Cầu Tiêu Cá Vồ Có Thể Dẹp Bỏ? - Báo Tuổi Trẻ

Tin tức, tin nóng, đọc báo điện tử - Tuổi Trẻ Online
  • Podcast
  • YouTube
  • Cần biết
  • Rao vặt
thông tin tài khoản Xin chào,
  • Cài đặt tài khoản
  • Tin đã lưu
  • Bình luận của bạn
  • Lịch sử giao dịch
  • Dành cho bạn
  • Vào Tuổi Trẻ Sao
  • Thoát Tuổi Trẻ Sao
  • Đăng xuất
Đặt báo Đăng ký Tuổi Trẻ Sao Vào trang Tuổi Trẻ Sao
  • Video
  • Thời sự
  • Thế giới
  • Pháp luật
  • Kinh doanh
  • Công nghệ
  • Xe
  • Du lịch
  • Nhịp sống trẻ
  • Văn hóa
  • Giải trí
  • Thể thao
  • Giáo dục
  • Nhà đất
  • Sức khỏe
  • Giả thật
  • Bạn đọc
0 Sức khỏe 06/12/2003 18:02 GMT+7 Cầu tiêu cá vồ có thể dẹp bỏ? BS LÊ ĐẠI TRÍ (Trung tâm TT - giáo dục sức khỏe Long An) BS LÊ ĐẠI TRÍ (Trung tâm TT - giáo dục sức khỏe Long An) news google

TTCN - Trong những năm 1995 - 1998, sau khi Thủ tướng Chính phủ ra chỉ thị 200/TTg về xóa bỏ cầu tiêu trên sông và cầu tiêu cá vồ (CTCV) ở đồng bằng sông Cửu Long, nhiều tỉnh đã thực hiện dẹp hàng loạt CTCV. Nhưng rồi phong trào lắng xuống và gần như đi vào quên lãng. Thực trạng CTCV hiện nay ra sao?

suitDRwp.jpgPhóng to
Cầu đôi ao cá phổ biến ở nông thôn ĐBSCL
TTCN - Trong những năm 1995 - 1998, sau khi Thủ tướng Chính phủ ra chỉ thị 200/TTg về xóa bỏ cầu tiêu trên sông và cầu tiêu cá vồ (CTCV) ở đồng bằng sông Cửu Long, nhiều tỉnh đã thực hiện dẹp hàng loạt CTCV. Nhưng rồi phong trào lắng xuống và gần như đi vào quên lãng. Thực trạng CTCV hiện nay ra sao?

Mất cân bằng giữa xây và chống

Đã gần 10 năm trôi qua, cầu tiêu trên sông và CTCV vẫn còn đó. Số liệu sau đây được khảo sát trong tháng 10 và 11-2003 do dự án cung cấp nước sạch và sệ sinh (CCNSVS) của AusAID ở một số xã thuộc Nam bộ cho thấy số hộ đi tiêu ngoài đồng hay trên sông do không có cầu tiêu vẫn còn cao, và CTCV vẫn chiếm đa số trong số những hộ có cầu (xem bảng 1).

Vào năm 1996, một năm sau khi có chỉ thị 200/TTg, Trung tâm Sức khỏe cộng đồng Long An đã thử khảo sát ở một ấp của xã Tân Trạch, huyện Cần Đước. Theo ban chỉ đạo xã, đợt vận động đã giải tỏa được 94 trong tổng số 112 CTCV ven các trục lộ.

Điểm khảo sát

Tỷ lệ hộ có cầu tiêu/tổng số hộ

Tỷ lệ hộ có cầu cá/tổng số hộ

Xã Vĩnh Châu A, huyện Tân Hưng (Long An)

21%

63,6%

Xã Hưng Phú, huyện Phước Long (Bạc Liêu)

78,5%

89,3%

Xã Nam Thái, huyện An Biên (Kiên Giang

61,9%

83,1%

Xã Tân Mỹ, huyện Trà Ôn (Vĩnh Long)

65,1%

98,6%

Xã Đại Hòa Lộc, huyện Bình Đại (Bến Tre)

48,3%

45,7%

Khi được phỏng vấn, đa số người dân lúc đó nói họ sẵn sàng “làm theo Nhà nước” nhưng vấn đề sau đó là đi tiêu ở đâu? Tất cả những hộ đã dẹp bỏ cầu cho biết “từ hôm đó tới nay chúng tôi toàn đi tiêu ngoài đồng”. Họ xác nhận việc dẹp bỏ cầu cá đã làm môi trường dơ hơn trước rất nhiều.

