Đặc Sản Yên Bái

Đặc sản Yên Bái, Yên Bái là một tỉnh miền núi, thuộc vùng Tây Bắc, với phong cảnh thiên nhiên đa dạng và nhiều địa điểm tham quan hấp dẫn như hang Thẩm Lé, hồ Thác Bà, du lịch sinh thái suối Giàng, cánh đồng Mường Lò, Mù Cang Chải… Vì vậy, Yên Bái trong tâm trí của nhiều người chính là các thửa ruộng bậc thang vàng ươm mùa lúa chín, là núi non kỳ vĩ, ban sơ của một miền quê vùng Tây Bắc. Thế nhưng, hơn cả những tuyệt tác hữu tình mà thiên nhiên ban tặng là cả một nền văn hóa ẩm thực phong phú, đậm đà bản sắc riêng được hình thành bởi cộng đồng người dân tộc thiểu số đa dạng và rộng lớn của miền quê này. Trong chuyên mục khám phá đặc sản lần này “Đặc sản chính gốc” chắc chắn rằng bạn sẽ phải ngạc nhiên vì không thể ngờ vùng đất Yên Bái này lại có nhiều món ngon và độc đáo đến thế. Đầu tiên, mời quý độc giả cùng khám phá một vòng các món ăn đặc sản Yên Bái nhé:

1. Bánh chưng đen

Bánh chưng đen đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Bánh chưng là món bánh truyền thống không thể thiếu trong các dịp lễ tết của người Việt. Và ở mỗi vùng miền người ta lại cùng sáng tạo ra nhũng món bánh chưng khác nhau. Người Thái cũng không ngoại lệ, cứ đến những ngày ngọn gió đông chớm thổi họ lại rục rịch gói bánh chưng. Nhưng món bánh của người Thái là thứ bánh chưng màu đen ngon bùi khác lạ hơn cả. Bánh được làm từ gạo nếp Tú Lệ trộn với thân cây núc nác giã nhuyễn gói cùng với thịt ba chỉ và một số gia vị đặc trưng ở miền núi. Bánh chưng đen mang ý nghĩa thiêng liêng thể hiện sự biết ơn đối với tổ tiên, thiên nhiên đất trời và là món ăn ngày Tết truyền thống của người dân tộc Thái trên vùng rẻo cao Tây Bắc.

2. Gà nướng lá mắc mật

Gà nướng lá mắc mật đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Thêm một món ăn nữa mà bạn sẽ khó cưỡng khi đến với Yên Bái là món gà nướng lá mắc mật thơm lừng, từng miếng thịt dai, ngọt, đậm đà gia vị được kết hợp cùng vị chua ngọt của lá mắc mật. Món này còn có hương vị riêng của núi rừng Tây Bắc khi chấm cùng với chẳm chéo – một loại đồ chấm kết hợp tiết và gan gà, ớt tỏi và quả mắc khén.

3. Khoai tím Lục Yên

Khoai tím Lục Yên đặc sản Yên Bái nổi tiếng

“Lên rừng nhớ vợ, nhớ con Về nhà nhớ củ khoai mon trên rừng” Đây là câu ca dao nghe chừng dung dị mà chứa đựng biết bao tình cảm mà người Lục Yên giành cho thứ sản vật bình dị của núi rừng. Khoai tím Lục Yên là loại cây trồng thế mạnh của vùng núi cao Yên Bái. Khoai tím tuy giản đơn, bình dị nhưng khi đã thưởng thức thì sẽ khiến du khách khó quên. Vị ngọt thanh, béo bùi đặc trưng khiến món ăn này nức tiếng gần xa, ai đi qua vùng đất này đều muốn thưởng thức thử.

4. Muồm muỗm rang Mường Lò

Muồm muỗm rang Mường Lò đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Khi những hạt lúa ở Mường Lò bắt đầu nặng trĩu cành thoảng mùi hương lúa chín đó cũng là lúc báo hiệu cho người ta biết mùa muồm muỗm đã về, muồm muỗm bay rào rào thành từng đàn, từng đàn, con nào con nấy to đều như ngón tay áp út. Những con muồm muỗm được bắt từ bẫy đèn được sơ chế qua 4 bước “vặt cánh, bẻ chân, ngắt đầu, rút ruột” rồi chế biến thành nhiều món khác nhau, song muồm muỗm rang giòn vẫn là đặc sản của Mường Lò vùng Tây Bắc. Đến với Yên Bái, nhấm nháp một con muồm muỗm vàng ruộm để tìm lại cái dư vị bình yên, dung dị của đời thường, mà mường tượng ra cái hương thơm của mùa gặt, cái mùi hăng hăng của gốc rạ vừa ngả dở trên đồng để xua đi những nhọc nhằn nơi phố thị là điều mà các độc giả của “Đặc sản chính gốc đang nghĩ đến đúng không nào?

