Chấn Thương Dây Chằng Khuỷu Tay: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu, điều Trị

Chấn thương dây chằng khuỷu tay rất thường gặp khi chơi thể thao, nhất là ở những động tác ngã từ trên cao xuống có dùng tay để đỡ. Nếu chỉ bị căng, rách nhẹ, dây chằng sẽ tự lành sau một thời gian chăm sóc tích cực. Tuy nhiên, nếu dây chằng bị tổn thương nặng cần phải phẫu thuật để tránh khớp khuỷu mất vững, đau khớp mạn tính… 

1. Chấn thương dây chằng khuỷu tay là gì?
2. Phân loại
   1. Giãn dây chằng khuỷu tay
   2. Đứt dây chằng khuỷu tay
3. Nguyên nhân chấn thương dây chằng khuỷu tay
   1. Chấn thương
   2. Áp lực quá mức
4. Dấu hiệu chấn thương dây chằng khuỷu tay
5. Phương pháp chẩn đoán
   1. Thăm khám
   2. Các biện pháp chẩn đoán hình ảnh
6. Biến chứng
7. Điều trị chấn thương dây chằng khuỷu tay
   1. Phương pháp điều trị bảo tồn
   2. Phương pháp phẫu thuật
8. Thời gian phục hồi sau chấn thương
9. Phòng ngừa chấn thương dây chằng khuỷu tay

Chấn thương dây chằng khuỷu tay là gì?

Chấn thương dây chằng khuỷu tay là tình trạng các sợi dây chằng ở khớp khuỷu tay bị kéo căng, rách hoặc thậm chí là đứt hoàn toàn. Tình trạng chấn thương khớp càng nặng càng ảnh hưởng đến dây chằng. (1)

Khớp khủy tay có khả năng chịu lực rất tốt, giúp chúng ta thực hiện các động tác từ đơn giản đến phức tạp như xoay, gập, duỗi trong sinh hoạt, làm việc, chơi thể thao… Sự vững chắc của khớp khuỷu tay được hỗ trợ bởi rất nhiều dây chằng bao gồm dây chằng hình khuyên, dây chằng bên ngoài, dây chằng hướng tâm. Vì thế, khi một hoặc nhiều dây chằng bị chấn thương, người bệnh sẽ bị giảm khả năng vận động, thậm chí đối diện với nguy cơ đau khớp mạn tính và thoái hóa sớm so với độ tuổi sinh lý.  

Phân loại

Bác sĩ Nguyễn Thị Mỹ Linh, Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, BVĐK Tâm Anh cho biết: “Khớp khuỷu tay có 3 chức năng chính là duỗi, gập và di chuyển bàn tay. Đây là bộ phận tương đối dễ bị tổn thương do các tác động từ bên ngoài và chính hoạt động của con người. Trong đó, tình trạng chấn thương dây chằng khuỷu tay cũng rất thường gặp, gây ảnh hưởng rất lớn đến khả năng vận động của khớp”.  

Hiện tại, các chuyên gia cơ xương khớp chia chấn thương dây chằng khuỷu tay ra làm 2 loại, bao gồm: 

Giãn dây chằng khuỷu tay

Đây là tình trạng dây chằng bị giãn hoặc rách rất nhỏ, tương đương chấn thương dây chằng độ I. Khớp khuỷu tay ít hoặc không có bất ổn, các sợi dây chằng chỉ bị kéo căng mà không  bị đứt. Người bệnh có thể không bị đau hoặc viêm nhiều. Tuy nhiên, nếu không biết cách chăm sóc và thay đổi thói quen sinh hoạt, tình trạng giãn dây chằng có thể làm tăng nguy cơ tái chấn thương và những lần chấn thương sau thường nặng và chậm hồi phục hơn.  

Đứt dây chằng khuỷu tay

Ở mức độ II, dây chằng khuỷu tay bị đứt 1 phần, nghiêm trọng hơn độ I nhưng vẫn chưa đứt hết hoàn toàn. Khớp khuỷu có thể trở nên lỏng lẻo hoặc mất ổn định. Người bệnh sẽ nhận thấy khớp khuỷu bị sưng, bầm và việc vận động có thể trở nên khó khăn hơn. 

Phức tạp hơn, tương đương chấn thương độ 3, là tình trạng đứt hoàn toàn dây chằng. Khớp khuỷu tay người bệnh có biểu hiện sưng tấy rất nhiều, bầm tím. Ở cấp độ chấn thương này, khớp khuỷu tay sẽ mất ổn định, không cần nắm được dẫn đến mất chức năng nghiêm trọng.

Xem thêm thông tin về chấn thương đứt dây chằng tại đây.

Nguyên nhân chấn thương dây chằng khuỷu tay

Theo các chuyên gia cơ xương khớp, 2 nguyên nhân chính gây ra chấn thương dây chằng khuỷu tay là chấn thương và áp lực quá mức. 