Mặt khác một số hộ cũng cho biết là “qua mùa khô, khi mương hào có nước trở lại chắc là phải làm cầu cá mà thôi”, đi tiêu là chuyện mỗi ngày, không có cầu thì phải dậy sớm đi tiêu ngoài ruộng. Khi đặt vấn đề tại sao không xây cầu tiêu mới thì người dân nói họ không biết làm kiểu cầu gì, không có tiền, không có đất. Họ than phiền là “Nhà nước bảo dẹp cầu tiêu mà không chỉ cách làm cầu tiêu!”.

Phỏng vấn ở thị xã Bạc Liêu, Sa Đéc vào tháng 7-2002 của một dự án CCNSVS khác cho thấy nhiều nguời dân không làm cầu trên sông nhưng đi tiêu vào túi nhựa và... ném xuống sông.Thật vậy, một cầu tiêu máy (bán tự hoại) có giá thành cho phần cơ bản tốn từ 1,8 - 2 triệu đồng quả là quá xa vời cho hộ có thu nhập trung bình và thấp. Nhiều vùng chịu lũ 3-4 tháng một năm cũng khó làm. Lại còn tình trạng ở đất đậu của người khác thì làm cầu ở đâu nên phải đi nhờ cầu cá của nhà bên.

Thật sự thì trong những năm sau chỉ thị 200 đã có những cuộc vận động sáng tạo những kiểu cầu tiêu hợp vệ sinh thích hợp cho vùng đồng bằng sông Cửu Long, có tổng kết và in thành sách nhưng chưa đi vào đời sống người dân. Thêm vào đó, lối làm theo phong trào, hình thức đã làm cuộc vận động thành chiến dịch xóa cầu cá đơn thuần. Mối quan hệ giữa xây và chống chưa được giải quyết hài hòa và tình hình hầu như vẫn chưa được cải thiện là bao.

Phải chăng cầu cá là nguồn lợi kinh tế?

Nhiều ý kiến nhấn mạnh lý do kinh tế để giải thích sự không thành công trong việc dẹp CTCV. Thật sự không có nhiều người dân đồng tình với lý do này. Họ cho rằng nuôi cá chỉ là một cách tận dụng để có thêm huê lợi nhưng không phải là mục đích chính. Trừ những hộ làm cầu công cộng với mục đích nuôi cá kinh doanh, đa số các gia đình thả khoảng 100 con cá vào đầu mùa mưa và thu được khoảng 50kg cá vào cuối năm, theo thời giá hiện nay họ chỉ có khoảng 600.000 đồng chưa trừ vốn mua cá con hoặc hao hụt do cá chết. Hơn nữa đa số người dân ít khi bán cá lấy tiền mà chỉ dùng làm thức ăn trong gia đình.

CTCV chỉ xuất hiện phổ biến trên dưới 50 năm, nhất là từ khi nghề ương và bán cá con phát triển. Nhiều hộ rất “gớm” loại cá ăn phân người nên chỉ nuôi mà không ăn, hoặc sang cá qua mương lấy nước dùng nấu ăn để nuôi thêm vài tháng rồi mới dám ăn.

Thảo luận về lý do làm cầu cá, trước hết người dân cho rằng CTCV là cách làm tình thế góp phần làm xóm làng sạch hơn nhiều so với trước đây. Thật vậy, khi CTCV chưa phổ biến thì đa số gia đình đều dùng cầu trên sông hoặc đi ngoài đồng. CTCV thật sự đã giúp họ giải quyết vấn đề trước mắt: có cá để ăn phân. Đường sá, đồng ruộng, nguồn nước không còn thấy phân nhan nhản. Một chủ hộ ở xã Tân Qui Đông (Sa Đéc) nói: “Nhà không có cầu, nếu sui gia đến chơi ở qua đêm rồi làm sao?”.

