Chăm Sóc & Phòng Ngừa Tiêu Chảy ở Trẻ Em | BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 1

CHĂM SÓC & PHÒNG NGỪA TIÊU CHẢY Ở TRẺ EM

🌱🌱 Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài ra phân lỏng hoặc toé nước ít nhất 3 lần/ 24 giờ. Hàng năm, trên thế giới có khoảng từ 1,5 - 2 triệu trẻ em dưới 5 tuổi tử vong do tiêu chảy. Đây là nguyên nhân thứ hai gây tử vong ở trẻ em sau nhiễm trùng đường hô hấp.

Mặc dù tiêu chảy cấp hiếm khi nghiêm trọng nên hầu như chỉ cần chăm sóc cho bé tại nhà, tuy nhiên nếu không điều trị đúng cách và kịp thời có thể dẫn đến tình trạng mất nước, mất cân bằng các chất điện giải (natri, kali, clorua) nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khoẻ và tính mạng của trẻ. Do đó, việc chăm sóc đúng cách và phòng ngừa cho trẻ bị tiêu chảy tại nhà rất quan trọng.

🌱🌱 Thế nào là trẻ đi phân bình thường ?

Khối lượng, tần suất và độ đặc bình thường của phân thay đổi tùy theo độ tuổi, cân nặng và chế độ ăn của trẻ.

Về tần suất, trẻ sơ sinh ‘đi ngoài’ từ 3 đến 10 lần mỗi ngày là bình thường, thay đổi tùy thuộc vào chế độ ăn của trẻ (trẻ bú mẹ thường đi phân nhiều lần hơn so với trẻ bú sữa công thức). Trẻ nhũ nhi, trẻ mới biết đi và trẻ em thường đi tiêu một đến hai lần mỗi ngày.

Về độ đặc và màu sắc, trẻ sơ sinh, đặc biệt là những trẻ đang bú mẹ, thường đi ngoài ra phân mềm, có thể có màu vàng, xanh lá cây hoặc nâu, và / hoặc có vẻ như chứa hạt hoặc những cục sữa đông nhỏ.

🌱🌱 Tại sao trẻ bị tiêu chảy?

Nguyên nhân phổ biến nhất của tiêu chảy cấp là nhiễm virus. Các nguyên nhân khác bao gồm nhiễm trùng vi khuẩn, tác dụng phụ của thuốc kháng sinh và nhiễm trùng ngoài hệ tiêu hóa. Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân ít phổ biến hơn gây ra tiêu chảy.

🌱🌱 Chăm sóc trẻ tiêu chảy tại nhà

Một số khuyến nghị đơn giản giúp chăm sóc trẻ bị tiêu chảy tại nhà như sau:

✅ Trẻ bị mất nước cần được bù lại lượng nước đã mất bằng cách uống Oresol- là dung dịch chứa glucose và chất điện giải theo tỷ lệ thích hợp cho nước mất do ói, đi tiêu..

✅ Trẻ không bị mất nước nên tiếp tục ăn chế độ ăn bình thường.

Trẻ đang bú mẹ nên tiếp tục bú mẹ trừ khi phụ huynh được bác sĩ hướng dẫn khác.

Sau khi được bù nước, ngay cả những trẻ bị nặng vẫn có thể tiếp tục chế độ ăn bình thường. Hầu hết trẻ em bị tiêu chảy đều dung nạp được các sản phẩm sữa bò nguyên chất, không cần thiết phải pha loãng hoặc ngừng sữa, trừ trường hợp trẻ bị dị ứng với sữa bò.

Thực phẩm được khuyến nghị bao gồm các loại tinh bột (như gạo, lúa mì, khoai tây, bánh mì,…), thịt nạc, sữa chua, trái cây và rau. Nên tránh thực phẩm giàu chất béo sẽ gây khó hấp thụ hơn, tránh đồ uống thể thao vì chúng có quá nhiều đường và có nồng độ chất điện giải không phù hợp cho trẻ bị tiêu chảy. Nên cung cấp thức ăn với khối lượng nhỏ hơn, thường xuyên hơn để giảm nguy cơ nôn mửa.

✅ Cần đưa trẻ đến khám ngay khi có các dấu hiệu sau:

👉Tiêu chảy có máu

👉Từ chối ăn hoặc uống bất cứ thứ gì trong hơn vài giờ ở trẻ sơ sinh và hơn tám giờ ở trẻ nhỏ.

👉Mất nước từ trung bình đến nặng

👉Đau bụng từng cơn hoặc dữ dội

👉Thay đổi hành vi, thờ ơ hoặc giảm phản ứng

👉Nôn dữ dội, lặp đi lặp lại

🌱🌱 Phòng ngừa

Cha mẹ có trẻ bị tiêu chảy cần thận trọng để tránh lây nhiễm cho bản thân, gia đình và bạn bè. Chăm sóc trẻ bằng rửa tay, quấn tã và giữ trẻ bị bệnh không đến trường hoặc nhà trẻ cho đến khi hết tiêu chảy là một số cách để hạn chế số lây lan bệnh.

✅ Rửa tay là một cách cần thiết và rất hiệu quả để ngăn ngừa sự lây lan của nhiễm trùng. Lý tưởng nhất là rửa tay với nước và xà phòng trong vòng 15 đến 30 giây. Cần đặc biệt chú ý đến móng tay, kẽ ngón tay và cổ tay. Nên rửa tay thật sạch và lau khô bằng khăn dùng một lần. Nước rửa tay chứa cồn là một lựa chọn thay thế tốt để khử trùng tay nếu không có bồn rửa tay Tuy nhiên, nước rửa tay chứa cồn không ngăn ngừa được tất cả các loại bệnh tiêu chảy (ví dụ: Norovirus, Clostridium difficile). Nên xoa đều lên toàn bộ bề mặt bàn tay, ngón tay và cổ tay cho đến khi khô, có thể dùng nhiều lần.

Cần rửa tay sạch sẽ sau khi thay tã hoặc chạm vào bất kỳ vật dụng nào dính bẩn, trước và sau khi chuẩn bị thức ăn và ăn uống, sau khi đi vệ sinh, sau khi xử lý rác hoặc quần áo bẩn, sau khi chạm vào động vật hoặc vật nuôi, và sau khi xì mũi hoặc hắt hơi.

✅ Trẻ bị tiêu chảy không nên đi bơi ở bể bơi. Những trẻ không được tập luyện đi vệ sinh nên tránh bơi trong bể bơi trong vòng một tuần sau khi bệnh tiêu chảy đã khỏi.

✅ Ngoài các biện pháp can thiệp được liệt kê ở trên, một số khuyến nghị của WHO để ngăn ngừa tiêu chảy bao gồm:

🌵Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn đến 6 tháng tuổi và tiếp tục cho trẻ bú mẹ cho đến khi trẻ được hai tuổi.

🌵Lưu ý cho trẻ ăn và uống thực phẩm và nước an toàn, nước nên được đun sôi lăn tăn trong ít nhất 5 phút là tối ưu để chuẩn bị thức ăn và đồ uống cho trẻ nhỏ.

🌵Việc sử dụng nhà tiêu, phải được đặt cách nguồn nước uống trên 10 mét và xuống dốc so với nguồn nước.

🌵Tiêm chủng - WHO khuyến cáo rằng vaccine Rota cho trẻ sơ sinh phải được đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia và đặc biệt khuyến nghị ở các quốc gia nơi tử vong do tiêu chảy chiếm ≥10% tỷ lệ tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi.