"Chiến Lược 5T" Giúp Doanh Nghiệp Vượt Thách Thức Hậu Covid-19

Cuộc tọa đàm tổ chức trong khuôn khổ chuỗi hội thảo VIETNAM CEO FORUM do Công ty Cổ phần Xúc tiến Đầu tư và Hỗ trợ Doanh nghiệp IBP, Hội Doanh Nhân Trẻ TP. HCM (YBA) phối hợp với Trung tâm Hỗ trợ Thanh niên khởi nghiệp (BSSC) và Công ty Truyền thông đa phương tiện S-World Multimedia tổ chức.

Doanh nghiệp cần kiên nhẫn trong vùng “tâm bão”

Theo TS. Nguyễn Thanh Mỹ, Chủ tịch Rynan Technologies, khó khăn lớn với doanh nghiệp giai đoạn vừa qua là cách chống dịch của cơ quan ban ngành địa phương chưa thống nhất đồng bộ, mỗi địa phương mỗi phương án, do đó doanh nghiệp luôn bị động “Vì vậy doanh nghiệp cần phải kiên trì để theo dõi tình hình và sự thay đổi của chính sách để có thể bám sát quy trình, duy trì sản xuất cho doanh nghiệp, không làm đứt gãy chuỗi cung ứng”, ông Mỹ nhấn mạnh.

Đồng ý kiến với ông Nguyễn Thanh Mỹ, ông Nguyễn Quốc Kỳ ,Chủ tịch Vietravel Holdings cũng cho rằng doanh nghiệp nên kiên nhẫn trong giai đoạn “nóng” hiện tại và nhận định: “Tình hình đợt dịch Covid-19 thứ 4 tiếp tục diễn biến hết sức phức tạp khiến các doanh nghiệp vận tải hàng không vốn đã khó khăn thì nay lại rơi vào tình cảnh hết sức lao đao. Hàng loạt chuyến bay bị cắt giảm, máy bay "đắp chiếu", hành khách vắng bóng, cảng hàng không ngưng trệ, các hãng hàng không liên tiếp thông báo lỗ... cho thấy ảnh hưởng tiêu cực của dịch bệnh tới hoạt động của ngành du lịch. Hiện tại chỉ còn 10% trên tổng số các doanh nghiệp du lịch lữ hành còn mở cửa trên địa bàn TPHCM. Chủ yếu để phục vụ công tác chống dịch như chở người dân hồi hương hoặc đi cách ly. Còn lại hầu như đóng cửa hết.”

Theo ông Nguyễn Quốc Kỳ, định hướng thị trường khai thác của Vietravel Airlines là các đường bay du lịch kết nối địa phương - địa phương thông qua 2 trung tâm Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất và Nội Bài. Dịch Covid-19 đã "đâm thủng" trái tim của ngành du lịch, hàng không, nên ra đời hãng bay trong thời gian này là một thử thách khó khăn về thị trường. Nhưng đổi lại, cũng có những thuận lợi. Ví dụ, tất cả chi phí đầu vào như thuê máy bay, phi công đều giảm rất mạnh so với giai đoạn trước dịch; nhất là đội ngũ phi công, kỹ thuật viên rất đắt đỏ và khó thuê. Nhưng hiện tại, các chi phí này giảm mạnh hỗ trợ hãng; các chi phí khác về dịch vụ, xăng dầu cũng thấp hơn. Và trong bối cảnh ngành hàng không, du lịch đang tung ra các gói kích cầu, cũng hỗ trợ phần nào cho hãng mới gia nhập thị trường.

Theo nhận định của các chuyên gia, dịch Covid-19 còn tiếp tục diễn biến phức tạp trên thế giới, trong khu vực và Việt Nam, làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, ảnh hưởng tới hầu hết các ngành kinh tế. Bên cạnh đó, dự báo kinh tế thế giới trong năm 2021 tiếp tục chịu tác động nghiêm trọng của dịch bệnh. Nhiều ngành, lĩnh vực trong nước gặp khó khăn, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bị đình trệ, đặc biệt là doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực du lịch, hàng không, vận tải...

