Chẩn đoán Và Phác đồ điều Trị Bệnh Gumboro (IBD) ở Gà - HappyVet

Bệnh Gumboro ở gà là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, chủ yếu gặp trên gà 3 - 6 tuần tuổi và gà tây. Bệnh do một loại virus tác động vào túi Fabricius gây suy giảm miễn dịch, khiến cho gà dễ mắc các chứng bệnh khác như viêm da hoại tử, hội chứng thiếu máu – viêm gan thể bao hàm.

Mục lục

• Bệnh Gumboro là bệnh gì?
• Nguyên nhân gây bệnh
• Phương thức truyền lây
• Cơ chế sinh bệnh
• Triệu chứng bệnh Gumboro ở gà
• Bệnh tích
• Chẩn đoán bệnh Gumboro
• Phòng bệnh Gum ở gà
• Phác đồ điều trị bệnh Gumboro ở gà

Bệnh Gumboro là bệnh gì?

• Bệnh Gumboro ở gà là bệnh truyền nhiễm, được phát hiện lần đầu vào năm 1957 tại vùng Gumboro (Delaware - Mỹ), nhưng đến năm 1962 mới được Cosgrove mô tả cặn kẽ và được công bố là bệnh viêm thận gà do có sự hủy hoại ở vùng vỏ thận.
• Năm 1970 Hitcher xác định bệnh tích đặc trưng của bệnh ở túi Fabricius và đề nghị gọi là bệnh “Viêm túi huyệt truyền nhiễm” (Infectious Bursal Disease – IBD) hay còn gọi là bệnh Gumboro. Mầm bệnh được gọi là Infectious Bursal Disease virus (IBDV) hay virus Gumboro.
• Cho đến nay, bệnh Gumboro trên gà đã xảy ra và gây thiệt hại lớn về kinh tế đối với ngành chăn nuôi gà công nghiệp trên toàn thế giới.
• Tại Việt Nam, bệnh này đã xuất hiện trước từ những năm 1980 gây tổn thất lớn vì lúc đó chúng ta chưa có kinh nghiệm và kiến thức phòng trị bệnh.

Bệnh IBD trên gà

Nguyên nhân gây bệnh

• IBDV - một RNA virus thuộc họ Birnaviridae là nguyên nhân gây bệnh Gumboro trên gà.
• Virus có sức đề kháng cao trong tự nhiên, bị vô hoạt ở độ pH ≥ 12 và pH ≤2.
• Virus bị diệt ở 56oC trong 5 giờ, 60oC trong 30 phút, 70oC virus chết nhanh chóng.
• Các chất hóa học như formalin 0.5% (sau 6 giờ); phenol 0.5% (sau 1 giờ); chloramin 0.5% (sau 10 phút) không thể tiêu diệt được virus.
• Virus có thể tồn tại trong phân rác, chất độn chuồng virus tồn tại trong 122 ngày, đây chính là nguồn tàng trữ virus tại trại nuôi.
• Gà từ 3 - 9 tuần tuổi (đặc biệt từ 3 - 6 tuần tuổi) là thời kỳ cảm nhiễm mạnh nhất.
• Gà dưới 3 tuần tuổi mắc bệnh không biểu hiện triệu chứng lâm sàng nhưng gây hậu quả là gà bị suy giảm miễn dịch.
• Bệnh xảy ra quanh năm, tập trung chủ yếu vào vụ đông xuân. Tỷ lệ mắc trong đàn cao lên đến 100%. Tỷ lệ chết 20 - 30% gà bắt đầu chết sau 3 ngày bị bệnh và chết nhiều nhất sau 5 - 7 ngày. Thực tế có nhiều đàn mắc bệnh tỷ lệ chết cao 50% - 100%.

Virus gây bệnh Gumboro gà

Phương thức truyền lây

• IBDV xâm nhập và cơ thể bằng nhiều đường, chủ yếu qua thức ăn, nước uống vào đường tiêu hóa.
• Không có nghiên cứu nào cho thấy bệnh Gumboro gà có khả năng truyền dọc qua trứng.