LiVarh4F.jpgPhóng to
Cầu ị cho vài chục gia đình ở khu vực 4, phường Hưng Phú (TP.Cần Thơ)
Lý do thứ hai là sự tiện lợi của cầu cá. Vật liệu làm cầu cá khá đơn giản, lại không đòi hỏi kỹ thuật cầu kỳ nên ai cũng có thể làm được. Ngay cả cách sử dụng cũng hết sức đơn giản so với các loại cầu khác, không có mùi hôi, không ruồi nhặng.

Còn lý do khác là nó cũng na ná như cách đi cầu trên sông hay ngoài đồng, nghĩa là rất mát mẻ, thoáng đãng. Thành ngữ “nhất quận công, nhì ỉa đồng” nói lên phần nào sự thoải mái đó. Thói quen đi tiêu cũng là thói quen, và phá bỏ thói quen thì “khó hơn phá hạt nhân nguyên tử” như A. Einstein đã nói.

Dẹp bỏ cầu cá và niềm tin của người dân

Nếu người dân chịu dẹp bỏ cầu cá và làm loại cầu khác thì trước hết họ phải tin rằng cầu cá là có hại cho sức khỏe của họ và loại cầu tiêu mới sẽ đem lại sức khỏe cho họ. Thật sự thì niềm tin của người dân đối với cầu cá đang như thế nào? Chúng ta thử xem xét kết quả khảo sát của dự án CCNSVS trong năm 2003 (xem bảng 2).

Có thể thấy ngay rằng chỉ có dưới 10% người dân ở các điểm khảo sát tin rằng CTCV truyền bệnh nguy hiểm cho con người và dưới 30% tin rằng nó làm dơ nguồn nước. Trong khi đó đã có đến 45-70% tin rằng CTCV là không có hại. Hãy hình dung một cán bộ xã đến nhà dân nói rằng “anh nên dẹp CTCV vì nó có hại”, có thể người dân chẳng phản đối nhưng sau khi người cán bộ đi rồi họ cười khì và mọi chuyện vẫn như cũ. Áp đặt niềm tin của chúng ta vào niềm tin của quần chúng khác với giúp họ tự nhận ra và tự thay đổi niềm tin của họ.

Vấn nạn truyền thông

Xã khảo sát

Nam Thái

Hưng Phú

Vĩnh Châu A

Tân Mỹ

Đại Hòa Lộc

Truyền bệnh nguy hiểm

3,8

2,8

5,7

2,8

7,6

Làm do nguồn nước

18,1

13,1

28,6

20,8

29,5

Không có hại

71,4

69,2

45,7

64,2

48,6

Không biết

0,0

9,3

12,4

7,5

8,6

Khác

6,7

5,6

7,6

4,7

5,7

Cộng

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

Những ai được huy động vào chiến dịch vận động dẹp bỏ cầu cá đã được chuẩn bị như thế nào về kiến thức vệ sinh cũng như kỹ năng truyền thông? Vẫn là những cán bộ ban ngành, đoàn thể xã ấp, những người rất năng nổ, nhiệt tình. Nhưng chỉ với nhiệt tình thôi thì chưa đủ.

Trong đợt phỏng vấn cán bộ ban ngành, đoàn thể tham gia dự án CCNSVS ở ba thị xã Sa Đéc, Bạc Liêu và Hà Tiên, hầu như không người nào nêu được khái niệm nước sạch là gì và các bệnh nào liên quan đến nước sạch và cầu tiêu. Điều quan trọng hơn là 90% những người được phỏng vấn cũng không biết có bao nhiêu kiểu cầu hợp vệ sinh, qui cách xây dựng như thế nào, giá thành bao nhiêu.

Hơn nữa, vận động về vệ sinh là khó hơn cả vì không phải hễ hôm nay tôi đi tiêu trên cầu cá là ngày mai bị bệnh. Vậy điều tối thiểu là những người đi vận động phải được trang bị kỹ năng nói chuyện về vệ sinh. Dự án CCNSVS ở ba thị xã đã thử đào tạo những người hướng dẫn, sau đó những người này đi tập huấn cho tình nguyện viên vệ sinh trong khóm ấp. Chỉ riêng kỹ năng nói chuyện về vệ sinh thôi đã mất ba ngày cho một lớp từ 20-25 người. Kết quả rất khả quan.

Vậy nếu muốn dẹp bỏ CTCV thì phải giải quyết đồng bộ ít nhất hai vấn đề cơ bản: kiểu cầu thích hợp cho vùng đồng bằng sông nước và kỹ năng giáo dục người dân. Và chỉ có thể dẹp bỏ từ từ, theo đà phát triển kinh tế của tiểu vùng và năng lực của cán bộ trong từng thời điểm.

