Chùm Ca Dao Than Thân, Yêu Thương Tình Nghĩa Vừa Hay Vừa Sâu Sắc

Mục lục

1. Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa nói về điều gì?
2. Ca dao than thân thường là lời của ai?
3. Ca dao than thân
   1. Những câu ca dao than thân
   2. Những bài ca dao than thân
4. Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa ngắn nhất
5. Ca dao than thân về người phụ nữ
6. Ca dao than thân về tình yêu đôi lứa

1. Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa nói về điều gì?

Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa là một trong những chủ đề quan trọng của ca dao Việt Nam. Chùm ca dao này thường diễn tả nỗi niềm đau khổ, chua xót, cay đắng cùng tình cảm yêu thương, thủy chung… của người dân trong xã hội cũ. Qua đó, không chỉ thể hiện tâm tư mà còn tôn lên nét đẹp trong tâm hồn của người lao động xưa.

Ngoài ra, một số bài ca dao than thân còn lên án, tố cáo các thế lực phong kiến đã chà đạp lên quyền sống, quyền được yêu thương, hạnh phúc của con người.

2. Ca dao than thân thường là lời của ai?

Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa thường là lời giãi bày của những kiếp người lầm than, của quần chúng lao động thuộc tầng lớp dưới, bị phụ thuộc trong xã hội như người làm thuê, người nông dân, người con gái bị ép duyên, người bị phụ bạc…

3. Ca dao than thân

Người dân thấp cố bé họng, có thân phận thấp trong xã hội cũ thường phải chịu nhiều đau khổ cả về thể chất lẫn tinh thần. Nỗi niềm này đã được gửi gắm qua những câu ca dao than thân hay những bài ca dao than thân.

3.1 Những câu ca dao than thân

1. Ngồi buồn quăng đá xuống sông

Quăng đá đá nổi, quăng bông bông chìm.

2. Con cò lặn lội bờ sông,

Muốn lấy vợ đẹp mà không có tiền.

3. Thân em như giếng giữa đàng

Người khôn rửa mặt người phàm rửa chân.

4. Thân em như tấm lụa đào

Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.

5. Ngồi buồn vọc nước giỡn trăng

Nước xao trăng dợn biết là về đâu.

6. Ra đường trông thấy tơ người

Về nhà trông thấy chỉ tôi tôi buồn.

7. Tiếc nồi cơm trắng để ôi

Tiếc con người lịch mà soi gương mờ.

8. Cha đời cái áo rách này

Mất chúng, mất bạn vì mày áo ơi!

9. Một mình ấm lạnh cho xong

Hai hơi thêm nực hai lòng thêm lo.

10. Giơ tay em hứng sương trời,

Rửa làm sao sạch những lời thị phi?

11. Hết mùa áo rách quần hư

Tính đi tính lại chẳng dư xu nào.

12. Anh ở đợ ba năm, không tiền dư ăn miếng kẹo,

Em lại thân nghèo, chọc ghẹo làm chi?

13. Trách duyên trách số lỡ làng

Cầm gương gương tối, cầm vàng vàng phai.

14. Qua cầu than thở cùng cầu

Cầu bao nhiêu nhịp dạ sầu bấy nhiêu.

15. Buồn chiều, buồn cả sáng mai

Một ngày đằng đẵng là hai cơn buồn.

16. Buồn trông chênh chếch sao mai

Sao ơi sao hỡi nhớ ai sao mờ.

17. Phụ mẫu cưới em về, có vòng vàng chuỗi hột

Anh mê cờ bạc, lột bán sạch trơn.

18. Mênh mông sông rộng cồn dài

Suốt đêm lặn hụp nghèo hoài anh ơi!

19. Hai chân đạp đất giòn giòn

Ruột đau nỗi ruột, gan mòn nỗi gan.

20. Chẳng qua số phận long đong

Cột trâu trâu đứt, cột tròng tròng trôi.

21. Con cò đậu cọc cầu ao

Ăn sung sung chát, ăn đào đào chua.

22. Ai ơi thương kẻ mồ côi

Như bèo mặt nước, biết trôi bến nào.

23. Bởi nghèo ở xó chuồng heo

Phải chi có của họ theo họ nhờ.

24. Bây giờ tui biết phận tui

Chỉ là cơm nguội phòng khi đói lòng.

25. Trách trời sao ở chẳng phân

Làm chi ngập lụt, cho dân cơ hàn.

26. Tay thì dắt mũi con bò

Đầu đội mớ củi, tay mò nắm rong.

