Chảy Máu Chất Xám Là Gì? Những Biện Pháp Ngăn Chặn Hiệu Quả

1. Bạn đã thực sự hiểu chảy máu chất xám là gì?

Sự di chuyển nguồn lao động hay nói cách khác là nguồn nhân lực có kiến thức, trình độ và tay nghề từ một quốc gia nghèo nàn, khó khăn về kinh tế sang một quốc gia khác phát triển hơn, có điều kiện hơn để làm việc.

Nói vậy chắc hẳn bạn đã thấy quen thuộc rồi đúng không, nhưng đó chính là hiện tượng chảy máu chất xám, mức độ nghiêm trọng sẽ được thể hiện qua biểu đồ về số lượng lao động di cư, số người di cư càng nhiều chứng tỏ máu chảy càng lớn và bắt buộc quốc gia đó phải có sự xem xét lại.

Các quốc gia phát triển đang có xu hướng bỏ tiền đầu tư cho nguồn lao động ở những nước nghèo nàn với mong muốn giảm thiểu chi phí về tiền công. Khi đào tạo xong, người lao động đủ tiêu chuẩn sẽ được đưa sang nước ngoài làm việc. Thu nhập ở đó cao hơn so với thu nhập khi làm việc tại Việt Nam.

2. Vì sao lại xảy ra hiện tượng chảy máu chất xám?

Giải thích cho hiện tượng chảy máu chất xám chỉ có một nguyên nhân duy nhất đó là kinh tế. Các quốc gia nghèo nàn, lạc hậu không đáp ứng được nhu cầu việc làm cho nguồn nhân lực giỏi nên việc di cư là hết sức cần thiết.

Hiện tượng chảy máu chất xám thường diễn ra chủ yếu ở các quốc gia đang phát triển thường do nguyên nhân đó là quá nhiều lao động phổ thông bị dư thừa trong khi nguồn lao động trí thức cao lại thiếu hụt trầm trọng. Xảy ra tình trạng này ở thời gian dài bắt buộc các nước phải có chính sách kêu gọi nhân tài để đáp ứng được những nhu cầu về việc làm cấp bách.

Chẳng ai muốn tha phương đi nơi khác để làm ăn hay lập nghiệp song những chính sách đưa ra lại chưa đủ thuyết phục và giữ chân họ ở lại. Những áp lực của cuộc sống xoay quanh cơm áo gạo tiền khiến người ta phải suy nghĩ và tìm hướng đi mới tốt nhất, có tương lai hơn để dựng xây sự nghiệp.

Có vô vàn lý do để dẫn đến tình trạng chảy máu chất xám và đó chủ yếu là nguyên nhân khách quan xảy ra nội tại một quốc gia. Tình trạng chảy máu chất xám càng nghiêm trọng chứng tỏ nền kinh tế của quốc gia đó đang bị báo động và cần phải khác phục lại ngay.

Tin tuyển dụng: Việc làm nhân sự

3. Hậu quả nghiêm trọng của việc chảy máu chất xám bạn đã rõ?

Khi bàn về hiện tượng chảy máu chất xám, thường thì chúng ta sẽ đứng trên phương diện của một quốc gia để nói chứ đừng nên dựa trên lập trường của một cá nhân.

Có thể đối với cá nhân, việc di cư sang nước ngoài học tập là một điều tốt đẹp, họ có lương cao hơn, tương lai sáng lạng hơn. Khi trở về nước trong tay sẽ có một số vốn lớn để làm ăn và lập nghiệp. Tất cả những thứ đó đều không có khi làm việc ở nước sở tại. Mặt khác, nhiều phi vụ hợp tác làm ăn hai bên đều có lợi do việc móc nối được với người bản xứ cũng là một ưu điểm giúp cá nhân phát triển kinh tế tốt hơn,... Tuy nhiên đó là ở phương diện cá nhân, còn chúng ta cần phải bàn đến theo tinh thần chung của một đất nước.

Những người di cư sang nước ngoài làm việc thường sẽ không muốn trở về và sống cảnh nghèo khổ như trước đây. Như vậy là đất nước đã mất đi một nhân tố đầy tiềm năng đóng góp vào công cuộc xây dựng đất nước ngày càng vững mạnh. Theo lý thuyết của các nhà kinh tế học thì con người là một nhân tố quan trọng hàng đầu vượt xa các yếu tố như tài chính hay là các tài nguyên khác của một quốc gia.

Một quốc gia chảy máu chất xám sẽ phải tốn nhiều nguồn lực để đầu tư vào lĩnh vực giáo dục và đào tạo cho trẻ em, đây lại là một vấn đề về thời gian. Nếu như nguồn lực đã không cân sức thì cuộc đua kinh tế này sẽ khó mà chiến thắng đối với những nước bị chảy máu chất xám nặng nề.

Tìm hiểu thêm: Làm sao để nhận diện đúng nhân tài phù hợp cho doanh nghiệp?

4. Biện pháp ngăn chặn tình trạng chảy máu chất xám của một quốc gia

Ở Việt Nam, số du học sinh sau khi tốt nghiệp các trường đại học ở nước ngoài thì có tới 70% là không quay trở về nước. Hay các nhà vô địch trong cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia được tổ chức từ năm 1999 cho tới nay, tất cả đều ra nước ngoài du học và trong đó chỉ có 2 người là trở về nước làm việc và cống hiến cho nước nhà.

Nếu như ở thời kỳ trước, Việt Nam cũng là một trong số các quốc gia có tình trạng chảy máu chất xám nghiêm trọng. Số người đi sang nước ngoài du học rồi làm việc luôn tại đó chiếm con số khủng, đến nỗi người ta chỉ cần nhắc đến đi du học là có thể kết luận ngay một câu xanh rờn là lại mất thêm một nhân tài cho đất nước rồi.

