Chuyện Về Một Sản Phụ Bị Khám Nhầm - Công An Nhân Dân

Loại bỏ các khả năng nguy hiểm bằng nội soi

Chị Dương Thị Trang (23 tuổi, xã Quang Minh, Hiệp Hoà, Bắc Giang) đến khám thai tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội. Sau khi siêu âm, các bác sỹ chẩn đoán có thể chị bị chửa ngoài tử cung. Sau khi khám lại, các bác sỹ yêu cầu mổ ngay vì để lâu thì có thể nguy hiểm đến tính mạng. Chị Trang được mổ nội soi vào lúc 13 giờ ngày 9/3. Trong quá trình mổ, không tìm thấy khối chửa ngoài dạ con nên bác sỹ đã quyết định ngừng ngay phẫu thuật. Thai nhi nằm trong dạ con vẫn phát triển bình thường.

Về mặt y học, chửa ngoài dạ con sẽ rất nguy hiểm tới tính mạng sản phụ nếu phát hiện muộn. Với thai nghén bình thường, sau khi noãn thụ tinh, trở thành "trứng" sẽ được chuyển dần vào trong dạ con theo ống dẫn trứng. Thông thường, sự thụ tinh diễn ra ở 1/3 phía ngoài của ống dẫn trứng và trứng thụ tinh sẽ vừa di chuyển vào dạ con vừa phát triển thành phôi và phải vài ba ngày sau phôi mới vào đến buồng dạ con để "làm tổ" và phát triển tại đó. Nếu vì một lý do nào đó, phôi không chuyển được vào trong dạ con (thường gặp nhất là bị mắc lại trên đường di chuyển của ống dẫn trứng, dừng lại làm tổ, phát triển và lớn lên ngay tại đó).

Lòng ống dẫn trứng chỉ nhỏ như cái tăm, không phù hợp với sự phát triển lớn dần lên của phôi thai và hậu quả tất nhiên sẽ xảy ra là khi phôi thai to đến một mức nào đó sẽ phá vỡ ống dẫn trứng giống như đường ống dẫn nước bị bục vỡ, gây chảy máu dữ dội trong ổ bụng, có thể làm người bệnh tử vong nhanh chóng. Để tránh tai biến nguy hiểm đó, cần phải phát hiện sớm tình trạng thai ngoài dạ con ngay từ khi nó chưa vỡ. Điều này không chỉ thầy thuốc cần biết mà bất cứ chị em nào cũng nên tìm hiểu để tránh được tai biến vỡ chửa ngoài dạ con (dù có được đưa đến bệnh viện cũng đã muộn, có khi không cứu vãn được). Trường hợp này, do có đầy đủ các dấu hiệu của chửa ngoài tử cung nên các bác sỹ mới quyết định mổ nội soi.

Cách nội soi ổ bụng để chẩn đoán những trường hợp nghi ngờ có thai ngoài tử cung là người bệnh được gây mê. BS sẽ rạch da 2 đường rất nhỏ, khoảng 0,5cm rồi đưa 2 ống nội soi vào ổ bụng sau khi đã bơm khí CO2. Quan sát ổ bụng trên màn hình, hình ảnh tử cung và 2 vòi trứng, buồng trứng được nhìn rất nhỏ. Vì vậy có thể thấy được có thai ở vòi trứng, ngoài tử cung hay không. Nếu không phải thai ngoài tử cung, BS sẽ rút dụng cụ ra khỏi ổ bụng, may da lại ngay. Nếu là thai ngoài tử cung, BS sẽ rạch thêm 2 lỗ nhỏ ở thành bụng nữa, để đưa thêm dụng cụ vào trong ổ bụng lấy khối thai ngoài tử cung ra, sau đó cầm máu. Thời gian thực hiện nội soi chẩn đoán chỉ có khoảng 10 phút. Đây là một phương pháp không có hại gì đến sức khoẻ của người bệnh.

