Câu Chuyện Về Người Sáng Lập Facebook

Những câu chuyện thú vị về Facebook

Nội dung chính Show

• ĐẦU ĐỜI VÀ GIÁO DỤC
• CÂU CHUYỆN THÀNH CÔNG TRUYỀN CẢM HỨNG
• Những bước đệm đầu tiên
• Facebook phất lên “như diều gặp gió”
• Các hoạt động quyên góp và từ thiện
• BÀI HỌC KINH NGHIỆM TRUYỀN CẢM HỨNG CỦA MARK ZUCKERBERG
• Hãy đam mê những gì bạn làm
• Đánh giá liên tục
• Biết được thời cơ
• Video liên quan

Người dùng trên khắp thế giới đang ngày ngày lướt Facebook. Họ say sưa với những đoạn post, nút like hay icon "mặt cười" mà chẳng mấy ai quan tâm tìm hiểu tường tận câu chuyện đằng sau chúng. Vì thế, Steven Levy – cây bút nổi tiếng hiện đang cộng tác cùng nhiều tờ báo và tạp chí uy tín ở Mỹ – đã dày công nghiên cứu và viết hơn 600 trang sách hé mở từng lớp của câu chuyện bí mật về Facebook.

Cuốn sách "Bí mật ẩn sau của Facebook - “quốc gia” lớn nhất thế giới" của tác giả Steven Levy

Viết tiểu sử của một người đã khó, viết tiểu sử một tổ chức gắn với nhiều con người lại càng khó hơn, nhưng tác giả đã khéo léo khắc họa nên một tượng đài "lý tưởng song cũng đầy mờ ám, bóc lột người dùng và ngày càng bị xem thường" (theo Publisher Weekly).

Có lẽ khi ra mắt Thefacebook năm 2004, anh chàng Mark Zuckerberg – một nerd chính hiệu (mê lập trình và thích cả ngày ôm lấy chiếc máy tính) – không bao giờ nghĩ nó sẽ có lượng người dùng active lên tới 2,8 tỷ (số liệu tháng 12/2018), tức gần gấp đôi dân số Trung Quốc, cùng doanh thu tăng trưởng đều đặn (85 tỷ USD năm 2020).

Ra đời từ ký túc xá Harvard, ý tưởng khởi nghiệp của những cậu sinh viên thông minh: Mark Zuckerberg, Eduardo Saverin, Andrew McCollum, Dustin Moskovitz, Chris Hughes… đã biến thành một công ty công nghệ thuộc nhóm Big Four sánh cùng Amazon, Apple và Google. Bản thân Mark cũng trở thành tỷ phú tự thân ở tuổi 23 và gia nhập câu lạc bộ 6 người giàu nhất hành tinh (tài sản có lúc vượt ngưỡng 100 tỷ USD).

Nhờ nắm bắt được xu thế của cuộc cách mạng di động (smartphone), chuyển đổi công nghệ kịp thời (hợp tác với Apple, Intel, viết ứng dụng thử nghiệm trên iOS của iPhone, tận dụng sức mạnh của nền tảng HTML5…) cùng quyền phủ quyết của Mark (nắm giữ 56% cổ phần) mà Facebook đã tránh được vết xe đổ của những gã khổng lồ đi trước – IPO sớm, bị thổi giá quá nhanh để rồi xì hơi xẹp lép. 

Mark luôn giữ vững một niềm tin tuyệt đối, đôi lúc cực đoan, vào cái gọi là "sứ mệnh kết nối thế giới", và anh sẽ không bao giờ chịu nhượng bộ hay trao đứa con tinh thần của mình vào tay kẻ khác với bất cứ giá nào (Facebook từng được đề nghị mua lại với giá hấp dẫn 11 lần nhưng Mark đều kiên quyết từ chối).

