Danh Sách Chòm Sao – Wikipedia Tiếng Việt

Trong thiên văn học đương đại, 88 chòm sao đã được Hiệp hội Thiên văn Quốc tế (IAU) công nhận.[1] Mỗi chòm sao nằm ở một vùng trên bầu trời, được bao quanh bởi các cung của xích kinh và xích vĩ. Chúng bao phủ toàn bộ thiên cầu, với ranh giới của chúng được chấp nhận chính thức bởi IAU vào năm 1928, và được xuất bản thành sách vào năm 1930.[2]

Người Sumer cổ đại và sau đó là các nhà thiên văn học Hy Lạp cổ đại (theo ghi chép Ptolemy) đã xác định được hầu hết chòm sao ở hướng Bắc theo cách dùng của quốc tế hiện nay. Các chòm sao nằm dọc với Hoàng đạo được gọi là các Đai Hoàng Đạo. Khi các nhà thám hiểm lập bản đồ về các ngôi sao thuộc vùng bầu trời ở hướng Nam, các nhà thiên văn châu Âu đề xuất thêm các chòm sao mới tại vùng đó cũng như thêm các chòm sao khác vào khoảng trống giữa các chòm sao truyền thống. Năm 1922, IAU đã thông qua viết tắt ba chữ đầu của 89 chòm sao, danh sách hiện tại gồm 88 chòm sao cộng với chòm sao Argo Navis. Sau này, Eugène Joseph Delporte đã vẽ ra đường ranh giới của 88 chòm sao mà mọi điểm trên bầu trời thuộc một chòm sao.[1][2]

Lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Lịch sử những chòm sao và Những chòm sao cũ

Một số chòm sao hiện không còn được IAU công nhận, nhưng chúng có thể xuất hiện trong các bản đồ sao cũ hơn và các tài liệu tham khảo khác. Đáng chú ý nhất là Argo Navis, chòm sao nay là một trong bốn mươi tám chòm sao ban đầu của Ptolemy.

Những chòm sao hiện đại

[sửa | sửa mã nguồn]

Gồm 88 chòm sao, trong đó mô tả 42 loài động vật, 29 vật thể vô tri và 17 con người hoặc các nhân vật thần thoại.

Danh sách

[sửa | sửa mã nguồn]

