[CHUẨN NHẤT] Công Thức Tính độ Bất Bão Hòa - Toploigiai

Tổng hợp khái niệm, công thức và bài tập về độ bất bão hòa của hợp chất hữu cơ. Đây là nguồn tài hữu ích áp dụng để giải các bài tập Hóa học 11.

Mục lục nội dung 1. Khái niệm độ bất bão hòa là gì?2. Công thức tính độ bất bão hòa3. Các dạng bài tập về độ bất bão hòa

1. Khái niệm độ bất bão hòa là gì?

Độ bất bão hòa của hợp chất hữu cơ là đại lượng đặc trưng cho độ không no của phân tử hợp chất hữu cơ.

Độ bất bão hòa là tổng số liên kết pi và số vòng:

– Mỗi vòng là một đơn vị bất bão hòa.

– Liên kết đôi là một đơn vị bất bão hòa.

– Liên kết ba là hai đơn vị bất bão hòa.

Độ bất bão hòa có thể được ký hiệu là k, a, … Thường ký hiệu là k.

Giả sử một hợp chất hữu cơ có công thức phân tử là CxHyOzNt thì tổng số liên kết p và vòng của phân tử được gọi là độ bất bão hòa của phân tử đó.

2. Công thức tính độ bất bão hòa

Xét hợp chất có công thức: CxHyOzNtXr ( X là halogen)

Công thức tính độ bất bão hòa của hợp chất hữu cơ là:

3. Các dạng bài tập về độ bất bão hòa

Bài 1: Xác định số liên kết đôi trong phân tử dưới đây:

a. Vitamin A công thức phân tử C20H30O, có chứa 1 vòng 6 cạnh và không có chứa liên kết ba .

b. Licopen, công thức phân tử C40H56 là chất màu đỏ trong quả cà chua, chỉ chứa liên kết đôi và liên kết đơn trong phân tử. Hiđro hóa trọn vẹn licopen được hiđrocacbon C40H82. Biết licopen ở dạng mạch hở .

Lời giải:

a. Độ bất bão hòa của phân tử C20H30O là : Δ = ( 20.2 – 30 + 2 ) / 2 = 6

Mà Δ = số π + số vòng ; phân tử C20H30O, có chứa 1 vòng 6 cạnh và không có chứa liên kết ba .

Vậy số liên kết đôi của phân tử là : 6-1 = 5

b. Độ bất bão hòa của phân tử C40H56 là : Δ = ( 40.2 – 56 + 2 ) / 2 = 13

Mà Δ = số số π  + số vòng ; phân tử C20H30O, chỉ chứa liên kết đôi và liên kết đơn trong phân tử .

Vậy số liên kết đôi của phân tử là : 13

Bài 2: Xác định số liên kết đôi trong phân tử vitamin A với công thức phân tử là C20H40O, có chứa 1 vòng 8 cạnh và không có chứa liên kết ba.

Lời giải:

Độ bất bão hòa của phân tử C20H40O là:

K = (20 x 2 – 40 + 2)/2 = 1

Mà t = số π + số vòng. Phân tử C20H40O có chứa 1 vòng 8 cạnh và không có chứa liên kết ba.

=) Vậy số liên kết đôi của phân tử C20H40O là:

8 – 1 = 7

Bài 3: Hãy xác định số liên kết đôi trong phân tử Licopen, công thức phân tử là C30H46 là chất màu đỏ trong quả thăng long, chỉ chứa liên kết đôi và liên kết đơn trong phân tử. Hidro hóa hoàn toàn licopen được hidrocacbon C30H72. Biết licopen có dạng mạch hở.

Lời giải:

Độ bất bão hòa của phân tử C30H46 là:

K = (30 x 2 – 46 + 2)/2 = 16

Mà k = số π + số vòng. Phân tử C30H46 chỉ chứa liên kết đôi và liên kết đơn trong phân tử.

=) Vậy số liên kết của phân tử là 16.