27. Cuộc đời thằng ở, con sen

Đã đói đã rách, lại hèn tấm thân.

28. Vô duyên mua phải gương mờ

Bao giờ gương vỡ mà mua gương lành.

29. Tổ cha cái nợ phong trần

Không vay mà trả, cực thân thế này!

30. Cũng thì phát rẫy một bên

Bắp nẫu ra trái, bắp mình quên trổ cờ.

31. Bơ vơ, ớ bạn bơ vơ

Nơi thương không có, nơi chờ cũng không.

32. Bán thân đổi mấy đồng xu

Thịt xương vùi gốc cao su mấy tầng.

33. Đi buôn bữa lỗ bữa lời

Ra câu giữa vời bữa có bữa không.

34. Thân hỡi thân thân sao lận đận

Mình trách mình thời vận đảo điên.

35. Anh tới nhà em ăn cơm với cá

Em tới nhà anh ăn rau má, lá lang.

36. Ai đưa tôi đến chốn này

Bên kia nhà xác, bên này nhà điên.

37. Đời ở đợ ít no nhiều đói

Thiếu bạc tiền dư giả đòn roi.

38. Xa quê có lúc quay về

Mà sao nghèo mãi chưa hề buông tha.

39. Ấy ai phòng ấm nệm êm

Để tôi riêng tủi ngoài hiên gió lùa.

40. Sớm ngày quảy gánh đi ra

Vừa đói vừa mệt như ma hớp hồn.

41. Phận già cơm hẩm rau dưa

Già quen việc nặng, già ưa nâu sồng.

42. Khổ thay cái kiếp tôi đòi

Đầu chày đít thớt ngồi xơi một mình.

43. Cực lòng mẹ lắm con ơi,

Một con chim chích, biết mấy nơi đan lồng.

44. Quanh năm nhút chuối, vại cà

Lưng còng long mỏi, cháy da sém mày.

45. Sa cơ nên phải lụy cơ

Thuyền buôn lỡ chuyến, lửng lơ đầu ghềnh.

46. Thảnh thơi tủi phận riêng mình

Vợ con xa vắng, gia đình vỡ tan.

47. Trai cày chưa vợ chưa con

Cơm nguội sáng không có, biểu cày bừa ngon được à?

48. Trách thân trách phận rằng hèn

Lánh mình như thể ngọn đèn lánh mưa.

49. Bao giờ cho hết tháng ba,

Bồ nông no ấm ở nhà nghỉ ngơi.

50. Số khó làm chẳng nên giàu,

Bắt ốc nước lớn hái rau lở bờ.

51. Khổ chi khổ lắm bớ trời

Chính giữa đòn gánh, hai đầu hai ki.

52. Tháng lương được có ba hào,

Thúng than trên đầu nặng lắm con ơn!

3.2  Những bài ca dao than thân

1. Trèo lên cây khế nửa ngày

 Ai làm chua xót lòng này khế ơi!

Mặt trăng sánh với mặt trời

Sao Hôm sánh với sao Mai chằng chằng

Mình ơi có nhớ ta chăng?

Ta như sao vượt chờ trăng giữa trời!

2. Nước non lận đận một mình

Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay

Ai làm cho bể kia đầy?

Cho ao kia cạn, cho gầy cò con?

3. Thương thay thân phận con tằm

Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ

Thương thay lũ kiến li ti

Kiếm ăn được mấy phải đi tìm mồi

Thương thay hạc lánh đường mây

Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi

Thương thay con cuốc giữa trời

Dầu kêu ra máu có người nào nghe.

4. Cái cò lặn lội bờ sông

Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non

Nàng về nuôi cái cùng con

Để anh đi trẩy nước non Cao Bằng

Ở nhà có nhớ anh chăng?

Để anh kể nỗi Cao Bằng cho nghe.

5. Cùng nhau một bọn đi thi

Kẻ thì đỗ trạng người thì về không

Cùng nhau một bọn má hồng

Kẻ đã có chồng người vẫn nằm trơ.

6. Bèo than phận bèo nằm trên mặt nước

Mướp than phận mướp bắc ngọn leo giàn

Lang than phận lang dứt lên trồng xuống

Muống than phận muống ngắt ngọn nấu canh

7. Con cò bay bổng bay la

Bay từ của miếu bay ra cánh đồng

Cha sinh mẹ đẻ tay không

Cho nên bay khắp tây đông kiếm mồi

Trước là nuôi cái thân tôi

Sau nuôi đàn trẻ nuôi đời cò con

8. Phận hèn nhiều nỗi lênh đênh

Kể sao cho hết phận mình khúc nhôi

Cầm bằng nước chảy bèo trôi

Trời mưa nước úng, bèo ngồi đầu sen.

