Con đường Của Tình Hữu Nghị Việt Nam - Cuba - Báo Cựu Chiến Binh

Các đại biểu cắt băng khánh thành Bia lưu niệm đoạn đường hữu nghị Việt Nam – Cu Ba.

Sau khi Hiệp định Pa-ri về chấm dứt chiến tranh ở Việt Nam được ký kết (ngày 27-1-1973), Bộ đội Trường Sơn được giao nhiệm vụ nhanh chóng nâng cấp  cả hai tuyến đường Đông và Tây Trường Sơn; tổ chức vận chuyển quy mô lớn, gấp rút chuẩn bị bảo đảm cho Tổng tiến công Xuân 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Trong đó, xây dựng cơ bản tuyến Đông Trường Sơn là một nội dung trọng tâm. Trước đây, các tuyến đường Trường Sơn đều là đường quân sự làm gấp, nay làm đường cơ bản, đòi hỏi nhiều tiêu chuẩn kỹ thuật cao là một thách thức lớn đối với Công binh Trường Sơn

Thấy được tầm quan trọng của đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; sau chuyến sang thăm Việt Nam, trực tiếp vào thăm vùng giải phóng Quảng Trị (tháng 9-1973), Chủ tịch Fidel Castro đã đề xuất Chính phủ Cuba viện trợ cho Việt Nam 6 triệu USD, mua sắm nhiều máy móc, thiết bị làm đường hiện đại của Nhật Bản và cử nhiều kỹ sư, kỹ thuật viên giao thông giàu kinh nghiệm sang giúp Việt Nam nâng cấp, mở rộng đường Trường Sơn.

Qua lời kể của Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn, trong đội hình Sư đoàn 473, Trung đoàn công binh 515 của ông (khi đó ông là Chủ nhiệm Chính trị, sau là Chính ủy Trung đoàn), một đơn vị thuộc vào loại “thiện chiến”, là đơn vị đầu tiên được nhận và vận hành dàn xe, máy của Ban viện trợ và cũng được ưu tiên trang bị nhiều máy móc, thiết bị hiện đại nhất. Từ cuối năm 1974, Trung đoàn 515 được giao nhiệm vụ thi công đường 42 - đoạn từ Bến Tắt (Vĩnh Linh) đi Cam Lộ (Quản Trị) và nâng cấp đường 14 đoạn từ cầu Đắc Rông vào A Sầu - A Lưới (Thừa Thiên).

Được trang bị nhiều xe, máy hiện đại và được chuyên gia Cuba hướng dẫn, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 515 dần dần sử dụng thành thạo các trang thiết bị và làm quen với kỹ thuật làm đường tiên tiến. Điều mà cán bộ và chiến sĩ Trung đoàn vô cùng cảm phục là các chuyên gia Cuba từ khi vào Trường Sơn, thường xuyên có mặt trên công trường, cùng kề vai sát cánh cùng bộ đội ta; không quản nắng mưa, gió bụi, thiếu thốn vật chất lẫn tinh thần… Có những khâu kỹ thuật thi công bằng xe đặc chủng cỡ lớn, thợ của Bạn lái xe, thao tác nhẹ nhàng; còn với ta không đơn giản chút nào.

Tình đoàn kết chiến đấu Việt Nam - Cuba; tinh thần lao động hết mình, bất chấp mọi gian khổ, hiểm nguy, thiếu thốn của những người lính Công binh Trường Sơn và đội ngũ chuyên gia Cuba đã bảo đảm cho trục đường 9 từ Sa Mưu lên Khe Sanh được rải nhựa. Tiếp đó, Bạn giúp mở rộng và thảm nhựa mặt đường 14 đoạn từ cầu Đăk Rông vào A Sầu - A Lưới; kịp thời bảo đảm cho những đoàn xe cơ động các Binh đoàn chủ lực của ta thần tốc tiến về Nam, tham gia Tổng tiến công Xuân 1975.

Sau ngày miền Nam được giải phóng, để lưu giữ tình bạn chiến đấu Việt Nam - Cuba, khắc ghi sự ủng hộ chí tình, chí nghĩa của Lãnh tụ Fidel và Cuba đối với Bộ đội Trường Sơn nói riêng và Việt Nam nói chung, Chỉ huy Trung đoàn 515 đã cho dựng bia lưu niệm ở đoạn đường 14 phía nam cầu Đắk Rông. Trên bia khắc dòng chữ: “Con đường hữu nghị Việt Nam - Cuba”. Điều kiện khi đó chưa cho phép dựng bia bề thế, hoành tráng, nhưng cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 515 đều chung một ý nghĩ: Bia nhỏ, nhưng ý nghĩa tình bạn chiến đấu Việt Nam - Cuba vô cùng to lớn!