Cơ chế sinh bệnh

• Virus gây bệnh Gumboro ở gà sau khi vào cơ thể bắt đầu thực hiện quá trình nhân lên cục bộ, chỉ sau 6 - 8 giờ đã có một lượng virus đáng kể xâm nhập và hệ tuần hoàn.
• Khi vào máu virus đi khắp cơ thể đến gan, lách, túi Fabricius và một số cơ quan khác.
• Sau 9 - 11 giờ xâm nhập đã có một lượng lớn virus ở túi Fabricius, lúc này virus bắt đầu tấn công tế bào Lympho B.
• Trong vòng 48 - 96 giờ, số tế bào Lympho B bị phá hủy và giảm đi rất nhiều, đồng thời xuất hiện một số bệnh tích vi thể, đại thể trong túi Fabricius và một số cơ quan liên quan.
• Số lượng virus nhân lên tiếp tục được giải phỏng và xâm nhập trở lại hệ tuần hoàn gây nhiễm trùng máu.
• Virus Gumboro lại tấn công vào các cơ quan thích ứng và gây biến đổi bệnh lý, lúc này xuất hiện các bệnh tích thẩm xuất dịch, xuất huyết, sung huyết. Bệnh tích thấy ở cơ ngực, cơ đùi, túi Fabricius, lách và gan.
• Virus Gumboro tác động gây đông máu, tắc nghẽn các mao quản, chủ yếu vùng gan, lách, thân, túi Fabricius, gây hiện tượng sung huyết, xuất huyết.
• Ở gia cầm, túi Fabricius là một trong các cơ quan có thầm quyền miễn dịch nên khi túi Fabricius bị phá hủy sẽ gây suy giảm miễn dịch làm cho gà mẫn cảm hơn với những bệnh truyền nhiễm khác.

Triệu chứng bệnh Gumboro ở gà

• Thời gian ủ bệnh Gumboro trên gà rất ngắn, thường chỉ 2 - 3 ngày.
• Triệu chứng ban đầu là trong đàn gà xuất hiện một số con quay đầu tự mổ vào hậu môn. Gà kém ăn, bỏ ăn.
• Gà có dấu hiệu hoảng loạn, tiếng kêu khác thường.
• Sau 2 - 3 ngày thấy nền chuồng ướt nhanh do gà bị tiêu chảy. Gà uống nhiều nước, phân loãng trắng nhớt.
• Gà mất nước kèm theo mất chất điện giải khiến cho gà liệt, ít vận động, lông bẩn, nhất là vùng lông xung quanh hậu môn; nhiệt đô cơ thể giảm xuống dưới mức bình thường.
• Gà trong đàn chết tập trung vào ngày 3 - 5, sau đó giảm dần đến ngày 9 - 10 thì dừng lại.

Hình ảnh hà bị bệnh Gumboro: tiêu chảy, suy nhược cơ thể

Bệnh tích

• Gà chết có biểu hiện xuất huyết nặng trên cơ đùi, cơ ngực.
• Xuất huyết lấm chấm hoặc thành từng đám lớn; nếu xuất huyết nặng toàn bộ cơ thẫm lại. Do mất nhiều nước, các cơ của gà khô rất nhanh.
• Sau 48 - 72 giờ nhiễm bệnh, túi Fabricius sưng to gấp 2 - 3 lần kích thước ban đầu, kích thước đạt tối đa ở ngày thứ 3.
• Những ngày đầu các múi nang túi lồi ra có màu trắng ngà do sưng to. Bổ đôi túi ra thấy hiện tượng xuất huyết nặng trong túi, có khi thành vệt, dải.
• Đến ngày thứ tư, kích thước túi bắt đầu giảm dần, vào ngày thứ 5 - 6 túi trở lại kích thước ban đầu và dần teo nhỏ đến ngày thứ 8 chỉ còn 1/3 so với khối lượng lượng bạn đầu. Bổ đôi túi ra thấy có hiện tượng xuất huyết trên niêm mạc mùi khế, bên trong túi có chất bựa trắng giống như bã đậu.
• Thận sưng, có muối urat đọng trong ống dẫn niệu, những bệnh tích ở thận chỉ gặp ở gà bị chết hoặc bệnh đang tiến triển.
• Các biến đổi bệnh lý ở ruột đa dạng: Ruột căng chứa nhiều nước, giai đoạn sau ruột chứa nhiều chất nhày trắng đục, có viêm xuất huyết lan tràn dọc theo đường ruột đến tận hậu môn.
• Bệnh Gumboro ở gà sau 2 - 3 ngày bị nhiễm, lá lách cũng sưng lên, sau đó giảm đi về thể tích như túi Fabricius. Vào giai đoạn cuối của bệnh, khi mổ khám sẽ không nhận thấy những biến đổi bệnh lý đặc thù, do sự phục hồi của lách rất nhanh chóng.
• Các cơ quan còn lại như gan, tim, phổi, dạ dày cũng có bệnh tích nhưng không điển hình. Đôi khi quan sát được hiện thượng xuất huyết ở niêm mạc chỗ tiếp giáp giữa dạ dày cơ và dạ dày tuyến.