9. Trời ơi, có thấu tình chăng

Tôi đi làm mướn tàn trăng mới về

Gặp phải đứa ác mới ghê

Tôi làm nó chẳng có hề tính công

Một tháng trả được mấy đồng

Không đủ nấu cháo cho chồng con ăn

Nó vắt chày ra nước ròng ròng

Miếng ăn cất kĩ, chớ hòng mon men

Hứng tay dưới, vắt tay trên

Rán sành ra mỡ, bon chen từng đồng.

10. Canh nông, sớm tối ngoài đồng

Suốt ngày cặm cụi, chổng mông lên trời

Bữa ăn như bữa vét nồi

Đói cào đói rã, mồ hôi ướt đầm

Sống gì sống tối sống tăm

Khổ ngày khổ tháng khổ năm khổ đời

Bắc thang lên hỏi Phật Trời

Cớ sao lại để kiếp người đắng cay.

11. Vì ai nên có xống thâm

Vì ai có quả có mâm bán hàng

Vì ai nên nỗi dở dang

Vì ai mà phải lạc đàn sa cơ

Sa cơ nên phải lụy cơ

Lạc thành nên phải bơ vơ ngoài thành.

12. Dốc lòng với bạn ai ngờ biển cạn thành sông

Hiu hiu gió thổi mùa đông

Thiếp có chồng chàng chưa có vợ thảm thiết vô cùng trời ơi.

13. Tháng Giêng, tháng Hai, tháng Ba, tháng Bốn, tháng khốn, tháng nạn

Đi vay đi dạm được một quan tiền

Ra chợ Kẻ Diên

Mua một vác tre

Về che cái quán

Ai thù ai oán

Đốt quán tôi đi

Tôi thương cái cột

Tôi nhớ cái kèo

Tôi thương cái cửa

Bạn nghèo gặp nhau…

14. Bốn bề công nợ eo sèo

Chỉ vì một nỗi tôi nghèo mà thôi

Tôi làm tôi chẳng có chơi

Nghèo đâu nghèo mãi trời ơi hỡi trời.

15. Chiều chiều ra đứng bờ sông

Sông xa xa tít cho lòng em đau

Vì ai đứng tủi ngồi sầu

Vì ai chờ đợi bấy lâu mỏi mòn.

16. Xúc tro đổi cốm kiếm lời

Bơi xuồng nước ngược một đời gió mưa

Phận nghèo không đất trồng dưa

Quanh năm làm mướn, đổi tro qua ngày.

17. Khen ai khéo thắt đôi quang

Khéo đan đôi rổ cho nàng đi buôn

Đi buôn rổ rách, sàng hư

Về nhà tính lại không dư đồng nào.

18. Chúa ăn cá bống, cá thiều

Phận tôi hạt muối để chiều khô khan

Chúa mặc áo lát áo đan

Thân tôi miếng giẻ vá ngang vá chằng.

19. Sáng mai mang cuốc ra vườn

Cuốc kêu, cuốc hát bên cồn hu ha

Cuốc kêu tiếng nhỏ tiếng to

Nửa thương phần cuốc, nửa lo phận mình.

20. Nói ra kham khổ quá chừng

Cái áo thì đỏ quạch, cái quần thì đen thui

Anh em mình thật đáng làm sui

Bởi anh bị bóp họng, bởi tui bị bóp hầu.

21. Quanh năm vất vả làm ăn,

Thuế ao thuế ruộng thuế thân thuế vườn,

Ngày làm dạ đã không yên,

Đêm nằm sốt ruột trống dồn thâu canh,

Thân người ngày một mỏng manh,

Quan trên quỷ dữ vẫn rình ở bên.

22. Bây giờ đã chín mười giờ

Đã tầm nhà máy mà chưa thấy chàng

Trông ra nhà máy rõ ràng

Thấy chàng đun bếp dọn bàn rửa xoong

Ngày công chết đói đã xong

Lại thêm một buổi không công hầu người

Ăn thì gạo mục cá khô

Ngày mười hai tiếng đồng hồ đội than.

23. Hòn Gai, Cẩm Phả, Đông Triều

Cuộc đời phu mỏ đói nghèo đắng cay

Giam chân chốn sở than này

Thân con ắt bón gốc cây giữa rừng.