Phương pháp nội soi chẩn đoán chẩn đoán sớm được khi thai ngoài tử cung chưa vỡ để được điều trị kịp thời, tránh được thai ngoài tử cung vỡ, tránh được việc bệnh nhân bị chảy máu ồ ạt trong ổ bụng có thể gây tử vong hoặc làm cho người bệnh suy yếu vì mất máu. Nếu được xử trí sớm khi thai ngoài tử cung chưa vỡ, người bệnh có thể được điều trị bảo tồn vòi trứng, tức là chỉ xẻ lấy khối thai ngoài mà không phải cắt bỏ vòi trứng làm ảnh hưởng đến việc có thai lần sau. Nội soi chẩn đoán thai ngoài tử cung là một phương pháp tiểu phẫu thuật nhẹ nhàng.

Thuốc an toàn cho thai phụ

Trong quá trình mổ nội soi, thai phụ đã được sử dụng thuốc gây mê và uống một số loại thuốc khác. Điều này khiến bệnh nhân lo lắng về sức khỏe thai nhi. Tuy nhiên, theo các bác sỹ thì điều này không hề ảnh hưởng đến thai nhi. Mổ nội soi chỉ là một phẫu thuật vi phẫu.

BS Tô Minh Hương, Phó Giám đốc BV Phụ sản Hà Nội cho biết, ca phẫu thuật chỉ là một quan sát rất nhanh và cũng không cắt bỏ bộ phận gì của sản phụ. Một số thuốc mà BS kê cho chị Trang uống sau khi mổ như 10 viên Zotinat 200, 20 viên Aiphachymtrycin 5g và 1 hộp Tavitmax, sau khi kiểm tra đều là những thuốc không cấm chỉ định đối với phụ nữ có thai nên không có vấn đề gì. Bệnh viện có thể đứng ra đảm bảo điều này.

GS.TS Nguyễn Viết Tiến, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương nhận định, khi sản phụ có những triệu chứng lâm sàng khiến bác sỹ nghi ngờ chửa ngoài tử cung, thì việc dùng thuốc là cần thiết. Trong phẫu thuật nội soi thai phụ, ở những trường hợp phức tạp hơn nhiều, ví dụ như phẫu thuật bỏ thai ngoài tử cung và giữ lại thai trong tử cung, bác sỹ buộc phải sử dụng nhiều loại thuốc khác nhau, nhưng thai phụ và thai nhi vẫn an toàn. Vì những loại thuốc dùng trong trường hợp này là đã được chỉ định dùng. Còn về thuốc gây mê được dùng trong y tế hiện nay, công nghệ Y học đã tạo nên loại thuốc gây mê rất an toàn, không độc hại như các thuốc trước kia. Vì thế có thể khẳng định là không có chuyện ảnh hưởng đến sức khỏe thai nhi và thai phụ trong trường hợp này.

Hiểu đúng về kỹ thuật nội soi

GS.TS Nguyễn Viết Tiến, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương cho rằng không có chuyện sai sót về trình độ chuyên môn của bác sỹ trong trường hợp này. Bệnh nhân chưa hiểu đúng về thực trạng mang thai của mình dẫn đến sự hiểu lầm và lo lắng không đáng có và những dư luận trái chiều. Ở đây phải hiểu đúng về kỹ thuật nội soi. Kỹ thuật nội soi dùng trong Y học là để điều trị và chẩn đoán. Đối với những trường hợp nghi ngờ, không xác định được, người ta sẽ dùng nội soi như một tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán. Đặc biệt trong ngành sản khoa, những trường hợp như lạc nội mạc tử cung, nghi ngờ chửa ngoài tử cung, nghi ngờ dính trong vô sinh…, chấn đoán bằng nội soi là phương pháp tối ưu. Hiểu một cách đơn giản, triệu chứng đau bụng ở phụ nữ có thể là biểu hiện của nhiều bệnh khác nhau: chửa ngoài tử cung, bệnh ở đường tiêu hóa, ảnh hưởng của thời kỳ phóng noãn, chuẩn bị đến kỳ kinh nguyệt…