Chấn thương

Các động tác té ngã do tai nạn giao thông, tai nạn lao động, sinh hoạt hàng ngày thường khiến cho cánh tay bị vặn xoắn theo hướng vào bên trong gây chấn thương dây chằng, cụ thể là dây chằng bên.  

Áp lực quá mức

Trường hợp này thường đến từ các hoạt động thể thao như ném bóng, đánh bóng trong môn bóng chày, bóng chuyền, bóng bầu dục, tennis… Với cường độ và tần suất cao của việc thực hiện các động tác hướng ra phía ngoài của khớp, người chơi các môn thể thao này thường bị chấn thương dây chằng bên trong.

Các yếu tố nguy cơ gây chấn thương dây chằng khuỷu tay là: 

• Tuổi tác 
• Thừa cân, béo phì
• Vận động viên 
• Người hút thuốc lá 

Dấu hiệu chấn thương dây chằng khuỷu tay

Tùy thuộc vào tình trạng, vị trí dây chằng khuỷu tay bị chấn thương mà người bệnh sẽ có những biểu hiện sau đây:   

• Đau nhức tại vị trí bị chấn thương, đau xung quanh khớp khuỷu
• Căng cứng quanh khuỷu tay 
• Sưng, tấy đỏ
• Giảm phạm vi chuyển động của cánh tay, khuỷu tay, cẳng tay, cổ tay
• Bàn tay và cổ tay có cảm giác yếu ớt 

Phương pháp chẩn đoán

Để xác định tình trạng và mức độ của chấn thương dây chằng khuỷu tay, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, các bác sĩ chấn thương chỉnh hình cần thực hiện một số biện pháp thăm khám lâm sàng, cận lâm sàng như sau: (2)

Thăm khám

Bác sĩ sẽ quan sát vùng chấn thương, hỏi về bệnh sử, nguyên nhân chấn thương và sờ nắn khớp khuỷu tay để kiểm tra tính toàn vẹn của dây chằng. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể đánh giá tình trạng dây chằng, mức độ ảnh hưởng của chấn thương bằng cách yêu cầu người bệnh thực hiện một số động tác như nắm chặt tay, cầm một vật, co duỗi cánh tay… 

Các biện pháp chẩn đoán hình ảnh

• Chụp X-quang để kiểm tra mức độ tổn thương đi kèm với dây chằng như xương, khớp để có hướng xử lý phù hợp.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) nếu cần thực hiện chẩn đoán xác định và quan sát rõ hơn mức độ tổn thương của dây chằng để quyết định phương án can thiệp.

Biến chứng

Chấn thương dây chằng khuỷu tay gây nên tình trạng đau nhức, tê buốt từ nhẹ đến trung bình, ảnh hưởng đến công việc, sinh hoạt và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng phác đồ, tình trạng có thể gây nên một số biến chứng như sau: 

• Đau mạn tính khớp khuỷu tay 
• Khớp lỏng lẻo ảnh hưởng đến khả năng vận động sinh hoạt, giảm chất lượng cuộc sống
• Gia tăng tốc độ thoái hóa khớp
• Hiếm gặp hơn, 1 số trường hợp có thể gây teo cơ 

Điều trị chấn thương dây chằng khuỷu tay

Lựa chọn phương pháp điều trị chấn thương dây chằng khuỷu tay tùy thuộc vào mức độ tổn thương. Tuy nhiên, nguyên tắc cơ bản vẫn là chăm sóc theo từng bước, từ điều trị bảo tồn cho đến can thiệp xâm lấn nhằm khôi phục khả năng vận động một cách hiệu quả và tránh nguy cơ biến chứng. (3)

Phương pháp điều trị bảo tồn

Điều chỉnh hoạt động

Việc điều chỉnh các hoạt động nhằm tạo điều kiện cho dây chằng nghỉ ngơi để có thể lành lại. Người bệnh nên tránh một số hoạt động mạnh ảnh hưởng đến khớp khuỷu tay trong một khoảng thời gian nhất định, theo hướng dẫn của bác sĩ. 

Dùng thuốc giảm đau

Các loại thuốc giảm đau không kê đơn Paracetamol hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như Ibuprofen có thể có hiệu quả trong việc giảm đau, viêm do chấn thương dây chằng khuỷu tay cấp tính. Nếu cơn đau nghiêm trọng, người bệnh có thể được chỉ định tiêm thuốc Corticosteroid. 

Chườm lạnh

Chườm lạnh cũng được cho là rất hiệu quả trong việc điều trị chấn thương dây chằng khuỷu tay. Nếu dùng túi chứa nước đá chườm vào vùng khớp bị ảnh hưởng 10-15 phút/lần trong 10-14 ngày sau chấn thương giúp kiểm soát tình trạng đau nhức và viêm dây chằng một cách tích cực. 