Đối với ngành hàng Bán lẻ và Dịch vụ, trong thời gian dịch bệnh diễn ra, Saigon Co.op vẫn nỗ lực cung ứng hơn 2.000 tấn hàng hoá mỗi ngày tại gần 1.000 điểm bán trực thuộc trên 44 tỉnh, thành trong cả nước và tiếp tục cung cấp trung bình gần 46.000 suất ăn mỗi ngày cho các khu cách ly tập trung tại TP.HCM. Ngoài ra, doanh nghiệp này cũng phối hợp với hệ thống mặt trận tổ quốc Việt Nam tại TP.HCM thực hiện các túi quà an sinh xã hội đến với các hộ có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn thành phố.

Các lãnh đạo doanh nghiệp thảo luận tại cuộc tọa đàm

Chia sẻ về tình hình hoạt động của ngành bán lẻ trong bối cảnh dịch bệnh, ông Nguyễn Anh Đức - Tổng Giám đốc Saigon Coop, cho biết “Ngành bán lẻ thường bị nhầm là không thể chết dù có rủi ro, nhưng trên thực tế, thương mại hiện đại chỉ đóng góp 1/4 thị phần. Khi hình thức mua bán truyền thống bị ảnh hưởng thì thương mại hiện đại lúc này sẽ gồng gánh”. Bản thân doanh nghiệp cũng gặp rất nhiều khó khăn khi có giai đoạn dịch căng thẳng nhất có tới 1300 người lao động là F0. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn cố gắng đảm bảo toàn bộ hơn 18.000 cán bộ, nhân viên không bị mất việc và không bị giảm lương.

Theo ông Đức, thực tế, trong thời gian qua lượng khách hàng dồn về siêu thị khá đông khiến các điểm bán của Saigon Co.op từ offline đến online đều quá tải nhưng phân tích ngành hàng lại cho thấy siêu thị đang gồng mình chịu lãi âm. Thời điểm này, người dân chủ yếu mua thực phẩm tươi sống (hơn 75%) trong khi đây là ngành hàng có tỉ lệ lợi nhuận thấp nhất trong tất cả các ngành hàng, chưa kể nhóm này siêu thị đang bù lỗ chi phí tìm gom nguồn hàng, vận tải, kiểm dịch, hao hụt,…

Cách nào để doanh nghiệp tồn tại?

Tính chung 6 tháng đầu năm 2021, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt 2.463,8 nghìn tỷ đồng, tăng 4,9% so với cùng kỳ năm trước, nếu loại trừ yếu tố giá tăng 3,55%. Đây là một con số tích cực trong nền kinh tế nói chung và trong ngành hàng Bán lẻ - Dịch vụ nói riêng. Tuy nhiên, tính trong 2 quý đầu năm 2021, “trận địa”chống Covid được các doanh nghiệp ví von là một cuộc đua của những ngành thiếu oxy.

Theo ông Nguyễn Anh Đức, ngành hàng Bán lẻ - Dịch vụ đang chạy đua với tốc độ “quá nhanh, quá nguy hiểm” vì “Chỉ thị của chính quyền thay đổi hàng ngày nên đòi hỏi doanh nghiệp cần phải biết cách ‘lấy hơi’, điều đó ảnh hưởng đến ‘lá phổi’ của mình. Các nhà bán lẻ phải tìm giải pháp để chan hòa, giữ nhịp thở thấp nhưng thở đều.”. Nói về chính bản thân doanh nghiệp thời gian qua, Tổng Giám đốc Saigon Coop nhận xét: “Giai đoạn vừa qua là giai đoạn chạy gắng sức. Chúng tôi phải giao ban toàn công ty hàng ngày với nhịp độ quá nhanh, chưa cảm nhận được thì đã phải triển khai. Vì vậy, Saigon Coop đang thay đổi cách vận hành để thích nghi với tốc độ ‘quá nhanh, quá nguy hiểm’ như hiện nay.”