Túi fabricius xuất huyết 

Thận xuất huyết, túi Fabricius chứa bã đậu

Chẩn đoán bệnh Gumboro

Bệnh Gumboro ở gà được chẩn đoán lâm sàng dựa vào đặc điểm dịch tễ học, triệu chứng lâm sàng, bệnh tích. Tuy nhiên cần chẩn đoán phân biệt với bệnh Newcastle ở gà, bệnh IB, bệnh cúm,….

Chẩn đoán phi lâm sàng:

• Bệnh phẩm túi Fabricius, máu và lách của gà nghi mắc bệnh.
• Sử dụng các phương pháp: phản ứng AGP, phản ứng trung hòa, phản ứng ELISA.
• Hiện nay, trong phòng thí nghiệm sử dụng kỹ thuật RT-PCR để chẩn đoán với độ nhậy cao.
• Tại thực địa, trang trại, chợ,… sử dụng kỹ thuật iiPCR để chẩn đoán sẽ cho kết quả trong vòng 1 - 2 giờ trong khi độ nhậy tương đương với các kỹ thuật PCR tại phòng thí nghiệm.

Compo Pockit PCR chẩn đoán nhanh, phanh mầm bệnh Gumboro ở gia cầm

Phòng bệnh Gum ở gà

• Trong công tác phòng bệnh Gumboro trên gà, người nuôi cần thực hiện nghiêm túc các biện pháp vệ sinh thú y để ngăn chặn sự phát triển và lây lan của bệnh.
• Chuồng trại xây dựng phải cách ly với những khu vực dân cư xung quanh và có rào ngăn.
• Người chăn nuôi phải chú ý khâu vệ sinh tiêu độc. Chuồng trại phải được vệ sinh tiêu độc, sát trùng định kỳ bằng các loại chát sát trùng như formalin, Iod, chloramin, ….
• Sử dụng vacxin gumboro gà vẫn luôn mang lại hiệu quả phòng bệnh cao.
• Vacxin phòng bệnh gumboro được dùng từ rất sớm (3 - 10 ngày tuổi) phụ thuộc vào lượng kháng thể thụ động gà mẹ truyền cho gà con, phụ thuộc từng loại vacxin (chủng virus làm vacxin, vacxin nhược độc, vaccine vô hoạt).
• Vaccine có thể tiêm cho gà, nhỏ mắt, nhỏ mũi hoặc hòa nước cho gà uống.

Bệnh gum ở gà và cách điều trị

Phác đồ điều trị bệnh Gumboro ở gà

• Trước đây chưa có thuốc điều trị đặc hiệu nên khi gà măc bệnh chỉ có thể điều trị triệu chứng.
• Hiện nay trên thị trường đã có kháng thể Gumboro, gà mắc bệnh tiêm từ 1 - 2ml/con, liều uống gấp đôi liều tiêm.
• Bổ sung thuốc bổ, vitamin, tăng cường sức đề kháng cho gà.
• Sử dụng kháng sinh chống vi khuẩn bội nhiễm.
• Giảm mật độ chuồng nuôi, hạn chế các yếu tố stress với gà.

HappyVet chuyên cung cấp các thiết bị chẩn đoán bệnh Gumboro ở gà với kỹ thuật hiện đại, chuẩn đoán tại trại nuôi, tức thời, chính xác, giảm thiệt hại kinh tế. Liên hệ ngay 0983.600.953 để được tư vấn trực tiếp từ chuyên gia.

XEM THÊM:

• Bệnh cúm gia cầm (Avian influenza) phòng trị sao cho hiệu quả?
• Bệnh dịch tả vịt (Duck Virus Enteritis, Duck Plague, Pestis anatum)

Tìm kiếm liên quan:

- vacxin gumboro phòng bệnh gì