24. Khen ai khéo đặt cái nghèo

Kém ăn kém mặc, kém điều khôn ngoan

Bây giờ chẳng có bạn vàng

Cho nên đổ cả khôn ngoan cho người

Nhà giàu nói một hay mười

Nhà khó nói chẳng được lời nào khôn

Nhà nghèo như giỏ thủng trôn

Nhà giàu như bạc bỏ hòm xưa nay

Nghèo đâu nghèo mãi thế này

25. Mất chúng mất bạn vì nay tội nghèo

Bốn bề công nợ eo xèo

Chỉ vì một nỗi tội nghèo mà thôi

Tôi làm, tôi chẳng có chơi

Nghèo sao nghèo mãi, trời ơi hỡi trời.

26. Tìm vào đến mỏ Hòn Gai

Xin làm phu mỏ ở ngay dưới hầm

Cuộc đời vất vả âm thầm

Mông Dương, Cẩm Phả, Hà Lầm đều qua.

27. Ngày ngày anh vẫn đi làm,

Đi qua nhà máy nhặt ngầm bù loong

Đem về anh bỏ vào hòm,

Bắc cân bắc lạng còn non một vài

Cẩm Phả xem thợ nào tài,

Thì anh kéo nhẫn, hoa tai cho nàng,

Người ta kéo bạc kéo vàng,

Anh nay kéo xích sắt cho nàng, nàng ơi!

4. Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa ngắn nhất

Những câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa dưới đây tuy ngắn gọn nhưng vẫn có khả năng truyền tải một cách đầy đủ nỗi niềm, tâm tư, tình cảm của con người trong xã hội cũ. Nếu bạn quan tâm đến chủ đề này thì có thể tham khảo những gợi ý sau.

1. Ước gì sông rộng một gang

Bắc cầu dải yếm để chàng sang chơi.

2. Bầu ơi thương lấy bí cùng

Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.

3. Yêu nhau như thể tay chân

Anh em hòa thuận hai thân vui vầy.

4. Lên non mới biết non cao,

Nuôi con mới biết công lao mẹ, thầy.

5. Bé thì nhờ mẹ, nhờ cha,

Lớn lên nhờ vợ, lúc già nhờ con.

6. Đố ai đếm được lá rừng,

Đố ai đếm được mấy tầng trời cao.

Đố ai đếm được vì sao,

Đố ai đếm được công lao mẹ già.

7. Anh em cốt nhục đồng bào,

Vợ chồng là nghĩa lẽ nào không thương.

8. Đã rằng là nghĩa vợ chồng,

Dầu cho nghiêng núi, cạn sông chẳng rời.

9. Nhiễu điều phủ lấy giá gương

Người trong một nước phải thương nhau cùng.

10. Em ơi chua ngọt đã từng,

Non xanh nước bạc ta đừng quên nhau.

11. Qua đồng ngả nón trông đồng

Đồng bao nhiêu lúa em thương chồng bấy nhiêu.

12. Cây đa lá rụng đầu đình

Bao nhiêu lá rụng thương mình bấy nhiêu.

13. Vợ chồng là nghĩa cả đời

Ai ơi, chớ nghĩ những lời thiệt hơn.

14. Thương nhau mấy núi cũng trèo,

Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua.

15. Thân em như hạc đầu đình,

Muốn bay chẳng cất nổi mình mà bay.

16. Chàng ơi phụ thiếp làm chi

Thiếp như cơm nguội đỡ khi đói lòng.

17. Thân em như hạt mưa sa

Hạt xuống giếng ngọc, hạt ra ruộng cày.

18. Gánh cực mà đổ lên non

Cong lưng mà chạy, cực còn chạy theo.

19. Cây khô xuống nước cũng khô

Phận nghèo đi đến nơi mô cũng nghèo.

20. Buồn rầu, buồn rỉ, buồn nỉ, buồn non

Buồn vì một nỗi sớm con muộn chồng.

21. Cái phận nhà khó khổ thay

Ba năm giặt váy gặp ngày trời mưa.

22. Phận nghèo đi bán dưa, môn

Đồng xu, cắc bạc bơi xuồng mỏi tay.

5. Ca dao than thân về người phụ nữ

Không chỉ tái hiện cuộc sống, tâm tư tình cảm của con người trong xã hội xưa, chùm ca dao than thân còn đi sâu vào số phận của những người phụ nữ. Từ đó giúp chúng ta có cái nhìn chân thực và sâu sắc hơn về những con người sống ở giai đoạn này.

