Chuyên đề Tuần 2: SỎI THẬN

Sỏi thận là gì?

Khi thận lọc chất thải từ máu, chúng tạo ra nước tiểu. Thỉnh thoảng, muối và những khoáng chất khác trong nước tiểu dính lại với nhau để hình thành những viên sỏi thận nhỏ. Những viên sỏi này dao động từ vật có kích thước nhỏ như một tinh thể đường đến một vật to như quả bóng bàn, nhưng hiếm khi chúng được chú ý trừ trường hợp gây ra tắc nghẽn. Sỏi có thể gây ra đau đớn nếu nó thoát ra và rơi vào niệu quản.

Triệu chứng của sỏi thận:

Khi sỏi thận di chuyển dọc theo hệ niệu, chúng có thể gây ra:

• Cơn đau cấp tính ở lưng, bụng hay là ở bẹn.
• Tiểu lắt nhắt hoặ tiểu đau.
• Tiểu ra máu.
• Buồn nôn và nôn.

Những viên sỏi nhỏ có thể đi ra ngoài mà không gây ra triệu chứng.

Chẩn đoán phân biệt:

Nếu bệnh nhân thình lình có một cơn đau cấp tính ở lưng hoặc bụng, tốt nhất là nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức. Cơn đau ở bụng thì liên quan tới nhiều bệnh cảnh khác nhau, bao gồm những trường hợp cấp cứu như viêm ruột thừa hay thai ngoài tử cung. Tiểu đau cũng là một triệu chứng phổ biến trong nhiễm trùng đường tiểu hay bệnh lây truyền qua đường sinh dục.

Chẩn đoán

Sỏi thận hiếm khi được chẩn đoán trước khi chúng gây ra những cơn đau. Cơn đau này thường cấp tính đủ để đứa bệnh nhân đến khoa cấp cứu, nơi có đầy đủ các cận lâm sàng để có thể tìm ra sỏi. Chúng có thể là CT scan, X-quang, siêu âm và phân tích nước tiểu. Xét nghiệm máu có thể giúp tìm thấy nồng độ cao của các khoáng chất có liên quan trong việc hình thành sỏi.

.

Hình CT scan cho thấy một viên sỏi kẹt ở niệu quản.

Điều trị tại nhà

Nếu một viên sỏi đủ nhỏ, bác sĩ có thể khuyên bệnh nhân uống thuốc giảm đau và chờ sỏi tự thải ra ngoài khỏi cơ thể một cách tự nhiên. Trong suốt quá trình này, bác sĩ có thể khuyên bệnh nhân uống đủ nước để giữ nước tiểu trong – khoảng 8 đến 10 ly một ngày.

Nhỏ như thế nào là đủ?

Những viên sỏi thận nhỏ đa số sẽ tự thoát ra ngoài. Nếu nó nhỏ hơn 5 mm (1/5 inch), có 90% cơ hội sỏi tự ra ngoài mà không cần sự can thiệp nào. Nếu viên sỏi từ 5 đến 10 mm, tỉ lệ sẽ là 50%. Nếu viên sỏi quá lớn để tự đi ra ngoài, sẽ có vài lựa chọn điều trị.

Điều trị bằng thuốc

Có một số toa thuốc có thể giúp cơ thể bệnh nhân tự thải sỏi ra ngoài. Những thuốc như alpha-blocker làm dãn thành niệu quản. Sự dãn rộng đường đi làm cho sỏi có thể ra ngoài dễ dàng hơn. Tác dụng phụ của thuốc thường là nhẹ bao gồm như nhức đầu hay chóng mặt. Những loại thuốc khác có thể giúp ngăn chặn sự hình thành sỏi mới.