Học theo hai đàn anh Larry Page và Sergey Brin (đồng sáng lập Google), Mark đã đích thân viết thư cho các cổ đông, tuyên bố rõ ràng: "Mục đích ban đầu của Facebook không phải là để kinh doanh. Facebook ra đời vì sứ mệnh xã hội – giúp kết nối và xây dựng một thế giới ngày càng cởi mở." Anh cũng gọi phương pháp vận hành của Facebook là "Phong cách Hacker", nhưng nhấn mạnh ý nghĩa tích cực (sáng tạo và muốn thay đổi thế giới).

Mặc dù không có thế mạnh về đối ngoại, tài chính hay kinh doanh, song Mark đã may mắn tập hợp được xung quanh mình một đội ngũ giúp việc tài giỏi, nhất là giám đốc vận hành (COO) Sheryl Sandberg – người bổ sung rất nhiều khiếm khuyết của anh. Nhờ tầm nhìn xa trông rộng, Mark đã kịp thời "thâu tóm tương lai" khi mua lại các nền tảng Instagram, Whatsapp, Oculus, GrokStyle… cùng nhân sự xuất sắc của chúng, không để lọt vào tay đối thủ. Kết quả là Facebook đã tiến nhanh và liên tục phá vỡ mọi thứ."

Không chỉ là một cỗ máy in tiền "khổng lồ", Facebook còn là trung tâm của rất nhiều tranh cãi bởi tầm ảnh hưởng rộng lớn của nó. Facebook bị cáo buộc xâm phạm quyền riêng tư người dùng (bê bối Cambridge Analytica năm 2018 với án phạt kỷ lục: 5 tỷ USD), thao túng chính trị (can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016 với thắng lợi của cựu Tổng thống Donald Trump)…

Bên cạnh những tác động xã hội tiêu cực do chứng nghiện Facebook, nội dung phản cảm, tin giả, thuyết âm mưu, tình trạng vi phạm bản quyền,… Chưa hết, Facebook còn bị điều tra chống độc quyền và hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Giống như Bill Gates, Mark bỏ học để thành lập công ty khi còn rất trẻ (19 tuổi) nên khó tránh khỏi sự nông nổi, bốc đồng. Cũng do phát triển quá nóng trên tinh thần "sẵn sàng mạo hiểm", Facebook thường xuyên vướng vào sự cố (mới đây nhất là cuộc chiến tin tức với Chính phủ Úc). Nhưng trải qua bao nhiêu sóng gió, Facebook vẫn đứng vững.

Cho những giá trị được kiến tạo

Những cư dân của "quốc gia đông dân nhất thế giới" có lẽ sẽ cảm thấy thích thú hoặc kinh sợ khi đọc về các chi tiết liên quan đến lý do ra đời cùng mục đích của những tính năng và thuật toán đang âm thầm tác động đến cảm xúc lẫn hành vi của họ.

 Độc giả chắc hẳn cũng sẽ đồng cảm và trăn trở cùng câu hỏi được CEO Nguyễn Mạnh Linh – trường đào tạo Digital Marketing LITADO Việt Nam – đặt ra trong lời tựa cho bản dịch Facebook: The inside Story (Facebook: Bí mật về quốc gia lớn nhất thế giới): Chúng ta đang làm chủ công nghệ hay công nghệ làm chủ chúng ta? Liệu chúng ta có quá dễ dãi khi để tư duy, sở thích và quan niệm sống bị chi phối bởi tâm lý đám đông, và một nhóm nhỏ tay chơi đang nắm trong tay sức mạnh đáng sợ của thời đại số?

Hãy cùng đọc và chiêm nghiệm cuốn sách đồ sộ đầu tiên và chi tiết nhất từng được xuất bản tại Việt Nam về lịch sử Facebook để tự tìm kiếm câu trả lời – về bản ngã và thế giới xung quanh chúng ta. Ngoài ra, câu chuyện khởi nghiệp thăng trầm và đầy kịch tính của Mark Zuckerberg cũng hứa hẹn sẽ mang lại cho cộng đồng doanh nhân Việt Nam nhiều bài học có giá trị.