Xem thêm: Tổng hợp 60 câu ca dao tục ngữ về phụ nữ - tôn vinh những 'bóng hồng' trong cuộc đời ta

1. Người ta rượu sớm trà trưa

Thân em đi sớm về trưa cả đời

Lạy trời ứng nghiệm một lời

Cho em gặp được một người em thương.

2. Thân em vất vả trăm bề

Sớm đi ruộng lúa tối về ruộng dâu

Có lược chẳng kịp chải đầu

Có cau chẳng kịp têm trầu mà ăn.

3. Thân em cúc mọc bờ rào

Kẻ qua ngắt nhụy, người vào bẻ bông.

4. Mẹ em tham gạo tham gà

Đem em gả bán cho nhà cao sang

Chồng em thì thấp một gang

Vắt mũi chưa sạch, ra đàng đánh nhau

Nghĩ mình càng tức càng đau

Trách cha trách mẹ tham giàu tham sang.

5. Mẹ em tham thúng xôi rền

Tham con lợn béo, tham tiền Cảnh Hưng

Em đã bảo mẹ rằng: đừng!

Mẹ hấm mẹ hứ mẹ bưng ngay vào

Bây giờ chồng thấp vợ cao

Như đôi đũa lệch so sao cho bằng.

6. Lấy chồng cho đỡ nắng mưa

Chẳng ngờ chồng lại ngủ trưa đến giờ.

7. Thiếp than phận thiếp còn thơ

Lấy chồng xa xứ bơ vơ một mình.

8. Phận em sao lắm dở dang

Cầm tiêu tiêu gãy, cầm đàn đứt dây.

9. Thân em như trái xoài trên cây

Gió đông, gió tây, gió nam, gió bắc,

Nó đánh lúc la, lúc lắc trên cành

Một mai rơi xuống biết đành vào tay ai?

10. Ru hời ru hỡi là ru

Bên cạn thì chống bên sâu thì chèo

Hai tay em vừa chống vừa chèo

Không ai tát nước đỡ nghèo một phen.

11. Thân em đi lấy chồng chung

Khác nào như cái bung xung chịu đòn.

12. Thân em làm tốt làm lành

Lấy chồng làm lẽ như giành thủng trôn.

13. Thân em vừa đẹp vừa giòn

Thân đi làm mọn, cúi lòn khổ thay

Thân gái bến nước mười hai

Gặp nơi trong đục may ai nấy nhờ.

14. Ru con con ngủ cho rồi

Mẹ ra chỗ vắng, mẹ ngồi than thân.

15. Thân thiếp như cánh hoa đào

Đang tươi đang tốt thiếp trao cho chàng

Bây giờ nhuỵ rữa hoa tàn

Vườn xuân nó kém, sao chàng lại chê?

Chàng cho đôi chữ thiếp về

Dầu chàng năm thiếp, mười thê, mặc chàng

Lắm quân quan nhộn nhà hàng

Lắm nơi lịch sự hơn chàng, chàng ơi!

Chàng ngồi chàng nghĩ mà coi

Sao chàng chẳng nghĩ những hồi ngày xưa.

16. Buồn riêng rồi lại tủi thầm

Một duyên, hai nợ, ba lầm lấy anh.

17. Mặt trời đứng bóng thì trưa

Còn em đứng bóng lại chưa có chồng.

18. Biết thuở nào con cá ra khỏi vực

Biết thuở nào hết cực thân em?

19. Tay em cầm nắm nhang, cây tắt, cây đỏ

Tay em bứt ngọn cỏ, lá héo, lá khô

Tay em bồng đứa con thơ, vun nấm xoa mồ

Khổ cam phận khổ, biết khi mô cho chộ chàng.

20. Mẹ mong gả thiếp về giồng

Thiếp than phận thiếp gánh gồng chẳng kham.

21. Hoa ơi hoa nở làm chi

Hoa nở lỡ thì, lại gặp mùa đông

Chồng lớn, vợ bé đã xong

Chồng bé, vợ lớn trong lòng đắng cay

Dăm ba thước lụa cầm tay

Đã toan tự vẫn ở đây không về

Đẹp lòng ông cậu bà dì

Ông bà chú bác ăn gì cho ngon

Đắng này xem tựa bồ hòn

Chát này xem tựa sung non ngậm vào.

22. Chờ duyên nên tuổi em cao

Nên duyên em lợt, má đào em phai.

23. Thân em như thể quả đa

Gió lay rụng xuống, người ta giày vò.