BS LÊ ĐẠI TRÍ (Trung tâm TT - giáo dục sức khỏe Long An)

BÌNH LUẬN HAY

Trở thành người đầu tiên tặng sao cho bài viết 0 0 0 Bài viết hay? Tặng sao cho Tuổi Trẻ Chia sẻ

Tặng sao

Chuyển sao tặng cho thành viên

  • x1
  • x5
  • x10

Hoặc nhập số sao

Bạn đang có: 0 sao

Số sao không đủ. Nạp thêm sao

Tặng sao Tặng sao Tặng sao

Tặng sao thành công

Bạn đã tặng 0 Cho tác giả

Hoàn thành

Tặng sao không thành công

Đã có lỗi xảy ra, mời bạn quay lại bài viết và thực hiện lại thao tác

Quay lại bài viết Bình luận (0) thông tin tài khoản

Tối đa: 1500 ký tự

Gửi bình luận Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên

Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận

Xem thêm Xem tất cả bình luận (0)

Tin cùng chuyên mục

Sao không mở rộng bảo hiểm y tế cho cơ sở tư nhân để giảm quá tải?

Sao không mở rộng bảo hiểm y tế cho cơ sở tư nhân để giảm quá tải?

Biết tên nhưng không nhớ mặt người khác, bị gì?

Biết tên nhưng không nhớ mặt người khác, bị gì?

Buồn ngủ quá mức ban ngày có thể báo hiệu sa sút trí tuệ sớm

Buồn ngủ quá mức ban ngày có thể báo hiệu sa sút trí tuệ sớm

Daikiosan, Makano thương hiệu máy lọc nước ion kiềm duy nhất tại Việt Nam được cấp bằng độc quyền

Daikiosan, Makano thương hiệu máy lọc nước ion kiềm duy nhất tại Việt Nam được cấp bằng độc quyền

Chàng trai 20 tuổi hiến tạng, hai bệnh viện thần tốc phối hợp cứu người

Chàng trai 20 tuổi hiến tạng, hai bệnh viện thần tốc phối hợp cứu người

Bệnh nhân bảo hiểm y tế mắc bệnh nào có thể lên thẳng tuyến trên?

Bệnh nhân bảo hiểm y tế mắc bệnh nào có thể lên thẳng tuyến trên?

Tuổi Trẻ Sao

Thông tin tài khoản ngày

Tài khoản được sử dụng đến ngày | Bạn đang có 0 trong tài khoản

1 sao = 1000đ. Mua thêm sao để tham gia hoạt động tương tác trên Tuổi Trẻ như: Đổi quà lưu niệm, Tặng sao cho tác giả, Shopping

Tổng số tiền thanh toán:

Số sao có thêm 0

Thanh toán Bình luận (0) thông tin tài khoản

Tối đa: 1500 ký tự

Gửi bình luận Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên

Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận

Xem thêm Xem tất cả bình luận (0) Bình luận (0)

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.

Được quan tâm nhất Mới nhất Xem các bình luận trước

Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận

Xem thêm thông tin tài khoản

Tối đa: 1500 ký tự

Hủy Gửi bình luận
  • Trang chủ
  • Video
  • Thời sự
  • Thế giới
  • Pháp luật
  • Kinh doanh
  • Công nghệ
  • Xe
  • Du lịch
  • Nhịp sống trẻ
  • Văn hóa
  • Giải trí
  • Thể thao
  • Giáo dục
  • Khoa học
  • Sức khỏe
  • Giả thật
  • Bạn đọc

Tổng biên tập: Lê Thế Chữ

Giấy phép hoạt động báo điện tử tiếng Việt, tiếng Anh Số 561/GP-BTTTT, cấp ngày 25-11-2022.