5. Rau dớn

Rau dớn đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Rau dớn hay phác pút theo tiếng của người Thái, thuộc họ quyết, lớn hơn cây dương xỉ, có cành dài, lá nhỏ xòe trên đầu cây như tán một chiếc ô rộng lớn. Thoạt nhìn thì cũng không khác rau (đọt) choại ở đồng bằng là bao. Rau dớn dồi dào chất dinh dưỡng nên thường được chế biến thành rất nhiều món ăn khác nhau. Từ xào, luộc, nấu canh đến cầu kỳ như gỏi rau dớn tôm thịt, rau dớn xào rắc mắc khén, rau dớn dòn cá niên hoăc có thể ăn kèm các món nước. Tuy nhiên món rau dớn luộc vẫn được ưa chuộng hơn cả vì độ giữ nguyên vị của rau.

6. Dế chiên giòn

Dế chiên giòn đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Mỗi năm vào tháng 7 âm lịch khi nhãn Mường Lò chín rộ, những cơn mưa đầu mùa bắt đầu xuất hiện thì cũng là lúc món dế chiên giòn xuất hiện trong mâm cơm của những gia đình đồng bào nơi đây. Bỏ qua những ái ngại về tên gọi hay nguyên liệu món ăn từ dế mèn dần phổ biến đến mức trở thành đặc sản của cả vùng Tây Bắc. Dế mèn có thể chế biến thành nhiều món khác nhau nhưng phổ biến nhất vẫn là dế mèn chiên giòn. Dế sau khi chiên xong có màu vàng ruộm và mùi thơm đặc trưng của các loại gia vị hòa quyện vào nhau. Bạn có thể rưới thêm nước ớt hoặc nước măng chua tăng phần đậm đà cho món ăn. Một đĩa đặc sản dế mèn đã bày ra trước mắt mùi thơm lừng.

Bên cạnh những món ăn đậm đà bản sắc khi đến với Yên Bái, nơi này còn có những thức quà đặc sản không thể bỏ qua, cùng khám phá tiếp thôi nào:

7. Lạp xưởng Yên Bái

Lạp Xưởng đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Có thể nói, làm lạp xưởng là bí quyết của người có nghề, vẫn thịt ba chỉ thái nhỏ, bột canh, hạt tiêu, mật ong, đường, rượu trắng…. nhưng cho cái nào trước, cái nào sau, thời gian tẩm ướp là bao nhiêu thì phải học. Vẫn với các nguyên liệu như lòng non, thịt nạc xay nhuyễn nhưng người Yên Bái có món lạp xưởng nức tiếng gần xa. Lên vùng cao vào mùa lạnh, nếu được hơ mình bên bếp lửa hồng, nhấm nháp chút rượu ngô với lạp xưởng chấm tương ớt cay xè thì thật là tuyệt vời biết bao. Cách thức làm lạp xưởng đều giống nhau ở các bước cơ bản. Lạp xưởng Yên Bái đặc trưng ở những gia vị từ núi rừng và được phơi nắng ba ngày rồi đem hun khói nơi gác bếp. Lạp xưởng Yên Bái thường được hun kỹ nên có màu sẫm hơn và săn lại. Để thưởng thức thì phải luộc sơ qua nước rồi mới đem chiên hoặc nướng.

8. Mận tam hoa Mù Cang Chải

Mận tam hoa Mù Cang Chải đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Ai đã đặt chân qua và thưởng thức đều khó mà quên được hương vị ngọt đậm, chua nhưng không gắt, hơi giòn và rất ngon của mận tam hoa Mù Cang Chải. Mận bắt đầu chín vào khoảng tháng 5 âm lịch, trái tím nặng trĩu trên cây hấp dẫn du khách ghé thăm vùng đất nơi rẻo cao. Mận Tam Hoa chưa phải là thứ mận ngon nhất cả nước. Nhưng đến Mù Cang Chải mà không ăn bằng được quả mận này thì hơi phí. Mận Tam Hoa có quả to, thịt đỏ hồng bắt mắt vô cùng. Và làm người ta nhớ mãi bởi cái vị chua đậm, giòn nhưng không gắt.