Mark Zuckerberg là người sáng lập, chủ tịch và giám đốc điều hành của Meta (Facebook) với vốn hóa thị trường hiện nay là 932 tỷ đô la. Đây là cách anh ấy đã đưa mạng xã hội lên một tầm cao mới thông qua ý tưởng giúp mọi người kết nối với nhau trên khắp thế giới. 

ĐẦU ĐỜI VÀ GIÁO DỤC

Mark Elliot Zuckerberg sinh ra ở White Plains, New York, vào ngày 14 tháng 5 năm 1984. Anh sinh ra trong một gia đình có học thức và là con thứ hai trong gia đình có 4 người con và là con trai duy nhất. Trái ngược với một số tỷ phú giàu nhất thế giới đi lên từ nghèo khó, những ngày tháng tuổi thơ của Mark luôn nhận được sự giáo dục tốt nhất và anh bắt đầu phát triển niềm yêu thích với lập trình máy tính.

Ở tuổi mười hai, Mark Zuckerberg đã tạo ra một chương trình nhắn tin có tên là “ZuckNet”, chương trình được anh triển khai như một hệ thống liên lạc giữa các văn phòng để thực hành nha khoa của cha mình.

“Cậu bé vàng” đã bộc lộ tài năng cho cha mẹ thấy từ những dấu hiệu thành công ngay khi còn nhỏ, vì vậy họ đã thuê một gia sư lập trình máy tính riêng để giảng dạy riêng cho anh khi Mark vẫn còn học trung học. Bên cạnh đó, cha mẹ đăng ký cho anh vào trường trung học tiếng tăm Phillips Exeter Academy ở Hampshire. 

Mark không đơn thuần là một “con mọt” máy tính. Anh còn nhiều sở thích khác như tìm hiểu những điều cổ điển Sử thi Odyssey, hay là đội trưởng đội đấu kiếm ở trường trung học. Bằng những kết quả học tập xuất sắc trong văn học và khoa học, Mark đã nhận được tấm bằng tốt nghiệp kinh điển.

Một thời gian sau đó Mark được nhận vào Đại Học Harvard năm 2002 và nhanh chóng được mọi người biết đến như là một lập trình viên tài năng. Anh thành lập “The Facebook” với một số người bạn ngay trong phòng ký túc xá và bỏ học một khi kết thúc năm hai để hoàn toàn tập trung vào kênh social của mình.

CÂU CHUYỆN THÀNH CÔNG TRUYỀN CẢM HỨNG

Những bước đệm đầu tiên

Trong khi nhiều người thông minh theo học tại Đại học Harvard, Mark Zuckerberg nhanh chóng được biết đến như một lập trình viên máy tính giỏi trong khuôn viên trường. Đến năm thứ hai, anh đã xây dựng hai chương trình: CourseMatch và FaceMash. Trang web Facemash đạt được 22.000 lượt theo dõi từ 450 người chỉ trong vòng 4 giờ “lên sóng”. Cả hai chương trình đều trở nên cực kỳ phổ biến, tuy nhiên vài ngày sau đó Harvard đã yêu cầu Mark gỡ bỏ trang web xuống vì lí do an ninh. Anh bị trường kỷ luật nhưng vẫn được tiếp tục theo học. 

Không chịu khuất phục sau thương vụ Facemash, Zuckerberg đã hợp tác với bạn bè để tạo ra một trang mạng xã hội cho phép sinh viên Harvard kết nối với nhau. Trang web chính thức hoạt động vào tháng 6 năm 2004 với tên gọi “The Facebook”. Sau năm thứ hai, Zuckerberg bỏ học đại học để theo đuổi công việc toàn thời gian được gọi là Facebook (Hiện nay là Meta). Trang web đạt một triệu người dùng vào cuối năm 2004.

Vào tháng 3/2004, The Facebook được mở rộng đến Đại học Yale, Columbia và Stanford. Mark đã tập hợp các sinh viên Harvard khác bao gồm Dustin Moskovitz, Eduardo Saverin, Andrew McCollum và Chris Hughes với danh nghĩa nhà đồng sáng lập để giúp The Facebook phát triển. 

