Công Nghệ 11 Bài 24: Cơ Cấu Phân Phối Khí

1. Tóm tắt lý thuyết

1.1. Nhiệm vụ và phân loại

- Nhiệm vụ: Cơ cấu phân phối khí có nhiệm vụ đóng, mở các cửa nạp, thải đúng lúc để động cơ thực hiện quá trình nạp khí mới vào xilanh và thải khí đã cháy trong xilanh ra ngoài.

- Phân loại: Cơ cấu phân phối khí thường được chia ra các loại như sau

1.2. Cơ cấu phân phối khí dùng Xupáp

- Cấu tạo: Cơ cấu phân phối khí xupap treo được minh hoạ trên hình. Mỗi xupap được dẫn động bởi một cam, con đội, đũa đầy và cò mổ riêng.Trục cam đặt trong thân máy, được dẫn động từ trục khuỷu thông qua cặp bánh răng phân phối. Nếu trục cam đặt trên nắp máy, thường sử dụng xích cam làm chi tiết dẫn động trung gian. Số vòng quay của trục cam bằng ½ số vòng quay của trục khuỷu.

+ Cơ cấu phân phối khí dùng xupap đặt hình có cấu tạo đơn giản hơn. Do xupap đặt trong thân máy nên con đội 2 trực tiếp dẫn động xupap 4 mà không cần các chi tiết dẫn động trung gian (đũa đẩy, cò mổ).

+ Trong hai loại trên, cơ cấu phân phối khí xupap treo tuy có cấu tạo phức tạp nhưng có ưu điểm như cấu tạo buồng cháy gọn hơn, đảm bảo nạp đầy và thải sạch hơn, dễ điều chỉnh khe hở xupap nên phổ biến hơn.

- Nguyên lý làm việc:

+ Khi động cơ làm việc, trục cam 1 và các cam trên đó được trục khuỷu 6 dẫn động thông qua cặp bánh răng 10 sẽ quay dẫn động đóng, mở các xupap nạp, thải 4. Cụ thể là:

+ Khi vấu cam 1 tác động làm con đội 2 đi lên, qua đũa đẩy 7 làm cò mổ 9 xoay cùng chiều kim đồng hồ quanh trục 8. Kết quả là xupap 4 bị ép xuống, cửa nạp mở để khí nạp đi vào xilanh (xupap nạp) hoặc cửa thải mở để khí thải trong xilanh thoát ra ngoài (xupap thải). Khi xupap mở, lò xo xupap 3 bị nén lại.

+ Khi vấu cam quay qua, nhờ lò xo xupap dãn ra, các chi tiết của cơ cấu lại trở về vị trí ban đầu, cửa nạp (hoặc thải) đóng kín.

+ Nguyên lý làm việc của cơ cấu xupap Treo

+ Nguyên lý làm việc của cơ cấu xupap đặt

2. Bài tập minh họa

So sánh cấu tạo của cơ cấu phân phối khí xupap đặt và cơ cấu phân phối khí xupap treo.

Hướng dẫn giải:

3. Luyện tập

3.1. Bài tập tự luận

Câu 1: Trình bày nhiệm vụ của cơ cấu phân phối khí.

Câu 2: Trình bày nguyên lí làm việc của cơ cấu phân phối khí xupap đặt.

Câu 3: Trình bày nguyên lí làm việc của cơ cấu phân phối khí xupap treo.

3.2. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: ở động cơ 4 kì:

A. Số vòng quay trục cam bằng một nửa số vòng quay trục khuỷu

B. Số vòng quay trục khuỷu bằng một nửa số vòng quay trục cam

C. Số vòng quay trục cam bằng 2 lần số vòng quay trục khuỷu

D. Số vòng quay trục cam bằng số vòng quay truc khuỷu

Câu 2: ở động cơ 2 kì, chi tiết nào làm nhiệm vụ của van trượt?

A. Thanh truyền

B. Xupap

C. Pit-tông

D. Trục khuỷu

Câu 3: Cơ cấu phân phối khí dùng xupap được chia làm mấy loại?

A. 2

B. 3

C. 4

D. 5

Câu 4: Cơ cấu phân phối khí xupap treo có ưu điểm gì?

A. Cấu tạo buồng cháy phức tạp

B. Đảm bảo nạp đầy

C. Thải không sạch

D. Khó điều chỉnh khe hở xupap

Câu 5: Đối với cơ cấu phân phối khí xupap treo, mỗi xupap được dẫn động bởi:

A. 1 cam

B. 1 con đội

C. 1 đũa đẩy

D. Cả 3 đáp án trên

3.3. Trắc nghiệm Online

Các em hãy luyện tập bài trắc nghiệm Cơ cấu phân phối khí Công nghệ 11 sau để nắm rõ thêm kiến thức bài học.

Trắc Nghiệm

4. Kết luận

- Sau khi học xong bài này các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm sau:

• Biết được nhiệm vụ, cấu tạo chung và nguyên lí làm việc của cơ cấu phân phối khí.
• Đọc được sơ đồ nguyên lí của cơ cấu phân phối khí dùng xupáp.