Cây Bo Bo Là Cây Gì? Rễ, Thân Và Hạt ý Dĩ được Sử Dụng Làm Thuốc ...

Hạt bo bo hay còn gọi là hạt ý dĩ là một loại thảo mộc có tuổi thọ cao. Chúng thường được tìm thấy ở những vùng có khí hậu nhiệt đới và thích mọc ở những khu rừng hoang dã. Đặc biệt là ở những địa hình ẩm ướt, chẳng hạn như bờ ruộng hoặc bờ sông. Rễ, thân và hạt thường được thu hoạch và phơi khô, sau đó có thể được sử dụng để chế biến làm thuốc chữa bệnh. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn cây bo bo là cây gì hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Cây bo bo là cây gì?

Cây bo bo thuộc họ lúa, có tên khoa học là Coix lachryma jobi L. Cây bo bo còn được gọi với rất nhiều tên gọi khác như hạt ý dĩ, dĩ thực, dĩ mễ, ngọc mễ, giải lễ, mễ châu, bò lô ốc viêm, cảm mễ, ý thử, cống mễ, hữu ốc mai, châu chi,…

Cây bo bo là loại cây thân thảo cao khoảng 1 – 1,5m. Thân cây nhẵn, có nhiều đốt dọc, không phân nhánh. Ở gốc thân tại các đốt gần mặt đất mọc ra nhiều rễ phụ.

Lá mọc so le, mặt lá xù xì, gân lá song song, gân giữa to rõ. Lá rất hẹp, đầu lá nhọn, lá dài khoảng 10-40 cm, các lá không có cuống, nhưng nằm cạnh các bẹ lá.

Hoa đơn tính mọc cùng gốc phát triển ở kẽ lá. Hoa đực mọc ở phía trên, phát triển thành gai ngắn màu xanh nhạt, giống với cành của hoa gạo. Các hoa cái mọc ở dưới, nằm trong các lá bắc dày, cứng, có màu từ xanh lục đến nâu tím đến đen.

Quả hình trứng, đầu nhọn thường hay bị nhầm là nhân và được bao phủ bởi các lá bắc cứng mà thường bị nhầm là vỏ.

Bo bo thời bao cấp là ký ức không bao giờ quên của nhiều người Việt thời bao cấp. Trong thời kỳ vô cùng khó khăn thì hạt bo bo lại chính là nguồn lương thực giúp người dân qua khỏi những cơn đói. Nhiều thời nay sẽ không thể nào nuốt nổi hạt bo bo, nhưng trong hoàn cảnh thiếu thốn thời đó, hạt bo bo vẫn có thể chấp nhận được mỗi bửa ăn hàng ngày.

Mô tả hạt bo bo

Khi chín, hạt bo bo được bao phủ bởi một lớp vỏ có màu trắng như ngọc trai và rất cứng. Dược liệu có bầu dục hoặc hình tròn, phía dưới đáy bằng, hơi rộng, phía trên đỉnh đầy đặn. Hạt có đường kính khoảng 0,3-0,5 cm và dài 0,5-0,65 cm.

Hạt bo bo khi bị đập vỡ, bên trong có chất bột trắng, không mùi và có vị ngọt.

Phân bố

Cây co bo có nguồn gốc từ Đông Á, bán đảo Malaysia và được xem là loại cây lương thực khá phổ biến trên thế giới. Nó tồn tại ở hầu hết các quốc gia như Trung Quốc, Liên Xô, Ấn Độ, Malaysia, Hàn Quốc, Nhật Bản,… Và sau này cây bo bo mới được du nhập vào Việt Nam.

Ở nước ta, cây này mọc hoang hoặc trồng trong vườn, ven bờ nước, bờ ruộng. Thậm chí chúng còn mọc rải rác ở mọi nơi trên các tỉnh thành và tập trung ở Tỉnh Thanh Hóa, Lai Châu, Hà Tĩnh, Nghệ An,…

Thu hái, chế biến

Người ta thường dùng hạt bo bo làm thuốc là chủ yếu, ngoài ra phần rễ cũng được tận dụng làm thuốc những rất ít.

Hạt bo bo thường được thu hoạch từ tháng 8 – 10 hàng năm. Khi thu hoạch, người ta chặt cả cây rồi đập cho hạt rụng xuống. Sau đó, hạt sẽ được lấy ra khỏi lớp vỏ cứng và chỉ sử dụng phần nhân bên trong. Loại hạt này được dùng sống hoặc cho hạt bo bo vào cám sao đến khi thấy chuyển sang màu hơi vàng vàng, lọc qua rây để loại bỏ cám, để nguội mới dùng.

Hạt bo bo dễ bị sâu bọ và mối mọt ăn vì vậy nên kiểm tra tình trạng thuốc thường xuyên và xử lý kịp thời. Bảo quản hạt bo bo ở nơi khô ráo, sạch sẽ và thoáng mát.

Thành phần hóa học

Theo nghiên cứu khoa học mới nhất, những thành phần hóa học có trong cây bo bo thường chứa nhiều loại lipid, carbohydrate chiếm 65%, protein chiếm 13,7%, chất béo cùng nhiều tinh bột chiếm 5,4%, lysine, arginine, leucine và các axit amin khác. Ngoài ra, nó còn chứa sitosterol, dimethyl glucozit, coixenolid, coixol và các thành phần khác.

Bên cạnh đó, rễ cây bo bo còn chứa nhiều chất dinh dưỡng quý như tinh bột chiếm 52%, chất đạm chiếm 17,6% và chất béo chiếm 7,2%.

Cây bo bo có công dụng gì? – Cây bo bo là cây gì?