Nẹp khuỷu tay

Khi bị chấn thương dây chằng, người bệnh cũng có thể sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như nẹp, băng thun để bảo vệ khớp khuỷu tay, nhất là khi thực hiện các hoạt động gắng sức hoặc đang trong cơn đau.  

Tập vật lý trị liệu

Các bài tập vật lý trị liệu rất hiệu quả trong việc kiểm soát các triệu chứng phát sinh từ chấn thương dây chằng khuỷu tay. Tuy nhiên, người bệnh cần phải tham khảo ý kiến của các chuyên gia để có được một chương trình tập luyện phù hợp tình trạng chấn thương, thể lực…

Phương pháp phẫu thuật

Trong trường hợp dây chằng khớp khuỷu tay bị chấn thương nghiêm trọng, tương đương với mức độ III, gây đau đớn và khiến cho khớp tay không thể vận động, người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật. Bác sĩ sẽ cân nhắc các phương án nối hoặc thay dây chằng tự thân hay dây chằng nhân tạo. 

Phẫu thuật tái tạo dây chằng khuỷu tay thường được chỉ định cho các vận động viên hay người có nhu cầu vận động cao. Nếu người bệnh bị chấn thương dây chằng kèm với trật khớp, gãy xương do mất ổn định cấu trúc khớp, khi thực hiện phẫu thuật tái tạo dây chằng, bác sĩ có thể kết hợp bắt vít, bó bột khoảng 3-6 tuần trước khi bắt đầu tập vật lý trị liệu.  

Thời gian phục hồi sau chấn thương

• Chấn thương dây chằng cấp độ 1 thường sẽ lành trong vòng 6 tuần, khi các sợi collagen được bổ sung dưỡng chất và gia tăng độ dẻo dai. 
• Chấn thương dây chằng cấp độ 2 thường mất khoảng 6-8 tuần để chữa lành. Sức khỏe của dây chằng sẽ được cải thiện dần dần. Sau khoảng 2-3 tháng, dây chằng sẽ phục hồi hoàn toàn về sức mạnh. 
• Chấn thương dây chằng cấp độ 3 thường cần khoảng 3-6 tháng để hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, thời gian này còn phụ thuộc vào thể trạng, mức độ tuân thủ điều trị và tập vật lý trị liệu.

Phòng ngừa chấn thương dây chằng khuỷu tay

Theo các chuyên gia cơ xương khớp, chấn thương dây chằng khuỷu tay không thể được ngăn ngừa hoàn. Tuy nhiên, chúng ta hoàn toàn có thể bảo vệ khớp khuỷu một cách tích cực bằng cách tuân thủ những khuyến cáo dưới đây để đảm bảo sức khỏe tốt, giảm thiểu nguy cơ chấn thương:

• Tăng cường sức khỏe dây chằng bằng cách vận động điều độ
• Nghỉ ngơi ngay khi cơ thể nói chung và khớp tay nói riêng có biểu hiện quá sức 
• Chọn môn thể thao vừa sức và tập luyện dưới sự hướng dẫn của huấn luyện viên 
• Khởi động kỹ trước khi chơi thể thao
• Thư giãn dây chằng sau khi tập luyện hay làm việc vất vả 
• Sử dụng các dụng cụ bảo hộ chuyên dụng, đảm bảo chất lượng
• Xây dựng thực đơn cân bằng, bổ sung dưỡng chất cho cơ xương khớp 
• Kiểm soát cân nặng để tránh gây quá tải cho khớp

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; ThS.BS Trần Anh Vũ; TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng, THS.BS.CKI Đặng Khoa Học… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ tiên tiến hàng đầu thế giới

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và phẫu thuật điều trị thành công các bệnh lý về cơ xương khớp… 

BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật. 

Để đặt lịch khám và điều trị chấn thương dây chằng khuỷu tay với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH

• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội:
  • 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, Hà Nội
  • Hotline: 024 3872 3872 – 024 7106 6858
• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM:
  • 2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TP.HCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh – Quận 8:
  • 316C Phạm Hùng, P.5, Q.8, TP.HCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7:
  • 25 Nguyễn Hữu Thọ, P.Tân Hưng, Q.7, TP.HCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Fanpage: https://www.facebook.com/benhvientamanh/
• Website: https://tamanhhospital.vn

Chấn thương dây chằng khuỷu tay rất thường gặp và ảnh hưởng lớn đến quá trình sinh hoạt. Vì thế, ngay khi nhận thấy các triệu chứng bất thường, người bệnh nên đến ngay các bệnh viện chuyên khoa chấn thương chỉnh hình để được thăm khám, đánh giá mức độ tổn thương và điều trị theo đúng phác đồ, tránh ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, sinh hoạt trong tương lai.