Chòm sao	Viết tắt		Thuộc cách	Nguồn gốc	Ý nghĩa	Sao sáng nhất	TênHán Việt	Tên thuần Việt
	IAU[3]	NASA[4]
Andromeda/ænˈdrɒmɪdə/[5]	And	Andr	Andromedae/ænˈdrɒmɪdiː/	cổ đại (Ptolemy)	Andromeda(Thiếu nữ/ công chúa bị xích)	Alpheratz	Tiên Nữ	Tiên Nữ
Antlia/ˈæntliə/[5]	Ant	Antl	Antliae/ˈæntliiː/	1763, Lacaille	Máy bơm hơi	α Antliae	Tức Đồng	Máy Bơm
Apus/ˈeɪpəs/[6]	Aps	Apus	Apodis/ˈæpoʊdɪs/[6]	1603, Uranometria, được tạo bởi Keyser và de Houtman	Chim thiên đường/Chim Kỳ lạ/Chim Phi thường	α Apodis	Thiên Yến	Chim Trời
Aquarius/əˈkwɛəriəs/[5]	Aqr	Aqar	Aquarii/əˈkwɛəriaɪ/	cổ đại (Ptolemy)	Người gánh nước	Sadalsuud	Bảo Bình	Cái Bình
Aquila/ˈækwɪlə/[5]	Aql	Aqil	Aquilae/ˈækwɪliː/	cổ đại (Ptolemy)	Đại bàng	Altair	Thiên Ưng	Đại Bàng
Ara/ˈɛərə/[6]	Ara	Arae	Arae/ˈɛəriː/[6]	cổ đại (Ptolemy)	Bàn thờ	β Arae	Thiên Đàn	Đàn Tế
Aries/ˈɛər(i)iːz/[5][6]	Ari	Arie	Arietis/əˈraɪ.ɪtɪs/[6]	cổ đại (Ptolemy)	Ram	Hamal	Bạch Dương	Con Cừu
Auriga/ɔːˈraɪɡə/[5][6]	Aur	Auri	Aurigae/ɔːˈraɪdʒiː/[6]	cổ đại (Ptolemy)	Người đánh xe ngựa	Capella	Ngự Phu	Người Đánh Xe
Boötes /boʊˈoʊtiːz/[5]	Boo	Boot	Boötis/boʊˈoʊtɪs/	cổ đại (Ptolemy)	Người chăn gia súc	Arcturus	Mục Phu	Người Chăn Bò
Caelum/ˈsiːləm/[6]	Cae	Cael	Caeli/ˈsiːlaɪ/[6]	1763, Lacaille	Cái đục/ dụng cụ điêu khắc	α Caeli	Điêu Cụ	Dao Khắc
Camelopardalis/kəˌmɛloʊˈpɑːrdəlɪs/[6]	Cam	Caml	Camelopardalis/kəˌmɛloʊˈpɑːrdəlɪs/[6]	1613, Plancius[a]	Hươu cao cổ	β Camelopardalis	Lộc Báo	Hươu Cao Cổ
Cancer/ˈkænsər/[5]	Cnc	Canc	Cancri/ˈkæŋkraɪ/	cổ đại (Ptolemy)	Cua	Tarf[7]	Cự Giải	Con Cua
Canes Venatici/ˈkeɪniːz vɪˈnætɪsaɪ/[6]	CVn	CVen	Canum Venaticorum/ˈkeɪnəm vɪnætɪˈkɒrəm/	1690, Firmamentum Sobiescianum, Hevelius	Chó săn	Cor Caroli	Lạp Khuyển	Chó Săn
Canis Major /ˈkeɪnɪs ˈmeɪdʒər/[6]	CMa	CMaj	Canis Majoris /ˈkeɪnɪs məˈdʒɒrɪs/	cổ đại (Ptolemy)	Chó lớn	Sirius	Đại Khuyển	Chó Lớn
Canis Minor /ˈkeɪnɪs ˈmaɪnər/[6]	CMi	CMin	Canis Minoris /ˈkeɪnɪs mɪˈnɒrɪs/	cổ đại (Ptolemy)	Chó nhỏ	Procyon	Tiểu Khuyển	Chó Nhỏ
Capricornus /ˌkæprɪˈkɔːrnəs/[6]	Cap	Capr	Capricorni /ˌkæprɪˈkɔːrnaɪ/[6]	cổ đại (Ptolemy)	Dê biển	Deneb Algedi	Ma Kết	Dê Biển
Carina /kəˈraɪnə/[5]	Car	Cari	Carinae /kəˈraɪniː/	1763, Lacaille, tách khỏi Argo Navis	Sống thuyền	Canopus	Thuyền Để	Sống Thuyền