Đối với ông Nguyễn Thanh Mỹ, cuộc đua chống dịch cần có những chặng nghỉ ở giữa để lấy sức và tái cấu trúc doanh nghiệp. Ông nhấn mạnh “Chúng ta phải điều chỉnh tốc độ và có kế hoạch lâu dài hơn, không phản ứng theo thị trường, phải có kế hoạch đặc thù 5 năm, 10 năm có lộ trình điều chỉnh tốc độ. Doanh nghiệp nên chuẩn bị sẵn sàng, đầu tư vào công cụ giám sát.” Đối với các doanh nghiệp công nghệ, theo ông Mỹ: “Đây là cơ hội rất lớn. Chúng ta muốn thắng địch thì phải thấy được địch ở đâu. Đây cũng là thách thức thú vị cho những người làm khoa học, những người phát triển công nghệ mới.”

Trong ngành hàng không, ông Nguyễn Quốc Kỳ hài hước ví von nếu ngành du lịch - hàng không như một bệnh nhân của Covid-19, thì ngành này đang thực sự cần chạy ECMO (phương pháp hỗ trợ tuần hoàn cho phổi). Khác với các doanh nghiệp tiêu dùng phải hoạt động hết công suất như Saigon Co.op, doanh nghiệp du lịch của ông Nguyễn Quốc Kỳ gần như bất động nhiều tháng nay do dịch bệnh. Ông Kỳ nhận định ngành hàng không nói riêng và du lịch nói chung hiện tại đang “đóng băng”, có thể “Sẽ không bao giờ phục hồi được như trước. Du lịch nghỉ dưỡng được dự báo sẽ khôi phục khi vắc xin có hiệu quả đưa vào sử dụng, tuy nhiên hành khách sẽ thận trọng hơn vì vẫn lo lây bệnh khác. Họ sẽ đánh giá mức độ an toàn trước khi quyết định du lịch trở lại.” Bên cạnh đó, ông định hướng thị trường khai thác của Vietravel là các tuyến du lịch kết nối địa phương. Để có thể quay lại đường đua, vấn đề rất lớn mà ngành du lịch phải giải quyết được là tâm lý khách hàng, đảm bảo an toàn cho du khách. Trong đó an toàn là vấn đề ưu tiên số một.

"Trước đây ưu tiên là khuyến mãi, là doanh thu, là lợi nhuận, thì nay không còn là điều kiện hàng đầu nữa, mà là an toàn với trách nhiệm lớn nhất là doanh nghiệp và người làm du lịch. Để có thể trở lại, phải đánh giá và lên phương án rất kỹ những điều kiện an toàn phòng chống dịch, nhưng vẫn đảm bảo trải nghiệm cho khách hàng”, Chủ tịch Vietravel nhận định.

Cũng theo phân tích của vị doanh nhân, ngay cả với ngành hàng không, một chuyến bay giãn cách với tối đa 50% sức chứa thì chắc chắn không hãng bay nào chịu được vì sẽ lỗ, càng bay càng lỗ. “Nhưng không bay cũng không được, vì đó là sứ mệnh, đường hàng không là kênh vận chuyển huyết mạch. Phải phục hồi là tất yếu, nhưng trở lại thế nào vừa sức, vừa đảm bảo yêu cầu, là một bài toán khó", ông chủ Vietravel bày tỏ và nhận định, phải đến tháng 6/2024 thì ngành hàng không mới quay trở lại được như giai đoạn 2018-2019, với điều kiện phải được nối lại các đường bay quốc tế.

Đồng tình với người sáng lập Vietravel, ông Nguyễn Anh Đức - Tổng Giám đốc Saigon Co.op cũng cho rằng, bên cạnh những thuận lợi thì khó khăn sau thời gian giãn cách là điều khó tránh khỏi, và Saigon Co.op cũng không ngoại lệ. Ông Đức cho biết, khi một lượng lớn khách hàng đổ dồn về cùng một lúc sẽ ảnh hưởng đến chất lượng, và đây là điều mà Saigon Co.op lo ngại hậu giãn cách.

