'Cổng Chào Hà Nội Không Thể Nhặt Nhạnh Từ Nơi Khác' - VnExpress

Ông Đào Ngọc Nghiêm. Ảnh: Đoàn Loan.

- Ông nghĩ gì về kế hoạch xây cổng chào tại đường vào thủ đô trong dịp kỷ niệm 1000 năm?

- Ở các nước trên thế giới, nhân ngày kỷ niệm, chiến thắng… đều có công trình kiến trúc ở nơi ra vào đô thị. Ví dụ ở Pháp, Ý... có Khải Hoàn Môn để kỷ niệm những chiến thắng lấy lừng. Cũng có đô thị làm cửa ô để đánh dấu sự phát triển của đô thị.

Hà Nội đón hòa bình lập lại cũng có cổng chào, các gia đình tổ chức đám cưới cũng có cổng bằng bóng bay, nên thành phố không thể không làm cổng chào dịp 1000 năm này.

Hà Nội từ dịp kỷ niệm 990 năm Thăng Long - Hà Nội cũng đã bàn đến vấn đề xây dựng cửa ô để đánh dấu thời kỳ phát triển. Ví dụ, trước đây Hoàng thành đánh dấu cửa ô của Hà Nội cổ, hiện nay chúng ta cần xây dựng cửa ô để đánh dấu sự đô thị hóa đến thời điểm 1000 năm.

- Với số tiền 50 tỷ đồng xây dựng 5 cổng chào nhưng chỉ là công trình tạm, hiệu quả của nó nên được nhìn nhận như thế nào thưa ông?

- Đây là công trình cần làm, không đáng bao nhiêu so với kinh phí phục vụ đại lễ 1000 năm. Điều tôi e ngại không phải là tốn kém 50 tỷ đồng, mà là hình thức tổ chức không gian cổng chào, phải gắn công trình với ý nghĩa lịch sử.

Cổng chào làm không phải bằng vật liệu xây dựng kiên cố, mà cần có thời gian thử nghiệm. Ví dụ trước khi làm lễ đài Ba Đình chào đón ngày giải phóng thủ đô, chúng ta phải xây dựng lễ đài tạm, sau này 2-3 năm, thấy công trình hợp lý mới bắt đầu xây dựng kiên cố.

Hiện nay chỉ còn 100 ngày là đến đại lễ, thời gian quá ngắn nên chúng ta phải đặt vấn đề chất lượng công trình. Với chất liệu đơn giản có thể làm được. Nhưng cần phải cẩn trọng để đảm bảo độ bền vững và chất lượng văn hóa của công trình, phải thể hiện bản sắc văn hóa của Hà Nội, chứ không phải nhặt nhạnh các nơi khác vào.

Cổng chào đặt trên quốc lộ 5 có ý tưởng cọc gỗ ở sông Bạch Đằng. Ảnh: Sở Quy hoạch Kiến trúc HN.

- Theo ông, vị trí đặt các cổng chào mà UBND thành phố vừa đưa ra có điểm gì đáng nói?

- Nếu là cổng chào phải đặt ở các tuyến đường xuyên tâm. Hà Nội hiện có 7 tuyến xuyên tâm, chưa kể tuyến đường mới trong quy hoạch lần này vạch ra. Chọn vị trí nào phải dựa vào nội dung của cổng chào, hình thức và địa danh đó có hành trình văn hóa đến mức nào.

Trong nhiều cuộc họp bàn về xây dựng cổng chào, có đặt ra vấn đề đã là cổng chào ở quốc lộ phải có không gian để khách đến có thể cảm nhận được Hà Nội đang diễn ra đại lễ. Vì vậy, nó phải là công trình chủ thể mang điểm nhấn của kiến trúc, như vậy mới mang tính chất là cổng chào. Đặt cổng chào ở khu vực Pháp Vân - Cầu Giẽ là thích hợp, thể hiện mối liên kết Hà Nội với các tỉnh phía nam.

Phía tây Hà Nội có quốc lộ 32 và đường Láng - Hòa Lạc, vì vậy đặt cổng chào ở Láng - Hòa Lạc cũng hợp lý vì đây có mối liên hệ gắn kết Hà Nội với các tỉnh, đô thị xung quanh, nhiều khu vực như: làng văn hóa dân tộc, khu công nghệ cao… Ngoài ra, đây là khu vực mang diện mạo mới cho Hà Nội.

Quốc lộ 5 là đường hướng ra biển, tuy mất tính chất quốc lộ song vẫn là tuyến lịch sử. Vị trí đặt tại xã Dương Xá là nơi có đền thờ Ỷ Lan là thích hợp. Quốc lộ 1A mới có mối quan hệ với các tỉnh phía bắc cũng nên đặt cổng chào.

Vì Hà Nội chào đón nhân dân cả nước và nước ngoài đến dự lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, theo tôi nên làm cổng chào tại tất cả 7 tuyến đường xuyên tâm, tức là ngoài 5 vị trí như đề xuất, còn thêm cả quốc lộ 32 và 6.

- Nếu coi cổng chào là công trình có ý nghĩa đặc trưng cho Hà Nội, thì theo ông, các ý tưởng kiến trúc vừa đề xuất có thể hiện giá trị riêng của thủ đô?

- Khi khách nước ngoài hay đồng bào cả nước đến Hà Nội nhìn cổng chào có thể thấy được Hà Nội đang diễn ra sự kiện gì. Vì vậy, thiết kế của cổng chào phải đưa ra những gì mang tính đặc trưng của Hà Nội. Tôi thấy các hình tượng thiết kế chưa hợp lý, chưa gắn giá trị văn hóa và lịch sử của thủ đô Hà Nội, chưa gắn bản sắc văn hóa của thủ đô. Như trống đồng là của cả nước; chim hạc chỉ thể hiện trên trống đồng nên chưa phải đặc trưng; cọc gỗ ở sông Bạch Đằng không gắn với Hà Nội.

Những lần trước đây có đề xuất hình tượng cổng tam quan, logo Hà Nội song lần này không có. Hiện nay kiến trúc cổng chào theo không gian mở là thích hợp, nhưng phải có điểm nhấn mang đặc trưng.

Đoàn Loan thực hiện