Cổ Tức Là Gì? Cách Tính Cổ Tức Khi đầu Tư Chứng Khoán. - TVCK

Cổ tức có ý nghĩa rất quan trọng khi đầu tư chứng khoán. Nó là một trong các yếu tố phản ánh tình hình hoạt động của doanh nghiệp, giúp nhà đầu tư định giá cổ phiếu để có thể định hình được chiến lược đầu tư cho riêng mình. Bài viết này sẽ cung cấp những khái niệm đầy đủ về cổ tức là gì, cách tính cổ tức và các vấn đề khác liên quan đến chia cổ tức.

Cổ tức là gì? Phân loại cổ tức.

Cổ tức là một phần lợi nhuận sau thuế mà công ty cổ phần chia cho các cổ đông. Cổ tức có thể được trả bằng tiền hoặc bằng cổ phiếu.

Số tiền được chi trả cho cổ tức sẽ được công bố trong Đại Hội Cổ Đông của công ty mà bạn mua cổ phiếu. Tôi lấy ví dụ là Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (VCB) chẳng hạn:

Ảnh: Vietcombank công bố tỷ lệ chi trả cổ tức trong Đại hội cổ đông

Lợi nhuận sau thuế năm 2019 của VCB là hơn 18 nghìn tỷ đồng. Phần lợi nhuận này sẽ được chi trả cho nhiều hạng mục như các bạn thấy từ mục 4 đến mục 9. Trong đó chi trả cho cổ tức là 2,967 tỷ đồng, chiếm khoảng 16.4% tổng lợi nhuận sau thuế.

Phân loại cách chia cổ tức.

Có 2 cách chia cổ tức cơ bản là Cổ tức tiền mặt và Cổ tức cổ phiếu.

Cổ tức tiền mặt.

Là cách chia lợi nhuận cho các cổ đông bằng tiền. Hình thức này có ưu điểm là Cổ đông nhận được tiền thực tế từ hoạt động kinh doanh của công ty. Nhưng hạn chế của nó là làm giảm dòng vốn tái đầu tư của công ty, do đó có thể làm chậm quá trình tăng trưởng của công ty đó. Cổ tức tiền mặt còn được gọi với những tên khác như: Chi trả cổ tức bằng tiền mặt, Tạm ứng cổ tức bằng tiền, …

Cổ tức cổ phiếu.

Hay còn gọi bằng những cái tên khác như thưởng bằng cổ phiếu, cổ tức bằng cổ phiếu. Đây thực chất là hình thức pha loãng giá trị bằng cách phát hành thêm cổ phiếu. Số cổ phiếu phát hành thêm này sẽ được trả cho cổ đông theo tỉ lệ. Còn phần lợi nhuận sẽ được công ty giữ lại để tái đầu tư.

Ví dụ.

Một công ty công bố chia cổ tức cho cổ tức cho cổ đông theo tỷ lệ 10% (hoặc cách gọi khác trả cổ tức bằng cổ phiếu theo tỷ lệ 10:1, hoặc nếu cổ công sở hữu 10 cổ phiếu thì sẽ nhận được 1 cổ phiếu thưởng). Giá thị trường của cổ phiếu công ty đó đang là 30,000đ/cp. Sau khi chia, 1 cổ phiếu giá 30,000đ được phân tách thành 1.1 cổ phiếu cũng có giá trị là 30,000đ. Vậy 1 cổ phiếu mới sẽ có giá là 30,000/1.1=27,300đ.

Ưu điểm của hình thức trả cổ tức này là công ty có thêm nguồn tiền để tái đầu tư. Tuy nhiên đó cũng chỉ là thể hiện trên sổ sách. Hình thức này chỉ thực sự phát huy tác dụng khi doanh nghiệp sử dụng tốt nguồn vốn và thị trường đang đi lên (bull market).

Cách tra cứu thông tin trả cổ tức và lịch trình trả cổ tức.

