Câu Cảm Thán (Bài Tập Tiếng Việt - Tập Làm Văn 8)

Câu cảm thán

A. Củng cố kiến thức cơ bản

1. Đặc điểm hình thức

- Có chứa các từ cảm thán: than ôi, ôi, hỡi ơi, chao ơi (ôi), thay, biết bao, trời ơi, xiết bao, biết chừng nào…

- Khi viết, câu cảm thán thường kết thúc câu bằng dấu chấm than (!)

2. Chức năng:

- Chức năng sử dụng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói/viết: buồn, vui, mừng, giận…

- Thường xuất hiện trong ngôn ngữ sử dụng hằng ngày hay ngôn ngữ văn chương.

B. Ví dụ minh họa

- Trời ơi! Mệt mỏi quá! (Cảm xúc mệt mỏi)

- Thương thay cho thân phận người nô lệ! (Thương cảm)

- Hôm nay, đội bóng mình thua trận. Đau đớn thật! ( Xót xa, đau đớn)

- U23 đá đỉnh quá (Khen ngợi)

C. VẬN DỤNG LUYỆN TẬP

Bài 1: Hãy đặt câu với những từ ngữ cảm thán sau: than ôi, hỡi ơi, thay, biết bao, ôi, chao ơi (ôi), trời ơi, xiết bao, biết chừng nào…

Hướng dẫn làm bài

Từ cảm thán	Câu cảm thán
Ôi	Ôi, hôm nay thời tiết thật đẹp!
Than ôi	Than ôi, mệt mỏi quá!
Hỡi ơi	Hỡi ơi ông trời!
Chao ôi	Chao ôi, bạn ấy dễ thương thật đấy!
Trời ơi	Trời ơi, sao số tôi lại khổ thế!
Thay	Thương thay cho những người dân nghèo khổ!
Biết bao	Quê hương tôi biết bao tươi đẹp!
Xiết bao	Nhớ mẹ xiết bao!
Biết chừng nào	Biết chừng nào mình mới có nhiều tiền!

Bài 2: Tìm câu cảm thán trong những câu dưới đây, chỉ ra đặc điểm hình thức

a.

Ôi quê hương! Mối tình tha thiết

Cả một đời gắn chặt với quê hương

b.

Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm,

Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi,

Nhóm niềm xôi gạo mới, sẻ chung vui,

Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ...

Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa!

( Bếp lửa – Bằng Việt)

c. Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu? ( Nhớ rừng – Thế Lữ)

d. Phỏng thử có thằng chim cắt nó nhòm thấy, nó tưởng là con mồi, nó mổ cho một phát, nhất định trúng giữa lưng chú, thì chú mày có mà đi đời! Ôi thôi, chú mày ơi! Chú mày có lớn mà không có khôn.

e. Con này ghê gớm thật!

g. Khốn nạn! Nhà cháu đã không có, dẫu ông có chửi mắng cũng chỉ thế thôi.

h. Ha ha! Một lưỡi gươm!

i. Đồ ngu! Ngốc sao mà ngốc thế! Chỉ đòi một cái nhà thôi à? Trời! Đi tìm ngay con cá và bảo với nó rằng tôi không muốn làm một bà nông dân quèn, tôi muốn trở thành nhất phẩm phu nhân kia.

j. Cứ nghĩ thầy sắp ra đi và tôi không còn cơ hội được gặp thầy nữa, là tôi lại quên hết tất cả những lúc thầy phạt, thầy vụt bằng thước kẻ. Tội nghiệp thầy!

Hướng dẫn làm bài

Câu cảm thán	Đặc điểm hình thức
Ôi quê hương!	- Có dấu (!) ở cuối câu - Có chứa từ cảm thán: Ôi
Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa!	- Có dấu (!) ở cuối câu - Có chứa từ cảm thán: Ôi
Than ôi!	- Có dấu (!) ở cuối câu - Có chứa từ cảm thán: Than ôi
Ôi thôi, chú mày ơi! Chú mày có lớn mà không có khôn.	- Có dấu (!), (.) ở cuối câu - Có chứa từ cảm thán: ôi (Thái độ khinh thường Dế Choắt)
Con này gớm thật!	- Có dấu (!) ở cuối câu - Có chứa từ cảm thán: Thật
Khốn nạn!	- Có dấu (!) ở cuối câu - Thể hiện cảm xúc: Uất ức
Ha ha! Một lưỡi gươm!	- Có dấu (!) ở cuối câu - Thể hiện cảm xúc: sung sướng
Đồ ngu! Ngốc sao ngốc thế!	- Có dấu (!) ở cuối câu - Biểu lộ cảm xúc: Mắng chửi
Tội nghiệp thầy!	- Có dấu (!) ở cuối câu - Biểu lộ cảm xúc: Lòng thương

Bài 3: Chỉ ra những cảm xúc mà mỗi câu cảm thán sau đây biểu thị.

a- Than ôi cũng một kiếp người

Sống nhờ hàng xứ, thác vùi đường quan.

(Văn chiêu hồn, Nguyễn Du)

b- Thương thay thân phận con rùa

Lên đình cõng hạc, xuống chùa đội bia.

c, Tình yêu quê hương của Tế Hanh thật đằm thắm biết bao!

d- Hỡi ơi, súng giặc đất rền lòng dân trời tỏ.

(Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Nguyễn Đình Chiều)

e - Thiêng liêng thay tiếng gọi của Bác Hồ! ( Tố Hữu)

f - Ôi, quê mẹ nơi nào cũng đẹp, nơi nào cũng rực rỡ chiến tích kì công!

g- Ôi, buổi trưa nay tuyệt trần nắng đẹp! ( Tố Hữu)

h - Mệt ơi là mệt!

Hướng dẫn làm bài

a. Thương cảm cho những người có số phận khổ sở

b. Thương cảm cho thân phận của con rùa (ý nói về những con người nghèo khổ ngày xưa)

c. Ca ngợi tình yêu đối với quê hương của Tế Hanh

d. Thái độ uất ức về những cuộc khởi nghĩa

e. Ca ngợi Bác

f. Ca ngợi quê mẹ

g. Biểu lộ cảm xúc khen thời tiết buổi trưa

h. Biểu lộ cảm xúc mệt mỏi

Bài 4: Viết 5 câu cảm thán cho 5 chủ đề sau:

- Cảm xúc trước nội dung của một bộ phim hay.

- Nhìn thấy một cảnh tượng rất thương tâm.

- Được điểm cao

- Bị điểm thấp

- Nhìn thấy con vật kì lạ

Hướng dẫn làm bài

Yêu cầu	Câu cảm thán
Cảm xúc trước nội dung của một bộ phim hay	Ôi, bộ phim này tuyệt đấy!
Nhìn thấy một cảnh tượng thương tâm	Khổ thân cho những người này!
Được điểm mười	Thật là tuyệt! Hôm nay, con được điểm 10 môn Văn.
Bị điểm thấp	Thật là buồn quá! Sao mình lại bị điểm thấp thế này?
Nhìn thấy con vật kì lạ	Trời ơi! Con gì mà lạ thế?

Bài trước: Ôn tập về văn bản thuyết minh ( Bài tập Tiếng Việt - Tập làm văn 8) Bài tiếp: Câu trần thuật (Bài tập Tiếng Việt - Tập làm văn 8)