Tuy nhiên cho đến giai đoạn gần đây tình trạng này đã không còn xảy ra nữa, như vậy chúng ta đã thực hiện những biện pháp gì để nhanh chóng thoát khỏi cơn khủng hoảng về chất xám này?

Đó là vấn đề lớn nhưng giải quyết cần dựa trên sự việc nhỏ. Hãy nhìn xem nguyên nhân gây ra tình trạng chảy máu chất xám là gì thì chúng ta sẽ tìm cách khắc phục nó để giải quyết triệt để nó.

Người lao động trí thức cao nói không có tương lai khi làm việc tại nước nhà ư? Vậy chúng ta sẽ dùng chức quyền để thu hút họ. Hãy tạo ra nhiều chức vụ quản lý khác nhau trong doanh nghiệp, mời họ về làm việc và đảm nhận 1 vị trí chắc chắn họ sẽ cảm thấy thích thú.

Vấn đề về lương cũng khiến cuộc chảy máu chất xám diễn biến phức tạp hơn. So với người khác hãy tăng cho họ một con số cao hơn là được. Hãy cho họ cảm thấy việc làm của mình đang có giá trị hơn so với những người khác, việc trả lương cao hơn một chút sẽ đem về được nhiều hơn là mất, doanh nghiệp chỉ cần bỏ ra chút chi phí tiền lương mà lại có thể sẵn hưởng thụ những thành quả mà họ tạo ra còn gấp nhiều lần hơn thế.

Những người tài giỏi ở đâu cũng cần vậy nếu doanh nghiệp đã sở hữu họ rồi thì cần phải có chính sách đúng đắn để giữ chân. Đằng sau sự nhảy việc của nhân viên thì doanh nghiệp chính là nhân tố bị ảnh hưởng đầu tiên.

Lấy ví dụ một nhân viên kinh doanh giỏi, làm lâu năm, họ sẽ có nhiều mối quan hệ làm ăn và khách hàng quen thuộc. Nếu họ nghỉ việc đồng nghĩa là mất luôn tệp khách hàng đó cùng với những cơ hội làm ăn tiềm năng.

Thế nhưng doanh nghiệp không phải không tính đến phương án đó nhưng chỉ là làm sao để làm vừa lòng khi tham vọng của họ quá lớn?

Thông thường thu nhập và quyền lợi đã được tính toán sao cho phù hợp với thực tế và những công sức mà người lao động bỏ ra. Tuỳ vào mỗi người mà họ có thể đáp ứng những yêu cầu riêng biệt. Có thể những người thực sự tài giỏi họ không muốn làm việc trong một môi trường quá gò bó với mức lương không quá cao, điều này có thể đáp ứng được. So với các doanh nghiệp nước ngoài tuy lương có cao hơn một chút song từng hành động, cử chỉ hay thời gian làm việc ra sao cũng nhất nhất phải tuân theo thì thiết nghĩ làm việc cho doanh nghiệp Việt Nam sẽ thoải mái hơn.

Theo nhiều chuyên gia về lĩnh vực nhân sự trên quốc tế, họ đánh giá các doanh nghiệp Việt Nam chưa biết dùng người, hay nói các khác là chưa có chiến lược bài bản trong công tác sử dụng nhân sự đem lại hiệu quả tối đa. Và họ có đưa ra cho chúng ta một số phương pháp để học hỏi như sau:

(1) Giữ chân nhân tài là một chiến lược được thực hiện trong thời gian nhất định.

Nóng vội chỉ là sự đối phó thực chất không giúp chúng ta có chiến lược tốt. Để có chiến lược đúng đắn về sử dụng người thì doanh nghiệp Việt Nam cần phải thực hiện đồng hành cùng lúc 4 yếu tố quan trọng sau đây: Thứ nhất là thu hút, thứ hai là tuyển dụng, thứ ba là hội nhập và cuối cùng là cộng tác hiệu quả.

(2) Để đánh giá được nhân viên giỏi, cần cụ thể hoá những tiêu chí để có thể đánh giá và chấm điểm bằng những con số cụ thể.

Điều này giúp bạn nhận ra sự khác biệt rõ ràng giữa nhân viên giỏi và một nhân viên bình thường khác.

(3) Doanh nghiệp phải biết cách giữ chân người lao động: Các yếu tố có thể giữ chân người lao động đó là chế độ về lương, thưởng, chế độ làm việc,...

Như vậy, tôi và các bạn vừa mới tìm hiểu xong phần biện pháp ngăn chặn tình trạng chảy máu chất xám diễn ra đối với một đất nước. Dựa vào đây hy vọng những nhà đầu tư kinh doanh có nhu cầu thuê người lao động làm việc thì hãy biết cách sử dụng cho hiệu quả. Kết hợp nhiều yếu tố khác nhau để tạo nên sự hài hoà, duy trì và giữ chân được nhân tài và hưởng những thành quả mà họ tạo ra cho doanh nghiệp của bạn.

Hy vọng những thông tin trên đây sẽ hữu ích và giúp các bạn nhận ra giá trị cốt lõi của hiện tượng chảy máu chất xám. Đây cũng là bài học quý giá dành cho những ông chủ có sử dụng nguồn nhân lực để phát huy tối đa lợi thế của nguồn lực mình bỏ ra. Khám phá thêm nhiều tin tức hữu ích và thú vị cùng với timviec365.vn qua những bài viết sau nhé.