Cách tra cứu.

Nhà đầu tư có thể tra cứu thông tin trả cổ tức của doanh nghiệp thông qua 2 văn bản.

• Nghị quyết Đại hội cổ đông năm trước (Kế hoạch)
• Nghị quyết Đại hội cổ đông năm hiện tại (Thực hiện)

Trình tự trả cổ tức.

Thứ nhất.

Trong Nghị quyết Đại hội cổ đông hằng năm, doanh nghiệp đã có kế hoạch chi trả cổ tức cho năm đó. Dưới đây là Nghị quyết Đại hội cổ đông của Công ty Nhiệt điện Hải Phòng (HND) năm 2019. Theo như Nghị quyết, công ty dự định sẽ trả cổ tức bằng 7.5% vốn điều lệ.

Thứ hai.

Trong Nghị quyết Đại hội cổ đông năm hiện tại (2020), doanh nghiệp sẽ chốt phương thức và tỉ lệ chi trả cổ tức dựa trên phần lợi nhuận của năm trước (2019). Dưới đây là Nghị quyết đại hội cổ đông thường niên của Công ty Nhiệt điện Hải Phòng được tổ chức vào ngày 05/06/2020. Theo Nghị quyết thì công ty quyết định chi trả cổ tức dựa trên phần lợi nhuận của năm 2019 là 16% vốn điều lệ.

Ảnh: Văn bản họp ĐHCĐ của Nhiệt điện Hải Phòng thông qua phươn án trả cổ tức tiền mặt bằng 16% vốn điều lệ

Những văn bản này bạn có thể tra cứu tại website công ty hoặc trên trang web CafeF.vn

Thứ 3.

Bạn lưu ý rằng ở Đại hội cổ đông của HND đã chốt trả cổ tức bằng 16% vốn điều lệ nhưng công ty có thể sẽ không trả 1 lần. Như trường hợp Công ty Nhiệt điện Hải Phòng này, ở Nghị quyết HĐQT ngày 15 tháng 6 năm 2020 quyết định trả cổ tức 2019 lần 1 là 11% vốn điều lệ. Và thường là khi công ty công bố Nghị quyết HĐQT thì cổ tức sắp được chia.

Ảnh: Biên bản họp Hội đồng Quản trị của Nhiệt điện Hải Phòng thông qua việc trả cổ tức 2019 lần 1 là 11% vốn điều lệ

Thứ 4.

Thông báo từ Trung tâm Lưu ký Chứng khoán(VSD). Thông báo về Ngày đăng ký cuối cùng và chốt danh sách cổ đông được nhận cổ tức. Bên công ty niêm yết sẽ lên Phòng đăng ký của Trung tâm lưu ký chứng khoán để làm thủ tục. Hồ sơ bao gồm nghị quyết và biên bản của Đại hội đồng cổ đông thường niên, nghị quyết và biên bản họp hội đồng quản trị và một số đơn từ khác. Khi được Trung tâm lưu ký thông qua, công ty niêm yết và sở giao dịch sẽ nhận được thông báo. Thông tin sẽ được công bố trên website của VSD.

Ảnh: thông báo từ VSD về ngày đăng ký cuối cùng và chốt danh sách cổ đông nhận cổ tức.

Thứ 5.

Sau khi Trung tâm lưu ký chứng khoán thông báo là đã thông qua kế hoạch trả cổ tức của công ty niêm yết. Đồng thời công ty niêm yết cũng phải gửi Văn bản phê duyệt thanh toán cổ tức đến Sở giao dịch chứng khoán. Sở giao dịch sẽ đưa ra thông báo với toàn thị trường. Nội dung quan trọng nhất của thông báo này chính là Ngày giao dịch không hưởng quyền (ngày mà giá cổ phiếu sẽ bị điều chỉnh giảm nếu trả cổ tức tiền mặt hoặc bị chia giá nếu trả cổ tức cổ phiếu)

Các cách chia cổ tức phổ biến hiện nay.