Facebook phất lên “như diều gặp gió”

Sự bùng nổ về tốc độ tăng trưởng người dùng của Facebook đã thu hút sự chú ý của nhiều công ty đầu tư mạo hiểm (VC), và Mark cuối cùng đã chuyển đến Thung lũng Silicon vào năm 2005. Facebook đã nhận được vòng đầu tư mạo hiểm đầu tiên từ Accel Partners với 12,7 triệu đô la. 

Facebook là phương tiện giúp bạn kết nối với người thân trong gia đình hoặc bạn bè ở xa một cách dễ dàng và nhanh chóng nhất tại thời điểm đó. Kể từ khi thành lập Facebook, Mark đã phải đối mặt với nhiều vấn đề bao gồm giải quyết nhiều vụ kiện nhưng nó không thể ngăn được sự phát triển của Facebook. Tính đến tháng 5/2005, Facebook đã thu hút được 13,7 triệu đô la từ các nhà đầu tư.

Vào thời điểm cuối 2005, Facebook đã mở cửa cho sinh viên theo học các trường khác, điều đó khiến trang web đạt mốc 5,5 triệu người dùng. Từ đó, Facebook đã nhận được rất nhiều lời đề nghị mua lại từ Yahoo và Microsoft, đã trải qua các cuộc chiến pháp lý và đã gia tăng đáng kể cơ sở người dùng của mình.

“Chúng tôi không xây dựng dịch vụ để kiếm tiền; chúng tôi dùng tiền để xây dựng dịch vụ tốt hơn”. Mark Zuckerberg chia sẻ.

Ngày 18 tháng 5 năm 2012, Facebook lần đầu tiên phát hành cổ phiếu ra công chúng. Sự kiện IPO của mạng xã hội phổ biến này đã nhận lại được 16 tỷ USD đầu tư. Tại thời điểm đó, đây chính là lần IPO khổng lồ nhất trong quá khứ các hãng công nghệ cho tới khi Alibaba chiếm được vị trí này vào năm 2019.

Cùng năm, công ty đã mua lại Instagram với giá 1 tỷ USD, công ty về thực tế ảo Oculus với giá 2 tỷ USD và công ty WhatsApp với giá 19 tỷ USD vào năm 2014. Khi Facebook tròn 10 tuổi, số liệu thống kế cho thấy có hơn 1,23 tỷ người truy cập hàng tháng, trong đó có 1 tỷ người có sử dụng ứng dụng Facebook trên nền tảng di động.

Vào ngày 28 tháng 4 năm 2021, Facebook đã công bố thu nhập quý đầu tiên cho năm 2021. Công ty đã báo cáo doanh thu hàng quý là 26,17 tỷ đô la, tăng 48% so với quý trước đó, vượt qua ước tính, cũng như thu nhập trên mỗi cổ phiếu và thu nhập ròng cao hơn. Người dùng hoạt động hàng tháng, một chỉ số chính, đạt tổng cộng 2,85 tỷ, tăng 10% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tính đến ngày 30 tháng 1 năm 2020, công ty có vốn hóa thị trường là 932 tỷ đô la. Trong đó Mark Zuckerberg sở hữu hơn 375 triệu cổ phiếu Facebook và nắm giữ 60% quyền biểu quyết trong công ty.

Sau thành công phi thường của Facebook, người đàn ông đứng sau nền tảng mạng xã hội này đang được mọi người chú ý. Mark Zuckerberg cũng được biết đến là một trong những người có ảnh hưởng nhất trên thế giới và xét về giá trị tài sản ròng với 119 tỷ đô la tính đến tháng 5 năm 2021, anh ấy cũng là một trong những người giàu nhất thế giới. 

Các hoạt động quyên góp và từ thiện

Mark Zuckerberg đã ký Cam kết cho các hoạt động từ thiện trong dự án “Giving Pledge”, điều này có nghĩa là anh ấy sẽ quyên góp ít nhất 50% giá trị tài sản ròng của mình trước khi qua đời. Kể từ khi tích lũy được khối tài sản khổng lồ của mình, anh đã sử dụng hàng triệu USD của mình để tài trợ cho nhiều hoạt động từ thiện. Ví dụ đáng chú ý nhất là vào tháng 9 năm 2010, khi anh quyên góp 100 triệu đô la để cứu hệ thống Trường Công lập Newark đang thất bại ở New Jersey.