Cassiopeia /ˌkæsioʊˈpiːə/[5][6]	Cas	Cass	Cassiopeiae /ˌkæsioʊˈpiːiː/[6]	cổ đại (Ptolemy)	Cassiopeia (nhân vật thần thoại)	Schedar[7]	Tiên Hậu	Tiên Hậu,Thiên Hậu
Centaurus /sɛnˈtɔːrəs/[5]	Cen	Cent	Centauri /sɛnˈtɔːraɪ/	cổ đại (Ptolemy)	Nhân mã	Rigil Kentaurus[7]	Bán Nhân Mã	Nhân Mã
Cepheus /ˈsiːfiəs/[6]	Cep	Ceph	Cephei /ˈsiːfiaɪ/[6]	cổ đại (Ptolemy)	Cepheus (nhân vật thần thoại)	Alderamin	Tiên Vương	Tiên Vương
Cetus/ˈsiːtəs/[6]	Cet	Ceti	Ceti/ˈsiːtaɪ/[6]	cổ đại (Ptolemy)	Quái vật biển (sau này được hiểu là cá voi)	Diphda[7]	Kình Ngư	Cá Voi
Chamaeleon /kəˈmiːliən/[5]	Cha	Cham	Chamaeleontis /kəˌmiːliˈɒntɪs/	1603, Uranometria, được tạo bởi Keyser và de Houtman	Tắc kè hoa	α Chamaeleontis	Yển Diên,Yển Đình	Tắc kè hoa
Circinus /ˈsɜːrsɪnəs/[5]	Cir	Circ	Circini /ˈsɜːrsɪnaɪ/	1763, Lacaille	Com-pa	α Circini	Viên Quy	Com-pa
Columba/koʊˈlʌmbə/[5]	Col	Colm	Columbae /koʊˈlʌmbiː/	1592, Plancius, tách khỏi Canis Major	Bồ câu	Phact	Thiên Cáp	Bồ Câu
Coma Berenices /ˈkoʊmə bɛrəˈnaɪsiːz/[6]	Com	Coma	Comae Berenices /ˈkoʊmiː bɛrəˈnaɪsiːz/[6]	1536, Caspar Vopel,[8] tách khỏi Leo	Tóc của Berenice	β Comae Berenices	Hậu Phát	Tóc Tiên
Corona Australis /koʊˈroʊnə ɔːˈstrælɪs, -ˈstreɪ-/[5][6]	CrA	CorA	Coronae Australis /koʊˈroʊniː ɔːˈstrælɪs/	cổ đại (Ptolemy)	Vương miện phía Nam	Meridiana[7]	Nam Miện	Nam Miện
Corona Borealis /koʊˈroʊnə ˌbɔːriˈælɪs, -ˈeɪlɪs/[5][6]	CrB	CorB	Coronae Borealis /koʊˈroʊniː bɔːriˈælɪs/	cổ đại (Ptolemy)	Vương miện phía Bắc	Alphecca	Bắc Miện	Bắc Miện
Corvus /ˈkɔːrvəs/[5]	Crv	Corv	Corvi /ˈkɔːrvaɪ/	cổ đại (Ptolemy)	Con quạ	Gienah	Ô Nha	Con Quạ
Crater /ˈkreɪtər/[5]	Crt	Crat	Crateris /krəˈtɪərɪs/	cổ đại (Ptolemy)	Cốc uống	δ Crateris	Cự Tước	Chén Rượu
Crux /ˈkrʌks/[5]	Cru	Cruc	Crucis /ˈkruːsɪs/	1603, Uranometria, tách khỏi Centaurus	Chữ thập phía Nam	Acrux	Nam Thập Tự,Nam Thập	Nam Tào
Cygnus /ˈsɪɡnəs/[5]	Cyg	Cygn	Cygni /ˈsɪɡnaɪ/	cổ đại (Ptolemy)	Thiên nga/ Chữ thập phía Bắc	Deneb	Thiên Nga	Thiên Nga
Delphinus /dɛlˈfaɪnəs/[5]	Del	Dlph	Delphini/dɛlˈfaɪnaɪ/	cổ đại (Ptolemy)	Cá heo	Rotanev	Hải Đồn	Cá Heo
Dorado /dəˈrɑːdoʊ/[9]	Dor	Dora	Doradus/dəˈreɪdəs/	1603, Uranometria, được tạo bởi Keyser và de Houtman	dolphinfish	α Doradus	Kiếm Ngư	Cá Kiếm
Draco /ˈdreɪkoʊ/[6]	Dra	Drac	Draconis /drəˈkoʊnɪs/[6]	cổ đại (Ptolemy)	Rồng	Eltanin[7]	Thiên Long	Con Rồng