24. Ai ơi phải nghĩ trước sau

Đừng tham lắm của nhà giàu làm chi

Làm thì xem chẳng ra gì

Làm tất làm tả, nói thì điếc tai

Đi ngủ thì hết canh hai

Thức khuya dậy sớm, mình ai dãi dầu

Sớm ngày đi cắt cỏ trâu

Trưa về lại bảo: ngồi đâu, không đầy

Hết mẹ rồi lại đến thầy

Gánh cỏ có đầy cũng nói rằng vơi

Nói thì nói thật là dai

Lắm câu chua cạnh, đắng cay trăm chiều

Phận em là gái nhà nghèo

Lấy phải chồng giàu, ai thấu cho chăng

Nói ra đau đớn trong lòng

Chịu khổ chịu nhục suốt trong một đời.

25. Thân em thẳng như cái cột buồm

Hai bên chằng kéo, sợ luồng gió Đông.

26. Thùng thùng cắc cắc

Chim đậu không bắt, đi bắt chim bay.

Em thương anh vì bởi anh tài,

Tài cày tài cuốc, tài lên líp thuốc, tài cuốc vồng khoai,

Phải chi em ham lên xe xuống ngựa, đi dép đi hài

Mà anh nỡ bỏ em.

27. Con quạ đen

Nó đậu hòn đá cũng đen

Em có xinh cho lắm

Đụng thằng chồng ghen cũng cực mình.

28. Con thì đói khóc như ri

Chồng thì uống rượu li bì ngày đêm

Đem tiền mua lấy cái say

Hơi men giở giọng bầy nhầy bên tai

Bữa hôm cùng với bữa mai

Cua rang ốc nướng kéo dài thâu canh

Xương sông lá lốt lá chanh

Rau thơm rau húng tỏi hành chắt chiu

Trách ai không nghĩ một điều

Vợ con nheo nhóc nỡ liều uống say.

29. Con nhạn xanh chắp cánh bay chuyền

Chồng em lẩy bẩy như Cao Biền dậy non

Sớm có chồng sao em muộn có con

Hẩm duyên xấu số em còn đứng không.

30. Thân em như cải mùa đông

Non thì ăn ghém, có ngồng làm dưa

Thân em như đám rau dừa

Non thì cho lợn, già vơ độn chuồng.

31. Xưa kia em cũng lượt là

Bây giờ áo rách hóa ra thân tàn.

32. Đêm năm canh thổn thức

Ngày sáu khắc ra vào

Bớ ai ơi!

Tôi buồn riêng về phận phòng đào lẻ loi.

33. Lấy chồng trước chẳng kén đôi

Từ ngày mắc phải, chẳng nguôi trong lòng.

34. Có chồng mà cũng như không

Có phen say rượu đắm sông cho rồi.

35. Có chồng như kiếp bị đày

Công việc đêm ngày không rảnh đôi tay.

36. Dẫu em mình ngọc thân ngà

Lấy chồng Thanh Hà phải gánh phân heo.

37. Làm dâu cực nhọc long đong

Khuya còn giã gạo lưng không được nằm.

38. Làm dâu khó lắm em ơi

Cho ăn cơm sống chồng thôi cũng vừa.

39. Ngồi mà nghĩ đứng mà suy

Vàng còn bán xắn huống gì thân em.

40. Chồng em đi đến ải lao

Việc thì không có, lao đao chạy về.

41. Thân em như chiếc nón cời,

Bung vành đứt đoác, chịu đời nắng mưa.

42. Sao ba đã đứng ngang đầu

Em còn ở mãi làm giàu cho cha

Giàu thì chia bảy chia ba

Phận em là gái được là bao nhiêu.

43. Chém cha cái số long đong

Xuân đà quá lứa mà chồng chẳng ưa

Một mình đi sớm về trưa

Than thân lắm nỗi ngẩn ngơ vì chồng

44. Thân em như gốm Thanh Hà,

Như chiếu Bàn Thạch trải đà khắp nơi

6. Ca dao than thân về tình yêu đôi lứa

Trong chùm ca dao than thân, tình yêu đôi lứa cũng là một trong những chủ đề rất được quan tâm. Nếu bạn có hứng thú, hãy thử tham khảo ngay những gợi ý dưới đây.