Hiện nay, các công ty niêm yết có thể lựa chọn một tron bốn kiểu chia cổ tức như sau:

• Chia cổ tức bằng tiền mặt
• Chia cổ tức bằng cổ phiếu
• Chia cổ tức bằng cả tiền mặt lẫn cổ phiếu
• Không chia (có thể do công ty đang bị lỗ hoặc bù lỗ lũy kế)

Việc chia cổ tức theo cách nào và với tỷ lệ bao nhiêu được ĐHCĐ thường niên thông qua trên cơ sở số lợi nhuận sau thuế đã được kiểm toán.

Đối với những nhà đầu tư đang theo đuổi chiến lược “nhận cổ tức” thì sẽ phù hợp với những công ty có định hướng ổn định và tỷ lệ ” Cổ tức tiền mặt/Lợi nhuận sau thuế” lớn.

Ngược lại, những công ty có tham vọng tăng trưởng mạnh trong tương lai thì tỷ lệ “cổ tức tiền mặt/LNST” thường rất nhỏ, phần lớn lợi nhuận được giữ lại để tái đầu tư. Những công ty này sẽ phù hợp với các nhà đầu tư hoặc quỹ đầu tư ưa thích chiến lược tăng trưởng. Trên thực tế, một số công ty niêm yết còn không hề trả tiền mặt cho cổ đông.

Cách tính cổ tức tiền mặt.

Cách tính cổ tức luôn dựa trên cơ sở mệnh giá gốc của cổ phiếu. Theo qui định của Việt Nam hiện nay, mệnh giá gốc là 10,000 VNĐ. Nhiều người vẫn lầm tưởng rằng việc trả cổ tức dựa trên giá thị trường của cổ phiếu.

Ví dụ HND chi trả cổ tức tiền mặt 16% thì ta hiểu là 16% của 10,000VNĐ là 1,600VND chứ không phải 16% của thị giá cổ phiếu HND.

Cách tính cổ tức cổ phiếu.

Nếu doanh nghiệp trả cổ tức bằng cổ phiếu, ta thường thấy thông báo kiểu theo tỷ lệ như. Công ty X chi trả cổ tức cổ phiếu năm 2020 theo tỷ lệ 100:30 chẳng hạn. Ta có thể hiểu là, nếu bạn đang nắm giữ 100 cổ phiếu của công ty đó thì sẽ được nhận thêm 30 cổ phiếu nữa. Và giá cổ phiếu sẽ bị điều chỉnh, bạn có thể đọc thêm bài viết : Giá điều chỉnh trong ngày giao dịch không hưởng quyền để hiểu rõ hơn.

Cách gọi khác của tỷ lệ chia cổ tức là gì?.

Đối với cổ tức tiền mặt.

Khi trả cổ tức tiền mặt, trong các văn bản công bố thường ghi tỷ lệ phần trăm của mệnh giá hoặc vốn điều lệ. Về bản chất là chúng giống nhau. Vì vốn điều lệ = Mệnh giá x Số lượng cổ phiếu.

Ảnh: PVI trả cổ tức 2019 bằng tiền mặt với tỷ lệ 22.5% mệnh giá

Hiện nay theo luật chứng khoán Việt Nam quy định mệnh giá cổ phiếu khi niêm yết là 10,000 VNĐ. Vậy ví dụ 1 công ty bảo trả cổ tức tiền mặt 20% mệnh giá hoặc 20% vốn điều lệ thì ta có thể hiểu là họ trả 2,000 VND cho mỗi cổ phiếu bạn đang sở hữu.

Đối với cổ tức cổ phiếu.