Thông tin tòa soạn - Thành Đoàn TP.HCM

Địa chỉ: 60A Hoàng Văn Thụ, P.9, Q.Phú Nhuận, Tp. Hồ Chí Minh

Hotline: 0918.033.133 - Email: tto@tuoitre.com.vn

Phòng Quảng Cáo Báo Tuổi Trẻ: 028.39974848

Liên hệ Quảng cáo Điều khoản bảo mật Liên hệ góp ý RSS

Đăng ký email - Mở cổng thông tin

Luôn cập nhật tin tức, sự kiện mới nhất

Đăng ký tại đây

© Copyright 2024 TuoiTre Online, All rights reserved ® Tuổi Trẻ Online giữ bản quyền nội dung trên website này

Email

Vui lòng nhập Email

Email Không đúng định dạng

Họ và tên

Vui lòng nhập Họ & Tên.

Gửi bình luận Bạn vui lòng đợi 0s để tiếp tục comment Bình luận được gửi thành công
  • Bình luận
  • Đăng nhập
  • Tạo tài khoản
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn. Tên của bạn

Vui lòng nhập Tên hiển thị

Email

Vui lòng nhập Email

Email Không đúng định dạng

Mã xác nhận

Vui lòng nhập mã xác nhận.

Gửi bình luận Đóng Bạn đã có tài khoản? Đăng nhập ngay Email

Vui lòng nhập Email

Email Không đúng định dạng

Mật khẩu

Mật khẩu không đúng.

Thông tin đăng nhập không đúng.

Tài khoản bị khóa, vui lòng liên hệ quản trị viên.

Có lỗi phát sinh. Vui lòng thử lại sau.

Quên mật khẩu? Đăng nhập hoặc đăng nhập Google Facebook Tên của bạn

Vui lòng nhập Tên của bạn.

Email

Vui lòng nhập Email

Email Không đúng định dạng

Mật khẩu

Mật khẩu phải có ít nhất 6 kí tự.

Xác nhận mật khẩu

Xác nhận mật khẩu không khớp.

Mã xác nhận captcha

Mã xác nhận không đúng.

Có lỗi phát sinh. Vui lòng thử lại sau.

Khi bấm tạo tài khoản bạn đã đồng ý với quy định của tòa soạn Tạo tài khoản hoặc đăng nhập Google Facebook captcha Hoàn tất

Mã xác nhận không đúng.

Có lỗi phát sinh. Vui lòng thử lại sau.

Email (*)

Vui lòng nhập Email

Email Không đúng định dạng

Họ và tên (*)

Vui lòng nhập Họ & Tên.

Ý kiến của bạn (*)

Vui lòng nhập Ý kiến của bạn.

captcha Gửi ý kiến

Mã xác nhận không đúng.

Có lỗi phát sinh. Vui lòng thử lại sau.

Giới thiệu về Tuổi Trẻ Sao

Thêm chuyên mục, tăng trải nghiệm với Tuổi Trẻ Sao

Từ ngày 1-1-2023, Tuổi Trẻ Online giới thiệu Tuổi Trẻ Sao - phiên bản đặc biệt dành riêng cho các thành viên với nhiều chuyên mục và trải nghiệm thú vị, bao gồm: Tư vấn pháp luật, Hỏi chuyện sức khỏe; Xem nhật báo sắc nét trên mạng (E-paper), Tuổi Trẻ Live (trực tiếp các sự kiện thời sự nóng bỏng, hấp dẫn).

Tuổi Trẻ Sao được thiết kế thông thoáng với tất cả các trang, chuyên mục và video đều không có quảng cáo hiển thị, không làm ngắt quãng sự tập trung của bạn đọc.

Bằng cách đóng góp Sao, thành viên Tuổi Trẻ Sao có thể tham gia các hoạt động và tương tác trên nền tảng Tuổi Trẻ Online như tặng Sao cho tác giả và các bài viết yêu thích, đổi quà lưu niệm trong chương trình, đăng ký quảng cáo, mua sắm trực tuyến.

Báo Tuổi Trẻ phát triển Tuổi Trẻ Sao nhằm từng bước nâng cao chất lượng nội dung, tăng khả năng kết nối, tương tác và thực hiện các nội dung mới theo nhu cầu của số đông công chúng.

Chúng tôi hy vọng Tuổi Trẻ Sao sẽ góp phần chăm sóc, phục vụ và mang lại những trải nghiệm mới mẻ, tích cực hơn cho cộng đồng độc giả của Tuổi Trẻ Online.

TTO

Đăng ký Tuổi Trẻ Sao

Nhập mã xác nhận

Mã capcha captcha Hủy bỏ Hoàn tất

Từ khóa » Cầu Cá Vồ Miền Tây