Cô Sáu Sơn Trang - Phongthuysongha

Cô là Tiên Nàng hầu cận sát bên Mẫu Thượng Trang Châu, cũng có nơi nói cô là người kề cận Chầu Lục Cung Nương và gọi cô là Cô Sáu Lục Cung, nhưng mọi tài liệu đêù thống nhất cô Sáu là người có tài bốc thuốc cứu người, khi cô lên ngàn hái thuốc thì cầm thú reo ca, voi quỳ hổ phục bên đường cô đi, cô rất khôn ngoan nhưng cũng rất đành hanh, cô đặc biệt ghét người ăn nói quanh co, ăn không nói có. Khi giáng đồng cô mặc quả áo lam ngắn vạt dài tay, chít khăn xanh, trâm cài lược dắt, tay cầm bó mồi

Cô cũng vốn là thánh cô nguyên tích là người Nùng ở đất Hữu Lũng, Lạng Sơn. Có thuyết thì nói rằng Cô Sáu là tiên cô kề cận bên cửa Chúa Thượng Ngàn ở đất Trang Châu (chưa xác định rõ), còn lại đa phần đều thống nhất rằng Cô Sáu là người kề cận Chầu Lục Cung Nương nên cô mới được gọi là Cô Sáu Lục Cung hay còn có danh khác là Cô Sáu Sơn Trang. Khi nhân dân lập đền thờ phụng Chầu Bà, vẫn thỉnh Cô Sáu là cô trấn bản đền Lục Cung. Ngoài ra, theo một số tích cũ kể lại, Cô Sáu Lục Cung sinh thời là người con gái xinh đẹp nết na, lại có tài chữa bệnh, cô thường đi khắp rừng sâu núi thẳm để hái thuốc cứu người vậy nên khi hiển thánh, Cô Sáu vẫn thường được muôn dân tôn là tiên cô có tài chữa bệnh cứu người, dân chúng khắp nơi về cửa cô để xin thuốc tiên trị bệnh. Cô Sáu Sơn Trang cũng nổi tiếng đành hanh trên đời, nghiêm khắc trừng trị kẻ nào nhạo báng cửa cô. Trong hàng Tứ Phủ Thánh Cô, Cô Sáu Lục Cung rất hay về ngự đồng. Các thanh đồng đạo quan thường thỉnh bóng Cô Sáu Sơn Trang ngự đồng không chỉ có khi về đền Lục Cung, về đất Lạng Sơn mà cả khi khai đàn mở phủ hay trong cả những dịp hầu vui, đón tiệc tiên thánh. Cô Sáu ngự đồng thường mặc áo lam hoặc áo tím chàm (ngắn vạt rộng tay). Cô ngự đồng khai cuông rồi múa mồi như các tiên cô trên Thượng Ngàn khác. Hiện nay Cô Sáu Lục Cung chính là thánh cô trấn giữ bản đền Lục Cung Chín Tư, cung thờ cô được xây ngay cạnh chính cung đền Chầu Lục Cung Nương (Chín Tư, Hữu Lũng, Lạng Sơn).

Văn Cô Sáu Sơn Trang:

Đệ tử con dâng bài văn tấu

Cung thỉnh mời Cô Sáu Sơn Trang

Đền thờ lập ở trên ngàn

Lô xô đá mọc ngổn ngang mấy tầng

Nước suối chảy rì rầm róc rách

Cá lượn mình luồn lách dưới khe

Đền cô cây mọc xum xuê

Lối lên sông Hóa lối về Suối Ngang

Cảnh Chín Tư trên ngàn lồng lộng

Lục Cung Từ thượng đẳng tối linh

Càng thêm nức tiếng thơm danh

Trừ tà trị bệnh cứu sinh cho đời

Tiên Cô Sáu vâng lời Mẫu Thượng

Hái thuốc tiên độ lượng nơi nơi

Nón xanh đủng đỉnh lên đồi

Chân quấn xà cạp chiếc gùi trên vai

Thật ưa ngắm đôi tay vòng bạc

Thẳng đường ngôi mườn mượt tóc mây

Da ngà vẻ ngọc hây hây

Môi trầu cắn chỉ vẻ đầy khuôn trăng

Nở nụ cười hàm răng rưng rức

Má hây hây sực nức hương bay

Áo làm ngắn vạt rộng tay

Long lanh đáy nước tóc mây hoa cài

Bước khoan thai lên hầu Mẫu Thượng

Sớ trạng dâng kính ngưỡng Tam Tòa

Mẫu yêu Cô Sấu nết na

Độ cho đệ tử gần xa yên lành

Tính đành hanh trên đời có một

Kẻ gian tà nhất mực không tha

Thư phù luyện ấn canh ba

Canh tư đối đuộc vào ra cửa rừng

Cất tiếng hú khắp rừng im bặt