Equuleus /ɪˈkwuːliəs/[6]	Equ	Equl	Equulei /ɪˈkwuːliaɪ/[6]	cổ đại (Ptolemy)	Ngựa giống lùn	Kitalpha	Tiểu Mã	Ngựa Nhỏ
Eridanus/ɪˈrɪdənəs/[6]	Eri	Erid	Eridani /ɪˈrɪdənaɪ/[6]	cổ đại (Ptolemy)	Sông Eridanus (thần thoại)	Achernar	Ba Giang	Sông Cái
Fornax/ˈfɔːrnæks/	For	Forn	Fornacis/fɔːrˈneɪsɪs/	1763, Lacaille	Lò hóa chất	Dalim[7]	Thiên Lô	Lò Luyện
Gemini /ˈdʒɛmɪnaɪ/[5]	Gem	Gemi	Geminorum/ˌdʒɛmɪˈnɒrəm/	cổ đại (Ptolemy)	Sinh đôi	Pollux	Song Tử	Song Sinh
Grus /ˈɡrʌs/[6]	Gru	Grus	Gruis /ˈɡruːɪs/[6]	1603, Uranometria, được tạo bởi Keyser và de Houtman	Sếu	Alnair	Thiên Hạc	Thiên Hạc
Hercules /ˈhɜːrkjʊliːz/[6]	Her	Herc	Herculis/ˈhɜːrkjʊlɪs/	cổ đại (Ptolemy)	Hercules (nhân vật thần thoại)	Kornephoros	Vũ Tiên	Vũ Tiên
Horologium/ˌhɒrəˈlɒdʒiəm, -ˈloʊ-/[5][6]	Hor	Horo	Horologii/ˌhɒrəˈloʊdʒiaɪ/	1763, Lacaille	Đồng hồ quả lắc	α Horologii	Thời Chung	Đồng Hồ
Hydra /ˈhaɪdrə/[5]	Hya	Hyda	Hydrae /ˈhaɪdriː/	cổ đại (Ptolemy)	Hydra (sinh vật thần thoại)	Alphard	Trường Xà	Trường Xà
Hydrus/ˈhaɪdrəs/[5]	Hyi	Hydi	Hydri /ˈhaɪdraɪ/	1603, Uranometria, được tạo bởi Keyser và de Houtman	Rắn nước nhỏ	β Hydri	Thủy Xà	Thủy Xà
Indus /ˈɪndəs/[5]	Ind	Indi	Indi /ˈɪndaɪ/	1603, Uranometria, được tạo bởi Keyser và de Houtman	Indian (thuộc loại không xác định)	α Indi	Ấn Đệ An	Người Ấn
Lacerta/ləˈsɜːrtə/[5]	Lac	Lacr	Lacertae/ləˈsɜːrtiː/	1690, Firmamentum Sobiescianum, Hevelius	Thằn lằn	α Lacertae	Hiết Hổ	Thằn Lằn
Leo/ˈliːoʊ/[5]	Leo	Leon	Leonis/liːˈoʊnɪs/	cổ đại (Ptolemy)	Sư tử	Regulus	Sư Tử	Sư Tử
Leo Minor/ˈliːoʊ ˈmaɪnər/[5]	LMi	LMin	Leonis Minoris/liːˈoʊnɪs mɪˈnɒrɪs/	1690, Firmamentum Sobiescianum, Hevelius	Sư tử nhỏ	Praecipua	Tiểu Sư	Sư Tử Nhỏ
Lepus /ˈliːpəs/[6]	Lep	Leps	Leporis /ˈlɛpərɪs/[5][6]	cổ đại (Ptolemy)	Thỏ đồng	Arneb	Thiên Thố	Con Thỏ
Libra /ˈlaɪbrə, ˈliː-/[5]	Lib	Libr	Librae /ˈlaɪbriː/	cổ đại (Ptolemy)	Cân	Zubeneschamali[7]	Thiên Xứng	Cái Cân
Lupus /ˈljuːpəs/[5]	Lup	Lupi	Lupi /ˈljuːpaɪ/	cổ đại (Ptolemy)	Sói	α Lupi	Sài Lang	Chó Sói
Lynx /ˈlɪŋks/[5]	Lyn	Lync	Lyncis /ˈlɪnsɪs/	1690, Firmamentum Sobiescianum, Hevelius	Linh miêu	α Lyncis	Thiên Miêu	Mèo Rừng
Lyra /ˈlaɪrə/[5]	Lyr	Lyra	Lyrae /ˈlaɪriː/	cổ đại (Ptolemy)	Đàn lia / Hạc cầm	Vega	Thiên Cầm	Đàn Lia
Mensa/ˈmɛnsə/[5]	Men	Mens	Mensae/ˈmɛnsiː/	1763, Lacaille, với tên Mons Mensæ	Núi Bàn (Nam Phi)	α Mensae	Sơn Án	Cái Bàn
