Chứng Minh Tính đúng đắn Của Câu Gần Mực Thì đen, Gần đèn Thì Sáng

Mời bạn tham khảo!

Tục ngữ là kho tàng trí tuệ và vốn sống của cha ông ta. Ngay từ xa xưa, ông cha ta đã nhận thức được tầm quan trọng của sự tác động, ảnh hưởng từ môi trường sống tới việc hình thành và phát triển nhân cách con người. Không những thế, kinh nghiệm quý báu đó còn được đúc kết bằng hình ảnh vô cùng gần gũi thân thiết trong đời sống: Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng.

Ca dao, tục ngữ vốn thường dùng những hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng để thể hiện tình cảm, hay răn dạy con người. Trong câu tục ngữ này mực và đèn – vật dụng quen thuộc là thứ được ông cha ta nhắc tới. Mực có màu đen, thường gắn cho những thứ xấu xa tội lỗi. Một cậu học trò dù có cẩn thận tới đâu hẳn vẫn có lúc bị vẩy mực vào tay chân, quần áo, thậm chí lem nhem cả mặt mũi. Đèn thì khác. Nó là vật phát ra ánh sáng, soi tỏ mọi vật xung quanh thường mang ý nghĩa tốt đẹp, trong sáng. Càng gần ngọn đèn bao nhiêu, ánh sáng càng mạnh bấy nhiêu và ngược lại, càng xa đèn, ánh sáng càng yếu và tối dần. Mượn hai hình ảnh tương phản ấy, ông cha ta gián tiếp liên hệ tới con người. Đúc kết trong câu tục ngữ ngắn gọn là cả một vốn sống, kinh nghiệm tích lũy lâu dài. Con người nếu ở gần người xấu, ở trong môi trường không lành mạnh thì cũng sẽ bị những thói hư tật xấu tiêm nhiễm vào người. Ngược lại, nếu được ở gần người tốt, ở trong môi trường tốt đẹp, chắc chắn chúng ta sẽ học tập được điều hay lẽ phải, ngày càng hoàn thiện bản thân.

Thật vậy, thực tế cho thấy, môi trường có tác động rất lớn tới sự hình thành và phát triển nhân cách của con người, nhất là lứa tuổi thiếu niên. Đó là lứa tuổi dễ dao động, thích bắt chước theo người khác trong khi vốn sống còn hạn hẹp, bản lĩnh và nghị lực chưa đủ để có thể phân biệt được đâu là đúng, đâu là sai, để tránh xa cái xấu. Mà mực thì rất dễ dây bẩn, lại khó gột sạch. Vì vậy, thói hư tật xấu là thứ dễ tác động tới các em hơn cả. Một học sinh học tập và rèn luyện trong một tập thể lớp không có chí tiến thủ, chí phấn đấu, chỉ biết đua đòi ăn chơi, bỏ học trốn tiết thì dù có quyết tâm đến đâu cũng khó phấn đấu lên được. Sống trong gia đình cha thì cờ bạc nghiện hút, mẹ thì buôn gian bán lận, chửi chồng, đánh con… thì đứa trẻ đó lớn lên chẳng thể thành người có ích cho xã hội. Dù ta có là con ngoan trò giỏi mà kết giao với người bạn ham chơi lười học, sớm muộn cũng lơ là bút sách.

Người ta ví tâm hồn trẻ thơ như tờ giấy trắng, dễ vẩy mực nhưng cũng có thể vẽ vào đó tương lai tươi sáng. Chẳng phải chỉ điều đó mới tác động tới các em mà điều hay cũng được đón nhận. Cũng giống việc khi ta đứng gần đèn nhất định phải được hưởng ánh sáng. Nếu ngay từ nhỏ được sống trong gia đình gia giáo nền nếp, học tập trong môi trường tiến bộ và kỉ luật thì con người ấy sẽ trở thành trụ cột vững chắc của gia đình, công dân hữu ích cho xã hội sau này. Được vào học ở một tập thể lớp đoàn kết yêu thương nhau, biết giúp nhau vượt qua khó khăn cùng tiến bộ thì một học sinh hư cũng sẽ phấn đấu để bằng bạn bè. Ranh giới giữa người tốt – kẻ xấu thật mong manh và chẳng cách xa nhau bao xa.

Đúng là môi trường sống ảnh hưởng lớn tới chúng ta; chẳng thế mà xưa kia, mẹ Mạnh Tử đã phải dời nhà ba lần vì muốn con nên người. Thế nhưng, cha ông ta lại cũng có câu ca dao:

Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn

Lẽ thường, môi trường xung quanh là nhân tố tác động tới nhân cách con người. Song không phải lúc nào con người cũng có thể dễ dàng chịu sự tác động và điều khiển của môi trường. Chẳng những thế, sức mạnh của con người còn ở chỗ con người có thể tác động làm biến đổi hoàn cảnh, cải tạo hoàn cảnh, làm cho nó trở nên tốt đẹp hơn. Có biết bao tấm gương nghèo vượt khó lên số phận, hoàn cảnh để vững bước trên con đường học vấn là đường đời. Còn cả những con người tránh được mọi cám dỗ vật chất tầm thường để giữ vững danh dự, phẩm chất trong sạch của mình. Vấn để là ở chỗ, chúng ta phải không ngừng rèn luyện bản thân để có đủ sự hiểu biết phân biệt cái đúng cái sai, đủ bản lĩnh đấu tranh chống lại cái xấu, ủng hộ noi theo cái tốt.

Câu tục ngữ vẫn giữ nguyên giá trị của nó cho tới ngày hôm nay. Điều quan trọng của mỗi người là phải nhận thức được đâu là mực để tránh xa, đâu là đèn để học tập. Và quan trọng hơn, chúng ta phải không ngừng rèn luyện để có đủ bản lĩnh trong cuộc sống, không để cho cái xấu xa đen tối ảnh hưởng đến bản thân và nhân cách chúng ta, để ta có thể gần mực mà không đen.