Kháng chiến chống Mỹ cứu nước kết thúc thắng lợi; từ chiến trường, Bộ đội Trường Sơn tiến tới những công trường, tham gia xây dựng kinh tế. Với chủ trương đó, sau ngày 30-4-1975, Trung đoàn 515 tiếp tục bảo dưỡng mặt đường số 9 từ Đông Hà lên Khe Sanh và tham gia làm đường 14 quãng từ Đăk Rông vào Bù Lạch (tây nam Thừa Thiên - Huế) theo tiêu chuẩn đường cấp 4 miền núi. Ở công trình đường 14, Trung đoàn tiếp tục đảm trách thảm nhựa mặt đường với sự giúp đỡ của chuyên gia Cuba. Vậy là 3 năm tiếp theo, các chuyên gia của Bạn lại kề vai sát cánh cùng những người lính Trường Sơn, cùng sẻ chia nắng núi, mưa ngàn, chịu đựng điều kiện khí hậu miền Trung vô cùng nghiệt ngã và những vất vả, thiếu thốn của Quân đội và đất nước thời hậu chiến, để những cung “đường lửa” thời chiến tranh được mở rộng, nâng cấp, vươn xa. Có những thời điểm cần đẩy nhanh tiến độ làm đường theo yêu cầu của trên, Chỉ huy Trung đoàn 515 đề nghị và được Tư lệnh Đồng Sĩ Nguyên quyết định bổ sung một lúc 12 chiếc xe Bel loại trọng tải lớn, mới tinh từ nguồn viện trợ của Cuba. Nhờ những phương tiện này, Trung đoàn đã đẩy nhanh tiến độ rải nhựa được hơn 70km đường 14 từ Đăk Rông trở vào.

Sau hơn 3 năm lao động liên tục, đến mùa hè năm 1978, Trung đoàn 515 và Trung đoàn 542 hoàn thành nhiệm vụ nâng cấp đường 14 từ Km0 (cầu Đăk Rông) vào km 110 (Bù Lạch). Với quãng đường hơn 100km; riêng quãng hơn 1km đầu cầu Đăk Rông, hoàn toàn do chuyên gia Cuba trực tiếp rải nhựa bằng phương pháp “dăm đen”, tức là trộn nhựa đường với đá dăm từ một vị trí khác rồi dùng xe Bel chở tới thảm mặt đường. Đây là phương pháp rải nhựa hiện đại (tương tự rải Apphan hiện nay).

Ngày 31-7-1978, lãnh đạo Trung đoàn 515 vinh dự được đại diện bộ đội xây dựng Trường Sơn ký biên bản bàn giao hơn 100km đường nhựa vừa mới hoàn thành cho Ty Giao thông Bình - Trị - Thiên.

Cùng với đường 21 từ Xuân Mai (Hòa Bình) đi thị xã Sơn Tây, lên Đá Chông (Ba Vì, Hà Nội), đường 14 quãng từ Đăk Rông (Quảng Trị) vào Bù Lạch (tây nam Thừa Thiên - Huế) là những con đường đạt chất lượng cao của chúng ta vào thời điểm đó. Hoàn thành những tuyến đường chất lượng cao này có sự viện trợ, giúp đỡ tận tình, hiệu quả của Cuba; có trí lực của những kỹ sư, công nhân cầu đường nước Bạn đã ngày đêm chung lưng đấu cật, sẻ chia vất vả, thiếu thốn với những người lính công binh Trường Sơn.

Thiết thực kỷ niệm 60 năm hai nước Việt Nam - Cuba thiết lập quan hệ ngoại giao (2.12.1960 - 2.12.2020), Hội Truyền thống Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh Việt Nam quyết định đầu tư nâng cấp Bia lưu niệm “Con đường hữu nghị Việt Nam - Cuba”. Lễ khánh thành công trình được tổ chức vào ngày 11-12-2020 trên chính con đường lịch sử này; có sự tham dự của đại diện lãnh đạo tỉnh Quảng Trị, huyện Đắk Rông, Hội Hữu nghị Việt Nam - Cuba... Tại buổi lễ, Hội Hữu nghị Việt Nam - Cuba tặng kỷ niệm chương cho những cá nhân (trong đó có tác giả bài viết này) đã đóng góp tích cực cho hoạt động kỷ niệm 60 năm Việt Nam - Cuba thiết lập quan hệ ngoại giao. Sự kiện có ý nghĩa sâu sắc này càng khẳng định tình hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Cuba được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Fidel Castro thiết lập, bồi đắp, đang được các thế hệ hai nước hôm nay tiếp tục củng cố phát huy.    Duy Tường                    

Chia sẻ bài viết này:

• Facebook
• Twitter
• Google+