Microscopium/ˌmaɪkroʊˈskɒpiəm/	Mic	Micr	Microscopii/ˌmaɪkroʊˈskɒpiaɪ/	1763, Lacaille	Kính hiển vi	γ Microscopii	Hiển Vi Kính	Kính Hiển Vi
Monoceros/məˈnɒsɪrəs/[5][6]	Mon	Mono	Monocerotis /ˌmɒnəsɪˈroʊtɪs/	1613, Plancius	Kỳ lân	β Monocerotis	Kỳ Lân	Ngựa Một Sừng
Musca/ˈmʌskə/[6]	Mus	Musc	Muscae /ˈmʌsiː/[5][6]	1603, Uranometria, được tạo bởi Keyser và de Houtman	Ruồi	α Muscae	Thương Dăng	Con Ruồi
Norma /ˈnɔːrmə/[5]	Nor	Norm	Normae/ˈnɔːrmiː/[5]	1763, Lacaille	Thước thợ	γ2 Normae	Củ Xích	Thước Thợ
Octans/ˈɒktænz/[6]	Oct	Octn	Octantis/ɒkˈtæntɪs/[6]	1763, Lacaille	Thước bát phân	ν Octantis	Nam Cực,Bát Phân Nghi	Thước Bát Phân
Ophiuchus /ˌɒfiˈjuːkəs/[5]	Oph	Ophi	Ophiuchi /ˌɒfiˈjuːkaɪ/	cổ đại (Ptolemy)	Người chăn rắn	Rasalhague	Xà Phu	Người Chăn Rắn
Orion /oʊˈraɪən/[5]	Ori	Orio	Orionis /oʊˈraɪənɪs, ˌɒriˈoʊnɪs/[6]	cổ đại (Ptolemy)	Orion (nhân vật thần thoại)	Rigel	Lạp Hộ	Thợ Săn
Pavo /ˈpeɪvoʊ/[5][6]	Pav	Pavo	Pavonis /pəˈvoʊnɪs/[6]	1603, Uranometria, được tạo bởi Keyser và de Houtman	Chim công	Peacock	Khổng Tước	Chim Công
Pegasus/ˈpɛɡəsəs/[5]	Peg	Pegs	Pegasi /ˈpɛɡəsaɪ/	cổ đại (Ptolemy)	Pegasus (thần thoại ngựa có cánh)	Enif	Phi Mã	Ngựa Có Cánh
Perseus /ˈpɜːrsiəs/[6]	Per	Pers	Persei /ˈpɜːrsiaɪ/[6]	cổ đại (Ptolemy)	Perseus (nhân vật thần thoại)	Mirfak	Anh Tiên	Anh Tiên
Phoenix/ˈfiːnɪks/[5]	Phe	Phoe	Phoenicis/fɪˈnaɪsɪs/	1603, Uranometria, được tạo bởi Keyser và de Houtman	phoenix	Ankaa	Phượng Hoàng	Phượng Hoàng
Pictor /ˈpɪktər/[6]	Pic	Pict	Pictoris /pɪkˈtɔːrɪs/[6]	1763, Lacaille, với tên Equuleus Pictoris	Giá vẽ	α Pictoris	Hội Giá	Giá Vẽ
Pisces/ˈpaɪsiːz, ˈpɪ-/[5][6]	Psc	Pisc	Piscium /ˈpɪʃiəm/[6]	cổ đại (Ptolemy)	Những con cá	Alpherg	Song Ngư	Song Ngư
Piscis Austrinus /ˈpaɪsɪs ɔːˈstraɪnəs/	PsA	PscA	Piscis Austrini /ˈpaɪsɪs ɔːˈstraɪnaɪ/	cổ đại (Ptolemy)	Cá phương nam	Fomalhaut	Nam Ngư	Nam Ngư
Puppis/ˈpʌpɪs/[6]	Pup	Pupp	Puppis /ˈpʌpɪs/[6]	1763, Lacaille, tách khỏi Argo Navis	Đuôi thuyền	Naos	Thuyền Vĩ	Đuôi Thuyền
Pyxis /ˈpɪksɪs/[5]	Pyx	Pyxi	Pyxidis /ˈpɪksɪdɪs/	1763, Lacaille	La bàn biển	α Pyxidis	La Bàn	La Bàn
Reticulum /rɪˈtɪkjʊləm/[5]	Ret	Reti	Reticuli /rɪˈtɪkjʊlaɪ/	1763, Lacaille	Mắt lưới	α Reticuli	Võng Cổ	Mắt Lưới
Sagitta/səˈdʒɪtə/[5]	Sge	Sgte	Sagittae/səˈdʒɪtiː/	cổ đại (Ptolemy)	Mũi tên	γ Sagittae	Thiên Tiễn	Mũi Tên