Xem thêm: 80+ Câu ca dao, tục ngữ về tình yêu đôi lứa khắc họa những mối tình giản đơn, bình dị

1. Sông sâu cá lội mất tăm

Chín tháng cũng đợi, một năm cũng chờ

Chờ anh chờ ngẩn chờ ngơ

Chờ hết mùa mận, mùa mơ, mùa đào

Chờ anh cho tuổi em cao

Cho duyên em muộn, má đào em phai.

2. Thấy anh em cũng muốn theo

Em sợ anh nghèo, anh bán em đi

Lấy anh em biết ăn gì?

Lộc sắn thì chát, lộc si thì già

Lấy anh không cửa, không nhà

Không cha không mẹ, biết là cậy ai?

3. Sông sâu biết bắc mấy cầu

Khi thương thì anh thương vội

Khi sầu anh để lại cho em.

4. Bởi vì con heo nên phải đèo khúc chuối

Bởi vì con muỗi nên phải thả màn loan

Bởi vì chàng nên thiếp phải chịu đòn oan

Phụ mẫu nhà đay nghiến, thế gian chê cười

5. Trách trời sao vội mưa giông,

Trách em sao vội lấy chồng bỏ anh.

6. Cách nhau một bức rào thưa

Tay chùi nước mắt, tay đưa miếng trầu.

7. Vì ai cho thiếp võ vàng

Vì chàng, tư lự hoa tàn nhị rơi

Cực lòng thiếp lắm chàng ơi

Biết rằng lên ngược xuống xuôi đàng nào?

8. Cây rầu thì lá cũng rầu

Anh về anh để mối sầu cho ai.

9. Dậm chân, đấm ngực, kêu trời

Vợ chồng chưa mấy năm trời đã xa

Ngàn trùng xứ lạ xót xa,

Cái đời lính mộ khổ là biết bao!

10. Anh ơi duyên phận lỡ làng,

Xin anh để tiếng phi thường cho em.

Ước gì kẻ lạ người quen,

Gần xa nhắc đến chồng em anh hùng.

Thu đông lệ nhỏ đôi dòng,

Anh đi em ngỏ tấm lòng cùng anh.

11. Chung thuyền mà chẳng chung duyên

Càng như đốt ngọn lửa phiền

Làm cho đây phải oan khiên khóc thầm.

12. Tháng giêng xuân tuyết mau mưa

Nhớ chàng những lúc sớm trưa vui cười

Tháng hai hoa đã nở rồi

Nhớ chàng em phải đứng ngồi thở than

Tháng ba nắng lửa mưa dầu

Nhớ chàng em những âu sầu chả tươi

Tháng tư sấm giục mưa rơi

Nhớ chàng thơ thẩn ra chơi vườn cà

Tháng năm gặt hái rồi rà

Nhớ chàng như thể nhớ hoa trên cành.

13. Cũng mang lấy tiếng sớm chồng

Mười đêm ấp những giường không cả mười.

14. Hồi nào vịn vế kề vai

Bây giờ anh bỏ trần ai một mình.

15. Ai phụ tôi đất trời chứng giám

Phận tôi nghèo đâu dám phụ ai

Tưởng giếng sâu tôi nới sợi dây dài

Ngờ đâu giếng cạn, tiếc hoài sợi dây.

16. Người về chăn gối có đôi

Để tôi gối chiếc lẻ loi một mình.

17. Nhà giàu ngồi mát bát vàng

Nàng tham chốn ấy anh sang làm gì

Xưa kia nói nói thề thề

Cá trê chui ống lọt về giếng khơi

Mới hay lấy vợ trên đời

Chẳng tại trời, tại không tiền nằm không

Dù em nên vợ nên chồng

Con bế con bồng nghĩ lại duyên xưa

Trời có mây mà chẳng có mưa

Sao em lại nỡ đong đưa với tình?

Mới hay duyên nợ ba sinh

Nhà giàu cướp cả cái tình đôi ta

Anh chẳng trách mẹ trách cha

Trách đời chênh lệch hóa ra thế này!

18. Con chim bị ná, con cá bị câu

Anh với em ý hợp tâm đầu

Hai bên cha mẹ là sầu đôi ta.

19. Con cò lặn lội bờ sông

Ngày xuân mòn mỏi má hồng phôi pha

Em về giục mẹ cùng cha

Chợ trưa, dưa héo nghĩ mà buồn tênh.

20. Áo ngắn chẳng đắp kín chân

Sao anh bội bạc muôn phần anh ơi.

21. Có võng mà chẳng có đòn

Có chồng mà chẳng có con để bồng.

22. Đêm nằm mê gác tay qua

Giường không chiếu lạnh, lụy sa hai hàng.

