Cây Xạ đen: Công Dụng Và Gợi ý Những Bài Thuốc Trị Viêm Gan, Mất Ngủ

Đặt lịch hẹn

×

CÂY XẠ ĐEN

CÂY XẠ ĐEN

Đặt lịch

Cây xạ đen hay còn gọi là cây bách giải, cây ung thư, dây gối,… Đây là một loại dược liệu có nhiều tác dụng đối với sức khỏe con người, thường được dùng để làm ra các bài thuốc điều trị viêm gan, mụn nhọt, ung thư gan, tiểu đường,…

Tìm hiểu về cây dược liệu xạ đen

1. Tên gọi, phân nhóm

• Tên gọi khác: Cây bách giải, cây ung thư, cây quả nâu, cây dây gối, cây bạch vạn hoa, cây đông triều,…
• Tên khoa học: Celastrus sp.
• Họ: Dây gối (Celastraceae).
• Phân nhóm: Xạ đen rừng, xạ đen Hòa Bình,…

2 Đặc điểm sinh thái

Mô tả:

Cây xạ đen là một loại cây thân gỗ, thường cao từ 3 đến 5 mét. Lúc còn non, cành cây có màu xám nhạt, khi đã cứng cáp trưởng thành sẽ chuyển sang màu nâu, có lông.

Cây xạ đen có lá hình bầu dục, lá màu nâu khi còn non, chuyển sang màu xanh khi trưởng thành. Lá cây có khoảng 7 cặp gân, mép lá có răng cưa.

Hoa xạ đen nở theo chùm, mọc ở nách của lá. Hoa dài từ 5 đến 10 cm, cánh hoa thường có màu trắng. Quả của cây có hình trứng, dài khoảng 1 cm.

Cây xạ đen ra hoa vào độ tháng 3  – 5, cho quả vào khoảng tháng 8 – 12.

Phân bố:

Tại Việt Nam, cây xạ đen thường mọc ở các vùng đồi núi có độ cao trên 1000 – 1500 mét như: Sơn La, Hòa Bình, Quảng Ninh, Ninh Bình, Phú Thọ, rừng quốc gia Ba Vì, Gia Lai,…

3. Bộ phận dùng, thu hái, chế biến và bảo quản

+ Bộ phận dùng: chủ yếu là thân, cành và lá. Quả xạ đen vẫn có giá trị sử dụng.

+ Thu hái: Thu hái cây xạ đen khi lá đã chuyển màu xanh. Không dùng lá và thân cây còn quá non. Thu hái quả khi quả đã chín vàng.

+ Chế biến:

Cây xạ đen thường được chế biến thành các bài thuốc điều trị bệnh. Có thể dùng cây ở dạng tươi hoặc rửa sạch, phơi khô, sao vàng,… để sử dụng.

Quả xạ đen có thể dùng để ngâm rượu xạ đen.

+ Bảo quản: Phơi khô là cách giúp lưu trữ cây xạ đen, để có thể sử dụng dần dần. Sau khi phơi khô thân, lá cây, người dùng nên bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát. Tránh để xạ đen phơi khô ở nơi ẩm thấp.

4. Thành phần hóa học

Trong cây xạ đen có chứa các thành phần hóa học sau:

• Saponin trierpenoid: chất chống nhiễm khuẩn;
• Flavonoid: chất chống oxy hóa, ung thư;
• Quinon;
• Sterol.

5. Tính vị

Xạ đen có vị đắng chát, tính hàn.

6. Tác dụng dược lý

Theo y học hiện đại, cây xạ đen có tác dụng điều trị các bệnh sau:

• Đau xương;
• Bệnh về gan;
• Tiêu chảy;
• Mụn nhọt, nổi mẩn ngứa ngoài da;
• Ung bướu;
• Hậu sản;
• U nang buồng trứng;
• U xơ tử cung;
• Phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới;
• Tiểu đường;
• U tuyến vú lành tính ở phụ nữ.

Theo Đông y, cây xạ đen có tác dụng:

• Giải nhiệt;
• Giải độc;
• Giảm đau;
• An thần;
• Tăng cường đề kháng;
• Tiêu mụn nhọt;
• Giảm sưng đau.

7 Liều dùng và cách dùng

Khi tiêu thụ cây xạ đen và dùng các bài thuốc được điều chế từ xạ đen, người dùng nên thận trọng về liều lượng. Không nên lạm dụng, dùng quá nhiều. Dùng cây xạ đen ở mức độ vừa phải, theo liều lượng của riêng mỗi bài thuốc và theo lời khuyên của bác sĩ.

Cây xạ đen có thể dùng tươi hoặc phơi khô, sao vàng, sau đó sắc thuốc uống.

8. Bài thuốc

Theo dân gian, cây xạ đen có thể chữa được một số chứng bệnh và là một thành phần trong một số bài thuốc trị bệnh. Chúng tôi xin giới thiệu một số bài thuốc chữa bệnh từ cây xạ đen:

Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư gan

Chuẩn bị:

• 50 – 60g thân cây và lá cây xạ đen;
• 40g bạch hoa xà thiệt thảo;
• 20g bán chi liên.

Cách thực hiện: Cho các nguyên liệu vào siêu, đun sôi với 1,5 lít nước. Sắc thuốc trong vòng 15 – 20 phút. Uống thuốc thay nước hàng ngày.

Bài thuốc điều trị các bệnh về gan, viêm gan

Chuẩn bị:

• 40 – 50g cây xạ đen;
• 30g cà gai leo;
• 10g cây mật nhân.

Cách thực hiện: Sắc các nguyên liệu trên với 1 lít nước. Uống thuốc trong ngày.

Bài thuốc giải nhiệt, điều trị mất ngủ

Dùng 50g xạ đen phơi khô, sắc nước uống. Uống thuốc trong ngày, không nên để qua ngày. Hãy uống thuốc thay cho nước trà mỗi ngày.

9. Lưu ý

Khi có ý định sử dụng cây xạ đen, dùng các bài thuốc từ xạ đen, bạn cần lưu ý một số điều sau:

• Trước khi chế biến và sử dụng cây xạ đen, người dùng nên rửa sạch cát bụi, thuốc trừ sâu.
• Phụ nữ có thai không nên tiêu thụ xạ đen.
• Nên kiêng kỵ rau muống khi dùng cây xạ đen. Rau muống sẽ làm mất tác dụng của những hoạt chất trong xạ đen.
• Dùng siêu đất khi đun, sắc thuốc.
• Bệnh nhân cần hỏi ý kiến của bác sĩ khi áp dụng các bài thuốc từ cây xạ đen. Hãy nhớ rằng không phải ai cũng điều trị hiệu quả khi áp dụng các bài thuốc đông y, thuốc nam,… Hiệu quả điều còn tùy thuộc vào cơ địa, thể trạng của mỗi người.

Tóm lại, cây xạ đen mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe như: giúp ngủ ngon, thanh nhiệt, giải độc,… và còn có thể điều trị các chứng bệnh quái ác như ung thư, đau nhức. Tuy nhiên, bạn cần hỏi qua ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng loại dược liệu này.

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. ThuocDanToc.vn không đưa ra lời khuyên, phương pháp điều trị,… thay thế cho chỉ định của bác sĩ hoặc chuyên viên y tế.