Sagittarius/sædʒɪˈtɛəriəs/[5]	Sgr	Sgtr	Sagittarii /ˌsædʒəˈtɛəriaɪ/	cổ đại (Ptolemy)	Người bắn cung	Kaus Australis	Cung Thủ	Cung Thủ
Scorpius/ˈskɔːrpiəs/[5]	Sco	Scor	Scorpii/ˈskɔːrpiaɪ/	cổ đại (Ptolemy)	Bọ cạp	Antares	Thiên Yết	Bọ Cạp
Sculptor/ˈskʌlptər/[5]	Scl	Scul	Sculptoris/skəlpˈtɒrɪs/	1763, Lacaille	Nhà điêu khắc	α Sculptoris	Ngọc Phu	Nhà Điêu Khắc
Scutum/ˈskjuːtəm/[5]	Sct	Scut	Scuti /ˈskjuːtaɪ/	1690, Firmamentum Sobiescianum, Hevelius	khiên (của Sobieski)	α Scuti	Thuẫn Bài	Cái Khiên
Serpens[10]/ˈsɜːrpɛnz/	Ser	Serp	Serpentis/sərˈpɛntɪs/	cổ đại (Ptolemy)	Rắn	Unukalhai	Cự Xà	Con Rắn
Sextans /ˈsɛkstənz/[6]	Sex	Sext	Sextantis /sɛksˈtæntɪs/[6]	1690, Firmamentum Sobiescianum, Hevelius	Kính lục phân	α Sextantis	Lục Phân Nghi	Thước Lục Phân
Taurus /ˈtɔːrəs/[5]	Tau	Taur	Tauri /ˈtɔːraɪ/	cổ đại (Ptolemy)	Bò nhà	Aldebaran	Kim Ngưu	Con Bò
Telescopium /ˌtɛlɪˈskɒpiəm/	Tel	Tele	Telescopii /ˌtɛlɪˈskɒpiaɪ/	1763, Lacaille	Kính viễn vọng	α Telescopii	Viễn Vọng Kính	Kính Viễn Vọng
Triangulum/traɪˈæŋɡjʊləm/	Tri	Tria	Trianguli /traɪˈæŋɡjʊlaɪ/	cổ đại (Ptolemy)	Tam giác	β Trianguli	Tam Giác	Tam Giác
Triangulum Australe/traɪˈæŋɡjʊləm ɔːˈstræliː, -ˈstreɪ-/	TrA	TrAu	Trianguli Australis/traɪˈæŋɡjʊlaɪ ɔːˈstrælɪs/	1603, Uranometria, được tạo bởi Keyser và de Houtman	Tam giác phương Nam	Atria	Nam Tam Giác	Tam Giác Phương Nam
Tucana /tjuːˈkeɪnə/	Tuc	Tucn	Tucanae/tjuːˈkeɪniː/	1603, Uranometria, được tạo bởi Keyser và de Houtman	Chim Toucan	α Tucanae	Đỗ Quyên	Chim Mỏ Lớn
Ursa Major /ˌɜːrsə ˈmeɪdʒər/[5]	UMa	UMaj	Ursae Majoris /ˌɜːrsiː məˈdʒɒrɪs/	cổ đại (Ptolemy)	Gấu lớn	Alioth	Đại Hùng	Gấu Lớn
Ursa Minor /ˌɜːrsə ˈmaɪnər/[5]	UMi	UMin	Ursae Minoris /ˌɜːrsiː mɪˈnɒrɪs/	cổ đại (Ptolemy)	Gấu nhỏ	Polaris	Tiểu Hùng	Gấu Nhỏ
Vela /ˈviːlə/[5]	Vel	Velr	Velorum/vɪˈlɔːrəm/	1763, Lacaille, tách khỏi Argo Navis	Buồm	γ2 Velorum	Thuyền Phàm	Cánh Buồm
Virgo /ˈvɜːrɡoʊ/[5]	Vir	Virg	Virginis /ˈvɜːrdʒɪnɪs/	cổ đại (Ptolemy)	Trinh nữ/ thiếu nữ	Spica	Xử Nữ	Trinh Nữ
Volans/ˈvoʊlænz/[6]	Vol	Voln	Volantis/voʊˈlæntɪs/[6]	1603, Uranometria, được tạo bởi Keyser và de Houtman, với tên Piscis Volans	Cá chuồn	β Volantis	Phi Ngư	Cá Chuồn
Vulpecula/vʌlˈpɛkjʊlə/[5]	Vul	Vulp	Vulpeculae/vʌlˈpɛkjʊliː/	1690, Firmamentum Sobiescianum, Hevelius, với tên Vulpecula cum Ansere	Cáo	Anser	Hồ Ly	Con Cáo

