Câu Cảm Thán - Ngữ Văn - Lib24.Vn

Lý thuyết Mục lục

• Bài tập 1: Trang 44 sgk ngữ văn 8 tập 2
• Bài tập 2: Trang 44 sgk ngữ văn 8 tập 2
• Bài tập 3: Trang 44 sgk ngữ văn 8 tập 2
• Bài tập 4: Trang 44 sgk ngữ văn 8 tập 2

* * * * *

Bài tập 1: Trang 44 sgk ngữ văn 8 tập 2

Hãy cho biết các câu trong những đoạn trích sau có phải đều là câu cảm thán không? Vì sao?

a, Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời! Thế đê không sao cự lại được với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất thôi.

(Phạm Duy Tốn, Sống chết mặc bay)

b, Hỡi ơi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!

(Thế Lữ, Nhớ rừng)

c, Chao ôi, có biết đâu rằng: hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân ra mà trả nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi. Tôi đã phải trải cảnh như thế. Thoát nạn rồi, mà còn ân hận quá, ân hận mãi.

(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)

Hướng dẫn giải

• Các câu trong những đoạn trích trên không phải đều là câu cảm thán. Các câu cảm thán có là: Than ôi! Lo thay! Nguy thay! (đoạn trích a); Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi! (đoạn b); Chao ôi, có biết đâu rằng: hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân ra mà trả nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi (đoạn c).
• Các câu trên là câu cảm thán bởi vì có các từ cảm thán như: ôi, thay, hỡi, chao ôi và có dấu chấm than ở cuối câu.

Bài tập 2: Trang 44 sgk ngữ văn 8 tập 2

Phân tích tình cảm, cảm xúc được thể hiện trong những câu sau đây. Có thể xếp những câu này vào kiểu câu cảm thán được không? Vì sao?

a,

Ai làm cho bể kia đầy

Cho ao kia cạn cho gầy cò con?

(Ca dao)

b,

Xanh kia thăm thẳm từng trên

Vì ai gây dựng cho nên nỗi này?

(Chinh phụ ngâm khúc)

c,

Tôi có chờ đâu, có đợi đâu;

Đem chi xuân lại gợi thêm sầu.

(Chế Lan Viên, Xuân)

d, Anh mà chết là chỉ tại cái tội ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bây giờ?

(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)

Hướng dẫn giải

• Các câu ở trên đều là những câu bộc lộ cảm xúc. Tuy nhiên không thể xếp những câu trên vào kiểu câu cảm thán được.
  • Câu a: cảm xúc hoài nghi
  • Câu b: cảm xúc oán hận
  • Câu c: cảm xúc buồn bã
  • Câu d: cảm xúc lo lắng.
• Bởi vì: những câu này không có đặc điểm của câu cảm thán như dấu chấm than ở cuối câu hay những từ cảm thán trong câu.

Bài tập 3: Trang 44 sgk ngữ văn 8 tập 2

Đặt hai câu cảm thán để bộc lộ cảm xúc:

a, Trước tình cảm của một người thân dành cho mình.

b, Khi nhìn thấy mặt trời mọc.

Hướng dẫn giải

Có thể đặt câu như sau:

• Câu a: Trước tình cảm của một người thân dành cho mình: Chao ôi, cháu cảm ơn dì!
• Câu b: Khi nhìn thấy mặt trời mọc: Cảnh mặt trời mọc sớm nay đẹp biết bao!

Bài tập 4: Trang 44 sgk ngữ văn 8 tập 2

Hãy nhắc lại đặc điểm, hình thức và chức năng của câu nghi vấn, câu cầu khiến và câu cảm thán.

Hướng dẫn giải

Đặc điểm hình thức	Chức năng
Câu nghi vấn	có dấu chấm hỏi ớ cuối câu và thường đi kèm với từ nghi vấn như: ai, thế nào, sao,..	dùng để hỏi
Câu cầu khiến	có các từ cầu khiến như: hãy, đừng, chớ,... thường kết thúc bằng dấu chấm than	dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị,...
Câu cảm thán	có các từ cảm thán như: ôi, than ôi, hỡi ôi,... kết thúc bằng dấu chấm than	dùng để bộc lộ cảm xúc trực tiếp của người nói (người viết)