Lúc này, chẩn đoán bằng nội soi là tốt nhất. Có rất nhiều trường hợp dùng nội soi để chẩn đoán, nếu phát hiện đúng nguyên nhân thì can thiệp luôn. Lại có những trường hợp dự kiến dùng nội soi để can thiệp nhưng khi phát hiện không sao cả thì bác sĩ sẽ không can thiệp mà chỉ coi ca nội soi đó là phương tiện để khẳng định tình trạng thật của bệnh nhân. Ca nội soi ở bệnh viện Phụ sản HN là nằm trong trường hợp thứ 2 này: dự kiến là nội soi can thiệp nhưng khi thấy thai nhi không bất thường thì không can thiệp nữa.

Cũng theo GS.TS Nguyễn Viết Tiến, thực tế còn có những ca phức tạp hơn gấp hàng trăm lần. Có trường hợp thai song sinh như một cái nằm trong tử cung, một cái nằm ngoài. Trường hợp này phải phẫu thuật bỏ thai nhi ngoài tử cung và giữ lại thai nhi trong tử cung. Ngay cả trường hợp này thì thai phụ và thai nhi vẫn an toàn. Trong khi đó trường hợp thai phụ mà báo chí và dư luận nói đến thì lại đơn giản hơn nhiều. Xét về mặt khoa học thì không có gì để lo lắng cả.

Thai phụ và thai nhi hoàn toàn khỏe mạnh

Đó là khẳng định của các bác sỹ sản khoa đầu ngành về trường hợp này. Cho đến nay, những rủi ro trong chẩn đoán nội soi là khó tránh khỏi. Tuy nhiên, bản thân việc mổ nội soi cũng rất an toàn và tiến hành trong thời gian ngắn. Sau khi phát hiện không có ổ thai ngoài tử cung là các bác sỹ đã dừng ngay lại. Những tổn hại đến bệnh nhân, cho đến nay chỉ là vấn đề tâm lý và những luồng dư luận trái chiều không đúng. Cái này xuất phát từ việc không hiểu cặn kẽ các thuật ngữ khoa học trongY học gây nên.

Theo GS.TS Nguyễn Viết Tiến, một vấn đề khác là trong chẩn đoán chửa ngoài tử cung, 100% tất cả các bệnh viện trên thế giới đều gặp những trường hợp chẩn đoán ban đầu là chửa ngoài tử cung, nhưng khi mổ ra thì không phải. Vấn đề chỉ là tỷ lệ cao hay thấp mà thôi. Thai nhi và thai phụ trong trường hợp này hoàn toàn khỏe mạnh bình thường, vì thế nên dành thời gian để bồi bổ sức khỏe hơn là lo lắng những điều không có căn cứ khoa học làm ảnh hưởng đến sức khỏe.

Trong một lần lên Hà Nội thăm chồng, chị Dương Thị Trang (23 tuổi, xã Quang Minh, Hiệp Hoà, Bắc Giang) tâm sự với chồng là thấy có dấu hiệu mang bầu. Anh Cương (chồng chị Trang) đưa vợ tới Bệnh viện Phụ sản Hà Nội để khám thai. Bác sĩ siêu âm cho biết có thể Trang bị chửa ngoài tử cung và yêu cầu 3 ngày sau đến khám lại. Ngày 8/3/2010, anh Cương lại đưa vợ vào viện. Chị Trang được xác định là có các dấu hiệu lâm sàng chửa ngoài dạ con và yêu cầu phải mổ ngay bằng phương pháp mổ nội soi. Ngày 9/3/2010, Trang được các bác sỹ Bệnh viện Phụ sản Hà Nội mổ nội soi. Trong quá trình mổ, do không tìm thấy khối chửa ngoài dạ con nên bác sỹ đã quyết định ngừng ngay phẫu thuật. Ngày 10/4 trở lại Viện để khám lại thì các bác sỹ thông báo chị Trang đã có thai 9 tuần 5 ngày, thai nhi và thai phụ đều phát triển bình thường.