Chiếu Tatami - Nội Thất Nhật Bản

Không giống như những chiếc chiếu cói, tre, nhựa thông thường, chiếu Tatami tạo cảm giác êm ái, mát mẻ vào mùa hè, ấm áp vào mùa đông và là “người bạn của trăm nhà” tại Nhật Bản.Khi xây nhà hoặc chọn hộ chung cư, hầu như người Nhật nào cũng ao ước có một căn phòng kiểu Nhật với các vật dụng truyền thống như chiếu Tatami, cửa giấy,…Những căn phòng chiếu Tatami thoáng đãng, mang hương thơm dịu nhẹ và vẻ đẹp tinh tế, trang nhã đặc trưng luôn là niềm tự hào của gia chủ. Hãy cùng Takumi chia sẻ những thông tin hữu ích về chiếu Tatami trong bài viết dưới đây bạn nhé.

Chiếu Tatami là gì?

Chiếu Tatami được làm ra từ thời cổ đại. Tên gọi Tatami có nguồn gốc từ động từ “tatamu”, có nghĩa là “gấp”, “xếp”, chỉ chung những vật dụng mỏng dùng để lót, trải ra trên mặt phẳng, có thể xếp lại được.

Lõi của chiếu Tatami được làm từ rơm khô đan ép chặt với nhau thành nệm. Ngày nay, có khi người ta dùng sợi hóa học thay cho sợi rơm để tăng độ bền và độ cách nhiệt. Lớp ngoài nệm là chiếu cói bao bọc. Viền chiếu được bọc bằng vải dệt nổi vân hoặc vải trơn thường mang màu xanh lá cây.

Các tấm nệm sợi ép của chiếu tatami có khả năng đàn hồi và cách nhiệt tốt, thích hợp đi chân không, ngồi hay nằm trên đó. Tuy nhiên, chúng có nhược điểm là dễ tạo ra chỗ sinh sống cho các loài bọ, gián, chúng không chỉ làm người dùng khó chịu mà còn khiến các chất liệu làm chiếu bị phá hỏng.

Ngoài ra, lớp chiếu cói bọc ngoài cũng nhanh bị hư hỏng do các tác động bên ngoài, cũng như nhanh bạc màu. Do đó, thường từ 3 đến 5 năm, lớp chiếu cói bên ngoài sẽ được thay mới.

Phòng được lát sàn bằng chiếu Tatami được gọi là phòng tatami. Phòng tatami có mặt sàn được tạo ra bằng cách xếp chặt các tấm chiếu hình chữ nhật có kích cỡ thống nhất lại với nhau. Mỗi tấm nệm (waratoko) này có kích cỡ chuẩn truyền thống là 910mm × 1820mm, dày 20-30mm

Cấu tạo của chiếu Tatami Nhật Bản

Một chiếc chiếu Tatami gồm có 3 bộ phận: lõi chiếu (畳床), bao chiếu (畳表), và viền chiếu (縁).

Lõi chiếu: Lõi chiếu tatami truyền thống có chiều dày khoảng 2-3 cm được người Nhật làm bằng rơm khô tuy nhiên ngày nay được thay thế bằng ván ép nhân tạo, nhựa styrofoam,…nhẹ hơn và sạch sẽ hơn

Bao chiếu: khá mỏng, được người Nhật đan từ cỏ Igusa (cỏ bấc đèn) hoặc cói được bao bên ngoài lõi chiếu. Bao chiếu có thể sử dụng được cả 2 mặt và  được thay khi bị cũ. Tuôỉ đời của một bao chiếu từ 3-5 năm

Mép chiếu: dùng để nối 2 bộ phận trên lại với nhau, được làm từ sợi bông, sợi lanh, tơ lụa,… Để tăng tính thẩm mĩ người Nhật còn nhuộm màu sắc và in hoa văn để tạo vẻ đẹp khác biệt cho căn phòng.

Lịch sử của chiếu tatami Nhật Bản

Tatami là một loại chiếu truyền thống của người Nhật được làm từ các sợi rơm khô đan ép chặt vào nhau, dùng để lót sàn nhà. Trong tiếng Nhật, Tatami  (畳) có nguồn gốc từ động từ tatamu (畳む) với nghĩa là gấp hoặc xếp. Điều này đã chỉ ra rằng, chiếc tatami ban đầu được làm rất mỏng và có thể gấp lại, chứ không giống như chiếc chiếu tatami chúng ta thấy như ngày nay.

Những chiếc chiếu tatami bắt đầu mang những đặc điểm của Tatami hiện đại khi bước sang thời kỳ Heian (794 – 1185), lúc đó, phong cách kiến trúc theo lối Shinden-zukuri trở nên thịnh hành trong giới quý tộc ở Nhật Bản, sàn nhà bằng gỗ trở nên phổ biến, khi đó, chiếu tatami được sử dụng làm thảm ngồi dành riêng cho các bậc chúa công – thể hiện đẳng cấp quyền lực của giới quý tộc.