Khoảnh sao

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Khoảnh sao

Nhiều mô hình không chính thức khác cùng tồn tại với những chòm sao. Chúng được gọi là "khoảnh sao". Ví dụ bao gồm Nhóm sao Bắc Đẩu/Plough và Northern Cross. Một số khoảnh sao cổ đại, ví dụ như Hậu Phát, Cự Xà và các phần của Argo Navis, hiện là các chòm sao chính thức.

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

• Danh sách các đối tượng thiên văn
• Danh sách các chòm sao theo khu vực
• Danh sách các sao theo chòm sao
• Danh sách chòm sao theo diện tích
• Góc phần tư thiên hà

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Chòm sao Camelopardalis, Columba và Monoceros, được tạo bởi Petrus Plancius vào năm 1592 và năm 1613, thường được quy cho một cách sai lầm cho Jacob Bartsch và Augustin Royer.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ a b “The Constellations”. International Astronomical Union. Truy cập ngày 26 tháng 7 năm 2019.
2. ^ a b Eugène Delporte; International Astronomical Union (1930). Délimitation scientifique des constellations. At the University press.
3. ^ “The Constellations”. International Astronomical Union. Truy cập ngày 9 tháng 12 năm 2015.
4. ^ NASA Dictionary of terms for Aerospace Use – table V, Constellations
5. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf OED, 2nd edition
6. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg Random House Dictionary
7. ^ a b c d e f g h “Naming Stars”. IAU.org. Truy cập ngày 30 tháng 7 năm 2018.
8. ^ “Comae Berenices”. Truy cập ngày 23 tháng 11 năm 2020.
9. ^ “Definition of dorado”. Collins English Dictionary. Truy cập ngày 28 tháng 11 năm 2012.
10. ^ Serpens may be divided into Serpens Cauda (serpent's tail) và Serpens Caput (serpent's head), but these disjoint areas are considered part of the same constellation by the IAU.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]

• Constellations1 – danh sách chòm sao của Ian Ridpath.
• Star Tales – Ian Ridpath.
• [1] – CDS's archive of constellation boundaries. The text file constbnd.dat gives the 1875.0 coordinates of the vertices of the constellation regions, together with the constellations adjacent to each boundary segment.
• Danh sách 88 chòm sao Lưu trữ 2010-11-14 tại Wayback Machine trên Thiên văn Việt Nam (liên kết hỏng)
• Tên Latinh, Anh, Nhật, Hán Việt và tên Việt của 88 chòm sao, Nguyễn Đức Hùng và Nguyễn Tuấn Trung, 01/04/2005, Vietsciences

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Danh sách chòm sao.

x t s 88 chòm sao hiện đại

Tiên Nữ Tức Đồng Thiên Yến Bảo Bình Thiên Ưng Thiên Đàn Bạch Dương Ngự Phu Mục Phu Điêu Cụ Lộc Báo Cự Giải Lạp Khuyển Đại Khuyển Tiểu Khuyển Ma Kết Thuyền Để Tiên Hậu Bán Nhân Mã Tiên Vương Kình Ngư Yển Diên Viên Quy Thiên Cáp Hậu Phát Nam Miện Bắc Miện Ô Nha Cự Tước Nam Thập Tự Thiên Nga Hải Đồn Kiếm Ngư Thiên Long Tiểu Mã Ba Giang Thiên Lô Song Tử Thiên Hạc Vũ Tiên Thời Chung Trường Xà Thủy Xà Ấn Đệ An Hiết Hổ Sư Tử Tiểu Sư Thiên Thố Thiên Bình Sài Lang Thiên Miêu Thiên Cầm Sơn Án Hiển Vi Kính Kỳ Lân Thương Dăng Củ Xích Nam Cực Xà Phu Lạp Hộ Khổng Tước Phi Mã Anh Tiên Phượng Hoàng Hội Giá Song Ngư Nam Ngư Thuyền Vĩ La Bàn Võng Cổ Thiên Tiễn Nhân Mã Thiên Hạt Ngọc Phu Thuẫn Bài Cự Xà Lục Phân Nghi Kim Ngưu Viễn Vọng Kính Tam Giác Nam Tam Giác Đỗ Quyên Đại Hùng Tiểu Hùng Thuyền Phàm Thất Nữ Phi Ngư Hồ Ly