9. Nếp Tú Lệ

Nếp Tú Lệ đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Theo tiếng của người Thái, nếp Tú Lệ được gọi là nếp Tan Lả. Đây là loại nếp đặc sản chỉ có ở thung lũng Tú Lệ và là một trong những loại nếp ngon nhất của Việt Nam. Nếp Tú Lệ trứ danh có hạt dài, căng mẩy và trong veo bắt mắt. Sau khi thu hoạch, nếp Tú Lệ được người Thái chế biến thành nhiều món ăn rất được ưa chuộng như cốm, xôi, bánh chưng, bánh giầy, rượu cần…

10. Bưởi Đại Minh

Bưởi Đại Minh đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Được sánh ngang với bưởi Năm Roi, bưởi Diễn, bưởi Phúc Trạch,… bưởi Đại Minh – đặc sản Yên Bái thơm ngon nổi tiếng bậc nhất vùng rừng núi phía Bắc, được biết đến như thủ phủ của giống bưởi tiến vua Khả Lĩnh. Bưởi Đại Minh là món quà cho người thân sau chuyến du lịch Yên Bái ý nghĩa.

11. Cam Văn Chấn

Cam Văn Chấn đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Khi cơn gió chớm đông se se lạnh thổi về những người con Văn Chấn lại thấy ấm lòng vì những vườn cam vàng rực.Cam Văn Chấn có hình dáng đẹp, quả đều tay, mọng nước, ít sơ nên rất được ưa chuộng. Một ngụm cam như thế này trong ngày oi ả thì làm mát lòng biết bao người rồi. Đến vùng đất Văn Chấn – Yên Bái, chúng ta sẽ được chiêm ngưỡng những vườn cam bạt ngàn, phủ khắp các sườn đồi. Cam Văn Chấn mọng nước, ít hạt và có mùi thơm đặc trưng, là món quà tốt cho sức khỏe người thân.

12. Bánh chuối Lục Yên

Bánh chuối Lục Yên đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Từ lâu chuối đã trở thành cây gần gũi, gắn bó với người Tày Lục Yên, bởi những hữu ích từ cây chuối đem lại. Trong đó, món bánh chuối là một phát hiện thú vị của người Tày nơi đây. Điều hấp dẫn ở bánh chuối là ngoài nhân có đỗ, lạc và đường còn lại các phụ gia đều từ chuối. Lá gói bánh cũng từ lá chuối trong vườn, dây gói bánh cũng từ dây chuối đúng là chẳng giống với bất kỳ loại bánh nào. Chẳng thế mà bánh chuối rất dễ thưởng thức, vừa ngon vừa lạ, hấp dẫn khách gần xa.

13. Chè Shan tuyết suối Giàng

Chè Shan tuyết suối Giàng đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Chè Shan tuyết suối Giàng là loại chè sinh trưởng tự nhiên giữa vùng khí hậu quanh năm mát mẻ, mây mù bao phủ ở huyện Văn Chấn, Yên Bái. Chè Shan tuyết suối Giàng là một thứ chè rất được nước, rất nịnh hương, uống xong rồi dư âm của thứ hương rừng sắc núi ấy vẫn cứ lưu mãi nơi đầu lưỡi.

Tham khảo: Trà sâm dứa

14. Mật ong nhãn Văn Chấn

Mật ong nhãn Văn Chấn đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Du lịch miền núi rừng Tây Bắc, mật ong là một trong những món đặc sản mà nhiều du khách chọn làm quà mang về. Mật ong nhãn Văn Chấn được khai thác ở núi Văn Chấn – nơi có những rừng nhãn bạt ngàn bằng cách thủ công vẫn giữ được độ tươi ngon, sự tinh túy và hương thơm vốn có. Cứ vào độ tháng Tư hàng năm, khi những chùm hoa nhãn nở rộ. Cũng là lúc người dân Văn Chấn biết mình sắp được một mùa mật ong ngọt lịm. Mật ong hoa nhãn Văn Chấn là sản phẩm hoàn toàn tự nhiên được những chú ong hút mật từ hoa nhãn chuyển hóa thành nên có mùi thơm đặc trưng, rất giàu năng lượng, nhiều vitamin.