Cách gọi khi chi trả cổ tức cổ phiếu thường có 2 kiểu. Thứ nhất là theo tỷ lệ. Ví dụ MWG trả cổ tức bằng cổ phiếu 30% thì tức là cổ đông sẽ được nhận thêm 3 cổ phiếu nếu đang sở hữu 10 cổ phiếu MWG. Thứ 2 là cách gọi theo tỷ lệ. chẳng hạn công ty FPT trả cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ 1000 : 280. Chúng ta sẽ hiểu cách tính cổ tức trong trường hợp này là nếu cổ đông đang sở hữu 1000 cổ phiếu FPT thì sẽ được nhận thêm 280 cổ phiếu nữa.

Số đợt trả cổ tức năm tài chính và số lần trả cổ tức năm dương lịch.

Số đợt trả cổ tức trong năm tài chính.

Theo Luật chứng khoán, Đại hội cổ đông thường niên chỉ công bố loại hình chia cổ tức là gì và tỷ lệ chia cổ tức trong năm tài chính là bao nhiêu mà thôi. Còn việc chia thành mấy đợt, thời gian chốt danh sách cổ đông, thời gian thanh toán là do Hội đồng quản trị ra quyết định.

Trên thực tế thống kê thì thường các công ty niêm yết sẽ trả cổ tức thành 1 hoặc 2 lần mỗi năm, rất ít công ty lựa chọn trả thành 3 hay 4 lần vì sẽ mất rất nhiều thời gian làm hồ sơ.

Số lần trả cổ tức trong năm dương lịch.

Lưu ý là năm tài chính và năm dương lịch có thể trùng nhau hoặc không. Nhưng số lần trả cổ tức trong năm dương lịch khác với số đợt trả cổ tức trong năm tài chính.

Sau khi kết thúc năm tài chính, công ty niêm yết sẽ công bố báo cáo tài chính đã được kiểm toán. Đại hội cổ đông sẽ thông qua tờ trình phương án chia cổ tức của năm tài chính đó. Tuy nhiên, đại hội cổ đông sẽ được tổ chức vào năm sau.

Ví dụ

Cổ tức trong năm dương lịch 2020 mà cổ đông được nhận sẽ dựa trên kết quả kinh doanh của năm tài chính 2019 đã được kiểm toán và có thể được chia thành các đợt. Thường thì việc trả cổ tức sẽ thông báo theo năm dương lịch để tiện theo dõi.

Ảnh: Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, mã cổ phiếu PLX. Đại hội cổ đông 2020 thống nhất trả cổ tức cho năm tài chính 2019 là 30%. Lộ trình thực hiện trong năm dương lịch 2020 là 2 lần trả cổ tức lần lượt là 20% mệnh giá và 10% mệnh giá.

Tóm lại, trong bài viết này bạn cần nắm được:

1. Cổ tức là gì? Phân loại cổ tức tiền mặt và cổ tức cổ phiếu.
2. Cách tra cứu thông tin trả cổ tức và lịch trình trả cổ tức.
3. Cách tính cổ tức và nguyên tắc tính cổ tức tiền mặt theo mệnh giá.
4. Các cách gọi khác của việc chia cổ tức.
5. Số đợt chia cổ tức theo năm tài chính và số lần chia theo năm dương lịch.

Trên đây là toàn bộ bài viết về cổ tức và cách tính cổ tức được chia khi nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu của một công ty bất kỳ. Nếu bạn có thắc mắc gì cần giải đáp thì có thể liên hệ trực tiếp hoặc để lại lời nhắn qua gg form tại đây.

Bài viết liên quan:

• Ngày đăng ký cuối cùng và cách tra cứu.
• Ngày giao dịch không hưởng quyền và cách tra cứu.
• Giá tham chiếu trong ngày giao dịch không hưởng quyền và cách tính.

Có thể bạn muốn đọc:

• Mở tài khoản chứng khoán tại Mirae Asset Securities (MAS).
• Ai là người quản lý tài khoản chứng khoán của bạn?
• Hệ thống các công ty chứng khoán ở Việt Nam