Điều trị bệnh viêm phổi

Viêm phổi là bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi và đây là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới của một thùy phổi hoặc cả hai. Nguyên nhân là do nhiễm virus đường hô hấp trên. Lúc này, virus sẽ bào mòn hệ thống miễn dịch, phá hủy niêm mạc, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào phổi.

Các triệu chứng của bệnh viêm phổi thường gặp bao gồm ho, sốt và đau ngực khi ho. Hạt bo bo có khả năng sát trùng nên có khả năng chữa bệnh viêm phổi.

Bồi bổ cơ thể

Như đã nêu trong thành phần, nó chứa các chất dinh dưỡng đa lượng cũng như chất béo và tinh bột. Ngoài ra, hàm lượng lipid và protein cao trong bo bo giúp bổ sung năng lượng, nâng cao hệ miễn dịch, nâng cao sức đề kháng, bồi bổ cơ thể.

Tác dụng giảm đau

Hạt bo bo có thể điều trị đau nhức xương và nhức mỏi tay chân hiệu quả. Vì trong hạt bo bo có chứa nhiều loại axit amin có lợi cho xương khớp, giúp dễ dàng vận động.

Điều trị sỏi thận

Khi hàm lượng khoáng chất cao và nồng độ nước tiểu giảm sẽ gây ra bệnh sỏi thận, khiến chúng bị ngưng tụ ở thận và bàng quang. Nguyên nhân do chế độ ăn uống không lành mạnh, lạm dụng thuốc kháng sinh và uống ít nước. Y học cổ truyền cho rằng hạt ý dĩ có vị ngọt, tính mát do đó nó có tác dụng chữa viêm loét dạ dày, sỏi thận rất tốt.

Giúp lợi sữa

Sữa mẹ có chứa nhiều loại kháng thể và chất dinh dưỡng nên trong thời gian bú mẹ, trẻ có hệ miễn dịch rất tốt giúp chống lại các tác nhân từ môi trường và ngăn ngừa bệnh tật.

Theo các chuyên gia, trong hạt bo bo chứa nhiều loại axit amin. Vì vậy chiết xuất từ hạt bo bo có tác dụng điều chỉnh các rối loạn nội tiết do làm giảm các sắc tố testosterone và progesterone. Từ đó giúp cân bằng nội tiết tố để cơ thể người mẹ tăng tiết sữa và tăng sức đề kháng.

Tốt cho hệ tiêu hóa của trẻ em

Đối với trẻ em, hạt bo bo có hai công dụng chính là hỗ trợ cải thiện tiêu hóa và thông tiểu cho trẻ. Sử dụng hạt bo bo hàng ngày có thể giúp trẻ có hệ tiêu hóa khỏe mạnh, đường ruột và dạ dày của trẻ được bảo vệ toàn diện.

Nếu trẻ có dấu hiệu cần đi tiểu nhưng lượng nước tiểu rất ít, không tiểu được và kéo dài trên 12 tiếng thì bạn nên sử dụng ngay hạt bo bo này để cải thiện tình trạng bệnh.

Những bài thuốc chữa bệnh từ cây ý dĩ

Hỗ trợ điều trị ung thư phổi và ruột kết

Lấy 10g hạt bo bo đã sao vàng rồi đem sắc cùng lượng nước vừa đủ và uống thay nước lọc hàng ngày. Tuân thủ sử dụng lâu dài để tình trạng bệnh được thuyên giảm một cách tốt nhất.

Đối với tình trạng bệnh ung thư phổi và ung thư đại tràng, hạt bo bo nhằm mục đích hỗ trợ điều trị hơn là chữa khỏi bệnh. Vì vậy, người bệnh có thể sử dụng hạt ý dĩ để thay thế bữa ăn hàng ngày và muốn điều trị bệnh hiệu quả cần kết hợp với một số loại dược liệu khác.

Giúp giảm cân giữ dáng

Để giảm cân và giữ dáng một cách an toàn ta nên lấy 10g hạt ý dĩ, 10g lá sen khô và 15g táo mèo. Đem tất cả dược liệu sắc với 1 lít nước trong 15 phút, uống trong ngày và uống liên tục trong 1 tháng sẽ thấy hiệu quả.

Chữa sâu răng, đau răng

Ta lấy hạt bo bo và cát cánh mỗi loại 5g đem tán thành bột rồi đắp vào chỗ đau hoặc bị sâu răng.

Chữa tiểu ra sỏi

Lấy 40g hạt ý dĩ sắc với 500ml nước, đến khi nước sắc lại còn ½ thì tắt bếp, chia uống trong ngày, uống trong 1 tuần bệnh sẽ cải thiện rõ.

Giúp dưỡng da

Lấy 1 thìa bột bo bo trộn với 2 thìa mật ong rồi đắp lên da khoảng 15 phút, rửa mặt thật. Mỗi tuần áp dụng 2 – 3 lần/tuần sẽ thấy da cải thiện.

Chữa ho có đờm

Lấy 120g hạt bo bo, 80g cam thảo và 40g cát cánh đem nghiền tất cả dược liệu thành bột mịn. Ngày dùng khoảng 15 – 20g pha với nước ấm uống trước khi ăn.

Đối tượng sử dụng hạt bo bo

Người gầy yếu, suy nhược cơ thể, người lao động nặng nhọc.

Bệnh nhân viêm phổi, viêm ruột, viêm ruột thừa

Người bị phong thấp sưng đau, chân tay đau nhức, đau nhức xương khớp.

Người bị sỏi thận và loét dạ dày

Người bị viêm da, mụn cóc, nhọt

Người bình thường nên sử dụng hạt bo bo để tăng cường sức khỏe.

4 / 5 ( 1 bình chọn )