15. Măng sặt

Măng sặt đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Măng có mặt ở khắp vùng Yên Bái từ măng nứa, măng mai, măng vầu… Và sau mỗi đợt mưa những mục măng béo ú ở miền núi cao lại mọc lên như nấm. Nhưng nói đến một loại măng ngọt thanh và lành tính nhất thì nhất định phải nhớ đến măng sặt. Măng sặt có vị ngọt và mềm rất dễ để chế biến các món ăn, phù hợp với khẩu vị của nhiều người, măng sặt ăn ngon nhất khi ngọn măng mới nhú mập mạp, thân mầu trắng còn tươi nguyên mùi đất rừng. Chọn được những cây măng ngon thì cần biết cách chế biến để có những món ăn ngon hấp dẫn nhất. Măng sặt có thể chế biến được rất nhiều các món ăn như: món luộc, món om, món xào, món nướng…

16. Măng ớt Trạm Tấu

Măng ớt Trạm Tấu đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Măng ớt Trạm Tấu là món ăn chỉ có ở huyện vùng cao Trạm Tấu của tỉnh Yên Bái được chế biến từ cây măng Lay - một loại cây chỉ mọc ở vùng núi cao. Đây là loại măng rất đặc biệt, kích thước của măng nhỏ bằng ngón tay, bên trong thì lại đặc ruột được gọi là măng ớt. Măng ớt Trạm Tấu là một món ăn dân dã, quen thuộc của đồng bào người Mông ở Trạm Tấu. Dù được làm từ loại măng nhỏ nhưng khi kết hợp hài hòa với nguyên liệu quen thuộc là muối và ớt tươi lại tạo nên hương vị rất đặc biệt, vì thế dù có thưởng thức một lần món măng ớt Trạm Tấu cũng rất khó để quên đi hương vị đó.

17. Mắc khén

Mắc khén đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Mắc khén đứng đầu trong các loại gia vị của đồng bào dân tộc miền núi vùng Tây Bắc. Có người gọi Mắc khén là hạt tiêu rừng và khiến ta dễ liên tưởng đến cây hồ tiêu dại mọc trong rừng nhưng không phải. Mắc có nghĩa là quả, còn Khén là một loại cây thân gỗ lớn mọc trong rừng đại ngàn. Hạt mắc khén xuất hiện trong hầu hết mâm cơm của người Tây Bắc. Mắc khén giã ra đem tẩm ướp các món rán, nướng, luộc, chiên, xào, kho… đến các món nước chấm nổi tiếng như “chẩm chéo” cũng không thể quên gia vị này. Mắc khén được xem như thứ quà độc nhất vô nhị mà thiên nhiên ban tặng cho Tây Bắc. Một nhúm hạt mắc khén vừa rang hay một nhánh mắc khén tươi treo gác bếp cũng đủ thơm say chết lòng người ta rồi.

18. Rượu Thóc La Pán Tẩn

Rượu Thóc La Pán Tẩn đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Đồng bào người Mông ở La Pán Tẩn có thứ rượu say đắm đuối lòng người mà không phải ai cũng có cơ hội thưởng thức. Thứ rượu nấu bằng thóc ngon, men lá, nước từ khe đá và bí quyết gia truyền. Rượu thóc La Pán Tẩn êm, ngọt thơm rất dễ uống. Và nếu như hôm trước có say chuếnh choáng với rượu thì tỉnh dậy cũng không sợ bị đau đầu. Đặc biệt rượu ủ càng lâu thì hương vị càng thơm ngon gấp bội.

19. Măng Chua Héo

Măng chua héo đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Măng chua héo hay còn được gọi là “nó xổm héo” là một đặc sản nổi tiếng của đồng bào ở Yên Bái. Măng chua héo mang hương vị thuần chất, mộc mạc như cái tình của người miền núi. Măng chua héo là sự sáng tạo trong cách bảo quản thực phẩm của người dân yên Bái. Sau khi sơ chế, măng chua héo cơ thể nấu với các món thịt tạo thành món ăn đậm chất núi rừng. Từng lát măng chua như gói trọn vẹn hương vị Tây Bắc trong đó. Măng chua héo của người Thái như một món ngon độc quyền mà mẹ thiên nhiên đã hào sản ban tặng.

20. Thịt trâu gác bếp

Thịt Trâu gác bếp đặc sản Yên Bái nổi tiếng

Thịt trâu gác bếp là món ăn đặc sản của người Thái đen. Món này thường được làm từ thịt bắp của những chú trâu thả rông trên các vùng núi, đồi. Khi chế biến, người ta róc các thớ thịt ra thành từng miếng, rồi hun bằng khói của than củi được đốt từ các loại cây mọc trên núi đá. Thịt trâu gác bếp trứ danh này không chỉ được biết đến như một món đặc sản của người Yên Bái mà là món ăn đặc trưng chung của núi rừng Tây Bắc.