"Chúng ta thường nói về nguy và cơ trong giai đoạn vừa qua, có thể mọi người nhìn vào sẽ nói thời gian qua Saigon Co.op bán được nhiều và thu hút được một lượng lớn khách hàng cho tương lai, đó là tín hiệu tích cực, chúng tôi cũng ghi nhận sự tích cực đó, nhưng nó dẫn đến một số rủi ro cho tương lai. Như tôi đã nói, thời gian qua Saigon Co.op phải chạy với cường độ quá cao khiến chúng tôi có những rủi ro về chất lượng sau giãn cách, đó là minh chứng cho thấy đôi khi số lượng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng, ngay cả với ngành bán lẻ", Tổng Giám đốc Saigon Co.op tâm tư.

Chiến lược 5T, vũ khí cho doanh nghiệp vượt khó

Ông Lê Trí Thông - Phó chủ tịch YBA, Phó chủ tịch HĐQT - CEO Công ty cổ phần Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận PNJ, cho biết, năm 2021 có quá nhiều biến động, bất định, đặt ra câu hỏi cho nhiều doanh nghiệp rằng “Covid có phải là trận cuối?” Trên thực tế, những biến cố luôn là “Những trận cuối nối tiếp nhau. Chúng ta sẽ tiếp tục chiến đấu những trận cuối, những nó sẽ tiến hóa và chúng ta phải tự học cách tồn tại với gió mưa.”. Ông Lê Trí Thông đưa ra chiến lược 5T dành cho doanh nghiệp đang vẫy vùng trong những “trận cuối”. Đó là:

“Tỉnh táo” - thoát ra khỏi những hào quang trong quá khứ, không ngủ quên trong những trận đánh thắng đại dịch vào những đợt bùng phát trước;

“Tài năng” - tìm ra nhân tài trong đội ngũ, vì nhân viên là tài sản quan trọng nhất tạo nên bộ rễ của cây;

“Tái tạo” - sau đại dịch, doanh nghiệp sẽ không thể đi theo con đường như cũ nên phải khởi động lại và tái cơ cấu doanh nghiệp. Sau cơn bão thì đất sẽ rộng hơn nên lượng “hữu cơ” sẽ tăng lên;

“Tình nghĩa” - doanh nghiệp nên gắn bó với doanh nghiệp, với đội ngũ lao động, với Nhà nước, giúp chúng ta bám sâu hơn để chịu đựng gió mưa. Từ đó hiểu về văn hóa, hiểu về con người, giúp sống khỏe hơn sau cơn bão;

“Tốc độ” đi kèm với “Tỉnh Táo” - cơn bão thổi tới và tất cả phải xuất phát trở lại, nhanh chóng xoay chuyển tình thế để thích nghi kịp thời, tỉnh táo nhìn về phía trước để thấy được những con đường, thấy được những kịch bản khác nhau để linh hoạt đối phó tình huống. Sau biến cố này, chúng ta sẽ có bài học về quản trị rủi ro và giúp chúng ta quản trị những bộ rễ, để khu rừng có thể tỷ lệ sống sót cao hơn và bứt tốc chạy về phía trước.

Theo CEO PNJ, đây là những bài học từ thực tế rất quý giá mà các doanh nhân đã đúc rút từ những thử thách sống còn thời gian qua. Dù trong viễn cảnh nào, nền kinh tế cũng cần được mở cửa trở lại, và triển khai một cách thận trọng và bài bản theo lộ trình. Tại nhiều thị trường quốc tế, các hoạt động kinh tế có xu hướng phục hồi mạnh mẽ ngay thời điểm kinh tế mở cửa và các chuyên gia kỳ vọng nhìn thấy điều tương tự ở Việt Nam./.