CÂY TỨ LINH: SANH - SI - ĐA - ĐỀ

Gồm có Sanh , Si , Đa , Đề là những cây đa niên , bộ rễ mạnh đẹp , thân sù sì, cành lá sum sê, cây dễ chăm sóc.

CÂY SANH

Cây xanh tên khoa học là Ficus benjamina L , họ Moraceae , lá nhỏ nhọn và xoăn như bánh tráng nướng , lá nhỏ hơn lá cây si . Vì là loại cây lá nhỏ dễ tạo hình bonsai hơn nên thường được các nghệ nhân ưa trồng hơn si . Sanh cũng có 3 loài chính : lá to , lá trung và lá nhỏ ,thường màu xanh , có loài lá có loang đốm trắng hay xanh ngọc …..

CÂY SI

Cây đa niên nhỡ cùng giống ficus và họ moraceae với cây đa , lá nhỏ hơn đa , mặt lá láng không xoăn như lá cây sanh , cũng có nhiều cành và rễ phụ như cây đa . Cây si thường có rễ phát triển rất mạnh thường trồi lên mặt đất , dễ tạo thế cỗ thụ khi trồng vào chậu . Cây si đuợc dùng nhiều trong cây đại cảnh và nghệ thuật bonsai.

CÂY ĐA

Cây đa tên khoa học là Ficus bengalensis là một loại cây thuộc họ Dâu tầm Moraceae thường phát triển thành cây khổng lồ thân to mấy chục người ôm , tán che phủ vài ngàn mét vuông , ở Việt Nam thường trồng ở cổng làng , đình chùa ...Giống Ficus có nhiều loài ( species ) khác nhau cũng được gọi là cây đa như : Ficus religiosa là cây bồ đề , Ficus elastica là cây đa cao su Ấn Độ , Ficus benjamina là cây sanh …

Đa là loại cây lớn thân rễ, phát triển nhanh, cành lá um tùm trong vườn cảnh nên trồng mặt sau nhà để tạo thế Huyền vũ được bảo vệ , không nên trồng phía trước cản sinh khí vào nhà . Vì cây dễ sống dễ uốn tỉa nên thường được sử dụng trồng trong chậu tạo thế .

Trong nhóm Ficus này còn có các cây Gừa ( Ficus microcarpa , Ficus callosa L . ) , cây Sộp ( Ficus Pisocarpa ) , cây Lâm vồ ( Ficus rumphii ) ... cũng thường được sử dụng làm cây đại cảnh và Bonsai tại các tỉnh phía Nam .

CÂY BỒ ĐỀ

Cây Đề tức là cây Bồ đề là một cây thuộc giống Đa - Ficus. Tên khoa học là Ficus religiosa , có nguồn gốc ở Ấn Độ , Tây Nam Trung Quốc , các nước Đông Dương Việt , Lào , Kampuchia .

Cây Bồ Đề Trong Tín Ngưỡng: Cây này được các tôn giáo như Ấn Độ giáo , Kị - Na giáo và Phật giáo cho là thiêng liêng .

Tương truyền Thái tử Tất Đạt Ta Cồ Đàm( sa. siddhărtha gautama , pi. siddahattha gotama ) , ngồi thiền định 49 ngày dưới gốc cây này và đạt được giác ngộ trở thành Đức Phật , do vậy cây này có tên là Bồ Đề , Bồ đề ( sa. , pi . bodhi ) dịch âm từ tiếng Phạn có nghĩa Tỉnh thức tức là giác ngộ .

Cây Bồ Đề già nhất thế giới hiện nay ở Tích Lan ( Sri lanka ) là cây lấy từ nhánh cây gốc nơi Đức Phật Thích Ca thiền định do vua A-Dục tặng vu Tích Lan vào khoảng năm 288 trước Tây lịch .

Cây Bồ Đề là loại đại mộc cao đến 30 m đường kính thân có thể trên 3m , lá hình quả tim chóp kéo dài chóp nhọn thuôn đều khá đẹp . Cây này rất dễ trồng , hệ thống rễ phát triển mạnh , dễ uốn tỉa thành các cây thế và bonsai.

Các loài cây nhóm Tứ Linh thường phát triển rất nhanh , rễ nhiều xâm lấn các cây khác , lá sum suê tạo quang cảnh " âm u " ( người xưa thường nói : thần cây đa , ma cây gạo , nói lên cảnh vật đó ) nên thường trồng ở các đỉnh chùa , nhà ở nên trồng chúng dạng bonsai , trồng làm đại cảnh phía trước cản trở sinh khí luân chuyển không tốt .

Các nghệ nhân thường tạo dáng uốn tỉa cây cảnh , cây bonsai theo tiêu chuẩn cơ bản là : Nhất hình Hình - Nhị Thế - Tam Chi - Tứ Diệp nhằm có được dáng cây hài hoà tươi đẹp vừa mang ý nghĩa thẩm mỹ thưởng ngoạn vừa giáo dục về luân thường đạo lý xưa như : Tam Cương Ngũ Thường , Tam Tòng Tứ Đức , Nhị Thập Tứ Hiếu ... Trong đó các phần ngọn - rễ - thân tương ứng với 3 ngôi : Thiên - Địa - Nhân luôn được chăm sóc hài hoà , không xem nhẹ phần nào.