Điều trị tán sỏi bằng sóng

Phương pháp y học phổ biến nhất để điều trị sỏi thận là dùng luồng song ngoài cơ thể để bắn vỡ sỏi (extracorporeal shock wave lithotripsy -ESWL). Phương pháp này sử dụng sóng có năng lượng cao để làm vỡ sỏi thành những mảnh nhỏ. Những viên sỏi nhỏ có thể đi ra ngoài theo đường tiểu dễ dàng hơn. Tác dụng phụ có thể bao gồm chảy máu, để lại vết thâm tím hay là đau sau khi làm thủ thuật.

Điều trị bằng nội soi niệu quản

Khi một viên sỏi rơi khỏi thận vào niệu quản ở đoạn gần với bàng quang phương pháp hay nhất là làm nội soi niệu quản. Một bác sĩ ngoại sẽ làm vỡ sỏi và đem những mảnh vỡ qua một cái ống. Không có xâm lấn nào trên bệnh nhân. Đối với một viên sỏi lớn, phẫu thuật có lẽ là cần thiết.

Phân tích sỏi

Khi một viên sỏi tự thoát ra ngoài hay được đem ra, bác sĩ nên biết nó được hình thành từ cái gì. Gần 80% sỏi thận là sỏi Canxi. Phần còn lại được hình thành chủ yếu từ acid uric, struvite hay là cystein. Một phân tích hóa học có thể xác định loại sỏi nào bệnh nhân mắc phải. Một khi đã xác đinh được, bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân cách để ngăn chặn sự hình thành sỏi mới trong tương lai.

Nguyên nhân

Sỏi thận có thể được hình thành khi có sự thay đổi cân bằng bình thường về muối, nước và khóng chất trong nước tiểu. Nhữnh sự thay đổi khác nhau sẽ tao ra những loại sỏi khác nhau. Có nhiều yếu tố có thể kích hoạt sự thay đổi trong nước tiểu, thay đổi từ các bệnh lý mạn tính đến chế độ ăn uống.

Yếu tố nguy cơ có thể kiểm soát

Uống quá ít nước là nguyên nhân thường gặp nhất gây sỏi thận. Ăn kiên cũng đóng một vai trò quan trọng. Ăn nhiều đạm, natri, và những thực phẩm giàu oxalate như là socola hay rau cải xanh đậm, có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận ở nhiều người. Một số nguy cơ khác bao gồm tăng cân và dùng một số loại thuốc.

Yếu tố nguy cơ không thể kiểm soát

Đàn ông da trắng có nguy cơ về sỏi thận nhiều hơn những nhóm người khác, bắt đầu ở độ tuổi 40. Phụ nữ thì có nguy cơ ở độ 50. Những bệnh lý có thể làm tăng nguy cơ: cao huyết áp, gout, nhiễm trùng đường tiểu, nhưng việc đều trị cũng như kiểm soát những bệnh lý này nhìn chung có thể ngăn ngừa sự tạo sỏi.

Phòng ngừa

Nếu bệnh nhân có một viên sỏi Canxi, bác sĩ khuyên bệnh nhân nên giảm muối và natri trong khẩu phần, cái mà làm cơ thể thải nhiều canxi vào nước tiểu. Cũng có thể khuyên bệnh nhân tránh thực phẩm nhiều oxalate như socola, café đen, trà, đậu, dâu tây, rau lá xanh đậm, cam, và khoai lang. Cách tốt nhất để tránh sỏi mới là uống đủ nước để giữ nước tiểu luôn trong.

Canci

Trong khi hầu hết sỏi thận chứa canxi, bệnh nhân không nhất thiết phải tránh hoàn toàn thức ăn giàu canxi. Thật ra, ăn lượng vừa phải và các thực phẩm giàu canxi khác có thể làm giảm nguy cơ hình thành sỏi mới. Điều này không liên quan đến việc cung cấp canxi, cái có liện hệ đến sỏi thận ở một số người. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ về vai trò canxi trong chế độ ăn kiêng.

nguồn: http://www.webmd.com/kidney-stones/ss/slideshow-kidney-stones-overview#

Chia sẻ:

• X
• Facebook

Thích Đang tải...

Có liên quan