23. Nước xuôi con cá lội ngược

Nước ngược con cá vượt theo

Anh than với em, thân phận anh nghèo

Gá duyên chồng vợ, chẳng khác bọt bèo trôi sông.

24. Trách thân mà lại giận trời,

Trách chàng quân tử ở ra người thờ ơ.

Phòng không để thiếp đợi chờ,

Năm canh vò võ những là thở than.

Nào khi họp mặt chén vàng,

Non nguyền biển hẹn tưởng chàng chẳng quên.

Ai ngờ ra dạ bạc đen,

Say bên nhan sắc bỏ bên ngãi tình.

Để cho em vò võ một mình,

Tương tư khắc khoải, bệnh thất tình đầy vơi.

Trách thân mà lại giận trời.

25. Thân em như thể cánh bèo

Ngược xuôi, xuôi ngược theo chiều nước trôi

Thân anh cùng đất cuối trời

Nước ngược ta lên ngược nước, nước xuôi ta xuôi cùng.

26. Đêm qua ngỏ cửa chờ chồng

Đêm nay ngỏ cửa, gió đông lọt vào.

27. Bạc chi mà bạn kêu ra rằng bạc

Chim kêu suối ngọt, ngọn đèn lưu ly

Thiếp chờ chàng đã bốn con trăng ni

Chàng không lai vãng, nên thiếp ra đi lấy chồng.

28. Ông trăng khuyết, ông trăng lại tròn

Gái tơ quá lứa, mất giòn, không xinh

Vẳng tai nghe lời nói hữu tình

Chim lồng không lẽ cất mình bay cao

Gớm ghê thay cái số huê đào

Cởi ra thời khó, buộc vào như chơi

Chàng Thúc sinh quen thói bốc trời

Trăm nghìn đổ một trận cười như không

Chường vô chăn gối loan phòng

Thiếp tôi ra tựa cái bóng đèn chong đêm dài

Vả thiếp tôi nay phận gái nữ hài

Thấy chàng quân tử tài trai anh hùng

Gương bạch Nhật sánh với quạt thanh phong

Sao chàng chẳng tới cái tiết mùa đông lạnh lùng

Chường nằm đâu nhủ thiếp tôi cùng.

29. Đêm khuya anh thức dậy xem trời

Thấy sao Nguyệt Bạch

Ngó xuống lòng rạch

Thấy con cá chạch đỏ đuôi

Nước chảy xuôi con cá buôi lội ngược

Nước chảy ngược con cá nược rượt theo

Anh than với em rằng số phận anh nghèo

Đũa tre đâu dám sánh đèo với đũa mun.

30. Chiều chiều ra đứng ngõ sau

Sông sâu nước chảy ruột đau từng hồi

Tội tình thiếp lắm chăng ơi!

Trầu ăn không đỏ vì vôi quệt già

Đêm nằm tủi phận trách ta

Trách vì căn số nên xa nghĩa chàng

Bấy lâu tưởng lấp suối vàng

Suối vàng không lấp, lấp đàng nghĩa nhân

31. Ai làm nên nỗi nước này

Vợ ở đàng này, chồng lại đàng kia.

32. Bướm bay hoài, không đậu vườn hoa

Hay là anh thấy mẹ cha em nghèo

Dang tay với chẳng tới kèo

Bổn phận em nghèo lấy chẳng đặng anh.

33. Sáng mai mất cái rế, xế mất cái nồi

Thân anh chưa vợ khổ đời quá đi.

34. Lênh đênh duyên nổi phận bèo

Tránh sao cho khỏi nước triều đầy vơi.

35. Người ta sang sông, em cũng sang sông,

Người ta sang sông thành được vợ chồng,

Em sang không rồi lại xách nón về không,

Trước là thẹn thùng với bầu bạn, sau luống công ông chèo đò.

36. Mang danh là gái có chồng

Mười đêm em những nằm không cả mười

Nói ra thì sợ chúng bạn cười

Má hồng đỏ quá thiệt đời xuân xanh.

37. Trông chồng mà chẳng thấy chồng

Đã đành một nỗi má hồng vô duyên.

Trong kho tàng ca dao Việt Nam, ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa chiếm một vị trí hết sức quan trọng. Chúng không chỉ chứa đựng giá trị văn học mà còn là tấm gương phản ánh hiện thực cuộc sống, phản ánh nét đẹp trong tâm hồn của con người xưa.

Sưu tầm

Nguồn ảnh: Internet