Cây Bồ Hoàng (cỏ Nến, Phấn Hoa Bồn Bồn) điều Trị Tai Chảy Mủ Và ...

Có thể bạn quan tâm

Tên khác: Cây cỏ nến, bồ thảo, hương bồ thảo
Tên khoa học: Typha orientalis, thuộc họ Hương bồ: Typhaceae (1).
Tính vị: Vị ngọn, tính bình.
Công dụng chính: Lợi tiểu, cầm máu.

Còn nhớ cái hồi lên năm lên bảy, cứ lâu lâu là lỗ tai tôi lại bị lở một lần. Thế là, lần nào mẹ tôi cũng ngắt một cọng bún trắng nõn, bóp nát rồi đắp lên chỗ bị lở, vừa đắp vừa lầm thầm mấy câu đại loại như: “hết nghe, không được chảy nữa nghe”, “con cào cào mày không được cắn cái lỗ tai của con tao nữa nghe”, thế đấy!.

Thật ra, tôi cũng không nhớ sau đó lỗ tai tôi có hết hay không. Thế nhưng, bên cạnh cách điều trị bệnh theo kiểu “bùa phán” ấy, vẫn còn có nhiều bài thuốc thực tế hơn, đơn cử là trường hợp dùng bồ hoàng để điều trị chứng tai chảy mủ mà chúng tôi sẽ giới thiệu dưới đây. Vậy, bồ hoàng là vị thuốc gì?

Vài nét về bồ hoàng (Cây cỏ nến)

Trong y học cổ truyền có vị bồ hoàng, tức là phấn hoa (hoa đực) của cây bồn bồn, có màu vàng nâu, đã được tách ra rồi sấy hay phơi khô.

Theo cách gọi phổ thông, cây bồn bồn chính là cây cỏ nến vì hoa của nó có hình dạng như cây nến. Ngoài ra, cây còn có các tên khác như bông nến, hương bồ thảo, bồ thảo, thủy hương bồ, thủy hương..

Cây bồn bồn (cỏ nến) sinh trưởng tốt ở vùng đất ngập nước, có thân rễ ngầm và các tép lá dẹp mọc vượt theo nước (có thể dài đến 3 m). Cây có tên khoa học là Typha orientalis, thuộc họ Hương bồ: Typhaceae (1).

Công dụng của cây cỏ nến bồ hoàng (phấn hoa bồn bồn)

Bồ hoàng có vị ngọt, thông vào gan và tỳ. Dược liệu bồ hoàng trong các trạng thái sơ chế khác nhau sẽ có các tác dụng khác nhau. Cụ thể, nếu phơi khô và dùng sống thì bồ hoàng giúp:

Lợi tiểu, điều trị tiểu tiện khó khăn.
Hoạt huyết, hành ứ, điều trị đau bụng do bế kinh và đau ngực.

Nếu sau khi phơi khô lại đem bồ hoàng sao đen thì vị thuốc này sẽ có tác dụng:

Cầm máu, điều trị chảy máu cam, thổ huyết, băng huyết, có thai ra huyết.
Điều trị huyết trắng và ứ huyết do thương tổn.

Liều lượng: mỗi ngày dùng 5 – 8 g thuốc sắc hay thuốc bột, nếu dùng thuốc sắc thì lấy bồ hoàng gói vào miếng vải sạch rồi sắc uống cho tiện (2) (3).

Bên cạnh đó, bồ hoàng cũng có thể được dùng ngoài da trong trường hợp tai chảy mủ nhờ có tác dụng tiêu viêm (tán mịn rồi rắc vào chỗ bị chảy mủ trên tai) (2) hay đau bụng sau sinh do phụ nữ mới sinh con xong, máu hôi ra không hết (lấy bồ hoàng sao qua trên giấy rồi uống với nước, mỗi lần 4 g) (3).

Một số bài thuốc có dùng bồ hoàng

Thay vì dùng độc vị, bồ hoàng (cây cỏ nến) còn được dùng kết hợp với nhiều vị thuốc khác trong các trường hợp như:

Đau bụng kinh, kinh nguyệt không đều, rong kinh: Gặp các trường hợp này, người bệnh có thể dùng bài thuốc viên hoàn gồm hai thành phần là bồ hoàng (sao lên) và lá lốt (tẩm nước muối rồi sao lên) với liều lượng bằng nhau, sau đó tán bột, trộn đều rồi cho thêm mật ong vào để luyện thành viên, mỗi viên bằng hạt đậu xanh (uống mỗi lần 30 viên và dùng nước cơm để uống) (3).
Đi ngoài ra máu: Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng đi ngoài ra máu (như bệnh trĩ, táo bón, ung thư trực tràng…) cũng như có nhiều phương pháp từ truyền thống đến hiện đại để điều trị căn bệnh này. Nếu người bệnh muốn dùng thảo dược thì có thể tham khảo bài thuốc gồm các vị sau: bồ hoàng (sao), lá sen tươi (phơi khô, tán nhỏ) và vỏ củ cải khô (tán bột), liều lượng bằng nhau. Cách dùng: tán bột các vị trên rồi trộn đều và uống mỗi lần từ 4 – 8 g bột, uống bằng nước cơm (3).
Ngoài ra, theo tạp chí Journal of Ethnopharmacology, kết quả nghiên cứu (trên chuột và trong ống nghiệm) cho thấy chiết xuất từ bồ hoàng và 7 chiết xuất từ các thảo dược khác có thể được sử dụng kết hợp cùng nhau để điều trị bệnh Alzheimer (hội chứng suy giảm trí nhớ). Bảy thảo dược còn lại bao gồm: nhựa cây tô hạp hương, hạt nhục đậu khấu, thân rễ của cây Cnidium officinale, gỗ đàn hương trắng, quả tiêu lốt, nụ đinh hương và đan sâm (4).