Tiếp đến là vào thời Muromachi, khi nhận thấy sự tiện dụng của loại chiếu này. Người Nhật làm nên những tấm Tatami có kích thước lớn hơn, có thể trải rộng cả căn phòng. Tên gọi của những căn phòng được trải chiếu Tatami là zashiki (座敷), dịch theo nghĩa đen có nghĩa là căn phòng để ngồi. Sau đó người Nhật còn đưa ra những quy tắc ngồi chiếu Tatami và chúng còn lưu truyền đến ngày nay.

Thời kỳ cực thịnh của chiếu Tatami đó là vào khoảng thế kỷ 17, thời Edo. Trong thời kỳ này, những căn phòng được trải bằng chiều Tatami được coi là căn phòng điển hình của Nhật, 和室 (washitsu). Đến ngày nay, với cuộc sống hiện đại, chiếu Tatami lại trở nên vắng vẻ hơn trong những căn nhà hiện đại của Nhật Bản. Tuy nhiên trong văn hóa của người Nhật, chiếu vẫn là một đoạn ký ức không thể nào quên được.

Tính ưu việt của chiếu tatami Nhật Bản

Cũng giống như vách ngăn shoji, tại sao Tatami lại được người Nhật và cả thế giới sử dụng nhiều đến vậy? Những đặc tính tuyệt vời của Tatami sẽ là câu trả lời hợp lý nhất cho câu hỏi này.

Do được làm từ rơm khô ép vào nhau hay loại cỏ “siêu mềm” Igusa nên Tatami có khả năng đàn hồi tốt, tạo cảm giác êm ái khi đi trên đó, đặc biệt phù hợp với gia đình có người  già hay trẻ nhỏ.

Người Nhật có thói quen bỏ dép khi đi vào nhà, và Tatami đáp ứng được nhu cầu đó kể cả trời lạnh hay nóng bức. Chúng có khả năng cách nhiệt tốt, thích hợp cho việc đi chân không dép, ngồi hay nằm trên đó. Vì được làm hoàn toàn từ thiên nhiên, các sợi rơm trao đổi khí và ẩm với môi trường xung quanh, giúp cho chiếu Tatami mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông.

Còn gì tuyệt vời hơn khi sở hữu một tấm chiếu Tatami tưởng chừng đơn giản nhưng lại mang vẻ đẹp tinh tế, trang nhã, phù hợp cho các hoạt động như tiếp khách, vui chơi, sinh hoạt,… và lại khá an toàn. Bởi lõi rơm trong chiếu được bện chặt thành lớp dày, bao chiều lại có hơi ẩm nên chiếu khá khó cháy, lửa không dễ bị lan rộng.

Chiếu tatami có khả năng hấp thu khí NO2 – chất gây ô nhiễm không khí. Và 20% trong thành phần hương của cỏ Igusa là chất phytoncide giúp sát khuẩn, ổn định cảm xúc, thư thái như ở giữa thiên nhiên. Chiếu tatami còn có khả năng hấp thu tiếng ồn. Đặc biệt, chiếu tatami có thể hấp thụ trung bình 500cc hơi nước trong không khí.

Vì vậy, khi phòng quá khô, lượng hơi nước thoát ra giúp cho phòng mát mẻ, ngược lại nhờ độ dày mà mùa đông ngồi trên chiếu tatami cũng không thấy lạnh. Đây chính là bảo bối giúp người Nhật tận hưởng khí hậu trong 4 mùa một cách thoải mái nhất.

Thói quen sử dụng chiếu thay thế giường, ghế… trong sinh hoạt đã đồng hành cùng hàng trăm thế hệ người Nhật. Chiếu tốt cho sức khỏe của người trung niên và người già, bản thân Nhật lại là một đất nước có dân số già cao áp đảo do vậy người Nhật rất yêu thích việc dùng chiếu trong nhà.

Việc nằm chiếu trên một mặt phẳng sẽ tốt hơn cho xương. Bên cạnh đó, việc ngủ ở sàn còn giúp giảm nguy cơ bị ngã với người già khi đang nằm trên giường và muốn di chuyển xuống đất.

Phòng chiếu Tatami cũng là một không gian đa năng, nơi bạn vừa có thể ngả mình để nghỉ ngơi thư giãn, vừa có thể dùng làm nơi tiếp khách, tổ chức các môn nghệ thuật truyền thống như Trà đạo, cắm hoa,… nhờ vẻ đẹp tinh tế, trang trọng.

Ngoài ra, bởi Tatami có tác dụng giúp con người nâng cao khả năng tập trung nên nhiều gia đình cũng để cho con cái sinh hoạt và học tập tại những căn phòng này.

Hãy liên hệ Nội thất Nhật Bản Takumi ngay hôm nay nếu có nhu cầu sử dụng chiếu Tatami cho căn hộ của mình thêm “chất” Nhật Bản bạn nhé.