Khi con gái Max chào đời vào năm 2015, Zuckerberg và vợ Priscilla Chan đã viết một bức thư ngỏ, trong đó họ cam kết cho đi 99% giá trị tài sản ròng của mình trong suốt cuộc đời họ. Tuy nhiên, nhiều người đã chỉ trích phương pháp mà Zuckerberg quyên góp tài sản của mình. 

Quỹ từ thiện mà Zuckerberg và Chan thành lập là một công ty trách nhiệm hữu hạn, không phải quỹ từ thiện. Quyết định này cho phép cả hai làm những việc mà quỹ từ thiện không được phép làm, do đó họ có thể làm cho quỹ hoạt động hiệu quả hơn, mặc dù nó cũng có thể mang lại lợi ích cho gia đình họ nhiều hơn là quỹ tín thác truyền thống.

BÀI HỌC KINH NGHIỆM TRUYỀN CẢM HỨNG CỦA MARK ZUCKERBERG

Hãy đam mê những gì bạn làm

“Nếu như có cách nào để sản sinh ra một thứ mà hàng trăm, hàng nghìn, thậm chí hàng triệu người sẽ sử dụng hàng ngày, tốt hơn bạn hãy bảo đảm rằng mặt hàng này xuất hiện lần đầu từ niềm đam mê và cống hiến”.

Mark Zuckerberg là một trong những minh chứng nổi bật nhất trong quá khứ mới đây về một người có niềm đam mê mãnh liệt. Không những chú ý đến dự án của mình, anh luôn chuẩn bị và sẵn sàng từ chối hàng tỷ đô la để tăng trưởng niềm yêu thích ấy.

Đánh giá liên tục

Mark Zuckerberg luôn tự hào rằng các nhân viên của anh có thể tạo ra các biểu đồ phân tích mãnh liệt. Mục tiêu của chúng rất đơn giản: cho phép anh và cộng sự đánh giá mong muốn thực tế trong các tính năng mới được phát hành để kéo dài sự thống trị thế giới của họ.

Hãy làm bất cứ điều gì trong năng lực của bạn để tìm cách đo đạc thành công và thất bại trên bảng dữ liệu, tuy nhiên đừng để bị cuốn vào các dữ liệu mà bạn không sẵn sàng để phát hiện ra con đường mới.

Biết được thời cơ

Trước khi kênh Facebook ra đời, CourseMatch, một ứng dụng cho phép học viên tại đại học Harvard so sánh các lựa chọn khóa học của họ. Với việc làm này, Zuckerberg tận dụng mong muốn của các sinh viên để biết các lớp học nào bạn bè của họ đã tham gia và đã tìm thấy cơ hội.

Thực tế, thời cơ hiện hữu ở khắp mọi nơi nhất là với Internet, nơi mà khả năng để đạt tới đích hàng triệu người sử dụng là dễ dàng hơn bất cứ đâu. Có không hề ít thời cơ đang ẩn nấp đâu đấy, có khả năng bạn chưa phát hiện thấy tuy vậy, bạn cần nhớ rằng, việc nhận ra cơ hội cũng là một kỹ năng vô giá.

Cách đây 18 năm, Mark Zuckerberg đã bắt đầu dự án mã hóa ngay trong căn phòng ký túc xá và giờ đây dự án mã hóa đó đã đưa Mark trở thành chủ sở hữu mạng xã hội Facebook, nơi mà mọi người có thể kết nối bạn bè trên khắp thế giới. Câu chuyện về hành trình thành công và bài học kinh nghiệm của Mark Zuckerberg đã trở thành nội dung truyền cảm hứng cho tất cả các bạn trẻ đang khởi nghiệp. Hãy cố gắng phấn đấu vì đam mê của mình, The Mastro chúc bạn thành công!