Lưu ý: Mặc dù không có các báo cáo về độc tính của bồ hoàng nhưng vì vị thuốc này có tính hoạt huyết nên phụ nữ mang thai không nên dùng. Mặt khác, các bệnh nhân cũng nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bồ hoàng làm thuốc.

Công dụng của lá và thân rễ cây bồn bồn

Lá bồn bồn thường được bỏ đi trong quá trình thu hoạch cây bồn bồn để làm thực phẩm (lấy thân non). Tuy nhiên, theo y học cổ truyền, lá bồn bồn cũng có thể điều trị trĩ mạn tính. Theo đó, lấy lá bồn bồn rửa sạch, phơi khô, tán thành bột mịn rồi trộn với đường mật mía, uống khoảng 20 g mỗi ngày (chia thành 4 lần uống) (3).

Bên cạnh đó, phần thân rễ mọc ngầm của cây bồn bồn cũng được biết đến với các tác dụng như:

Bồi bổ và làm mát cơ thể.
Giúp lợi tiểu, lợi sữa.
Điều trị sốt, kiết lỵ và viêm vú (3).

Cây bồn bồn với đời sống người dân miền Tây

Ờ Cà Mau, nhiều người không lạ gì câu ca dao:

“Gió đẩy gió đưa bông bồn bồn rụng trắng

Thương em một đời dãi nắng dầm mưa“

Thật vậy, mấy mươi năm nay, cây bồn bồn đã gắn bó thân thiết với đời sống của nhiều hộ dân ở vùng cực Nam tổ quốc, với những tháng ngày lặn lội đồng sâu nhổ từng cây bồn bồn, lấy cọng non làm kế mưu sinh. Để rồi, từ loài cây bị xem như cỏ dại, bồn bồn ngày nay đã trở thành đặc sản miền Tây, đem lại nguồn thu nhập khá cao và lâu bền cho nhiều bà con nông dân. Nhắc đến gỏi bồn bồn, dưa bồn bồn, bồn bồn nhúng lẩu…, nhiều người từng một thời gắn bó với sông nước lại chách lưỡi thèm thuồng cái độ trắng, độ non và ngon của nó!

▼ Nguồn tham khảo

Cỏ nến, https://vi.wikipedia.org/wiki/C%E1%BB%8F_n%E1%BA%BFn, ngày truy cập: 03/09/2019.
Đỗ Tất Lợi, Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, Nxb Y học, 1999, trang 285.
Nhiều tác giả, Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, tập 1, NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội, 2004, trang 493.
A modified formulation of Chinese traditional medicine improves memory impairment and reduces Aβ level in the Tg-APPswe/PS1dE9 mouse model of Alzheimer’s disease, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378874111004752, ngày truy cập: 03/09/2019.

Từ khóa » Hoa Bồn Bồn Có Tác Dụng Gì

Cây Bồ Hoàng (cỏ Nến, Phấn Hoa Bồn Bồn) điều Trị Tai Chảy Mủ Và ...

Vài nét về bồ hoàng (Cây cỏ nến)

Công dụng của cây cỏ nến bồ hoàng (phấn hoa bồn bồn)

Một số bài thuốc có dùng bồ hoàng

Công dụng của lá và thân rễ cây bồn bồn

Cây bồn bồn với đời sống người dân miền Tây

▼ Nguồn tham khảo

Cây Bồn Bồn - Đặc Sản Nhiều Công Dụng Tốt & Cách Dùng

Công Dụng Của Bồn Bồn Với Cơ Thể - Chuyên Gia Dinh Dưỡng Chứng ...

Bồn Bồn Là Cây Gì? Có Tác Dụng Gì? Chế Biến Nấu Món Gì Ngon Bổ

Công Dụng Của Cây Bồn Bồn - Trồng Rau Làm Vườn

Bồn Bồn: Thực Phẩm Cho Sức Khỏe

Cây Bồn Bồn: Từ đặc Sản Cho đến Các Bài Thuốc Chữa Bệnh

Những Công Dụng đặc Biệt Của Bồn Bồn đối Với Sức Khỏe

Bồn Bồn Là Gì? Bồn Bồn Mua ở đâu Và Các Món Ngon Từ Bồn Bồn

Bồn Bồn Món ăn Dân Dã Miền Tây - Thực Phẩm Đồng Xanh

Bồn Bồn - BacLieu

VTC14_Làm Giàu Từ Cây Bồn Bồn ở Cà Mau - YouTube

Cách Chế Biến Bồn Bồn Tươi, Những Món Ngon Dân Dã Từ Bồn ...

Cây Cỏ Nến Có Tác Dụng Gì? | Vinmec

Liên Hệ