x t s Lịch sử các chòm sao
x t s 48 chòm sao của Ptolemy sau năm 150 sau Công Nguyên Tiên Nữ Bảo Bình Thiên Ưng Thiên Đàn Argo Navis Bạch Dương Ngự Phu Mục Phu Cự Giải Đại Khuyển Tiểu Khuyển Ma Kết Thiên Hậu Nhân Mã Tiên Vương Kình Ngư Nam Miện Bắc Miện Ô Nha Cự Tước Thiên Nga Hải Đồn Thiên Long Tiểu Mã Ba Giang Song Tử Vũ Tiên Trường Xà Sư Tử Thiên Thố Thiên Bình Sài Lang Thiên Cầm Xà Phu Lạp Hộ Phi Mã Anh Tiên Song Ngư Nam Ngư Thiên Tiễn Cung Thủ Thiên Yết Cự Xà Kim Ngưu Tam Giác Đại Hùng Tiểu Hùng Xử Nữ Thể loại
x t s 41 chòm sao được thêm vào trong thế kỷ XVI–XVII ▶ Bayer 1603: Thiên Yến • Yển Diên • Hậu Phát • Kiếm Ngư • Thiên Hạc • Thủy Xà • Ấn Đệ An • Thương Dăng • Khổng Tước • Phượng Hoàng • Nam Tam Giác • Đỗ Quyên • Phi Ngư • Hồ Ly ▶ Plancius&Bartsch 1624: Lộc Báo • Kỳ Lân ▶ Royer 1679: Thiên Cáp • Nam Thập Tự ▶ Hevelius 1683: Lạp Khuyển • Hiết Hổ • Tiểu Sư • Thiên Miêu • Thuẫn Bài • Lục Phân Nghi • Hồ Ly ▶ de Lacaille 1763: Tức Đồng • Điêu Cụ • Lạp Khuyển • Thuyền Để • Viên Quy • Thiên Lô • Thời Chung • Sơn Án • Hiển Vi Kính • Củ Xích • Nam Cực • Hội Giá • Thuyền Vĩ • La Bàn • Võng Cổ • Ngọc Phu • Viễn Vọng Kính • Thuyền Phàm
x t s 88 chòm sao hiện đại với tên Latinh tương ứng Tiên Nữ (Andromeda) Tức Đồng (Antlia) Thiên Yến (Apus) Bảo Bình (Aquarius) Thiên Ưng (Aquila) Thiên Đàn (Ara) Bạch Dương (Aries) Ngự Phu (Auriga) Mục Phu (Boötes) Điêu Cụ (Caelum) Lộc Báo (Camelopardalis) Cự Giải (Cancer) Lạp Khuyển (Canes Venatici) Đại Khuyển (Canis Major) Tiểu Khuyển (Canis Minor) Ma Kết (Capricornus) Thuyền Để (Carina) Tiên Hậu (Cassiopeia) Nhân Mã (Centaurus) Tiên Vương (Cepheus) Kình Ngư (Cetus) Yển Diên (Chamaeleon) Viên Quy (Circinus) Thiên Cáp (Columba) Hậu Phát (Coma Berenices) Nam Miện (Corona Australis) Bắc Miện (Corona Borealis) Ô Nha (Corvus) Cự Tước (Crater) Nam Thập Tự (Crux) Thiên Nga (Cygnus) Hải Đồn (Delphinus) Kiếm Ngư (Dorado) Thiên Long (Draco) Tiểu Mã (Equuleus) Ba Giang (Eridanus) Thiên Lô (Fornax) Song Tử (Gemini) Thiên Hạc (Grus) Vũ Tiên (Hercules) Thời Chung (Horologium) Trường Xà (Hydra) Thủy Xà (Hydrus) Ấn Đệ An (Indus) Hiết Hổ (Lacerta) Sư Tử (Leo) Tiểu Sư (Leo Minor) Thiên Thố (Lepus) Thiên Xứng (Libra) Sài Lang (Lupus) Thiên Miêu (Lynx) Thiên Cầm (Lyra) Sơn Án (Mensa) Hiển Vi Kính (Microscopium) Kỳ Lân (Monoceros) Thương Dăng (Musca) Củ Xích (Norma) Nam Cực (Octans) Xà Phu (Ophiuchus) Lạp Hộ (Orion) Khổng Tước (Pavo) Phi Mã (Pegasus) Anh Tiên (Perseus) Phượng Hoàng (Phoenix) Hội Giá (Pictor) Song Ngư (Pisces) Nam Ngư (Piscis Austrinus) Thuyền Vĩ (Puppis) La Bàn (Pyxis) Võng Cổ (Reticulum) Thiên Tiễn (Sagitta) Cung Thủ (Sagittarius) Thiên Hạt (Scorpius) Ngọc Phu (Sculptor) Thuẫn Bài (Scutum) Cự Xà (Serpens) Lục Phân Nghi (Sextans) Kim Ngưu (Taurus) Viễn Vọng Kính (Telescopium) Tam Giác (Triangulum) Nam Tam Giác (Triangulum Australe) Đỗ Quyên (Tucana) Đại Hùng (Ursa Major) Tiểu Hùng (Ursa Minor) Thuyền Phàm (Vela) Xử Nữ (Virgo) Phi Ngư (Volans) Hồ Ly (Vulpecula)

x t s 48 chòm sao của Ptolemy sau năm 150 sau Công Nguyên
Tiên Nữ Bảo Bình Thiên Ưng Thiên Đàn Argo Navis Bạch Dương Ngự Phu Mục Phu Cự Giải Đại Khuyển Tiểu Khuyển Ma Kết Thiên Hậu Nhân Mã Tiên Vương Kình Ngư Nam Miện Bắc Miện Ô Nha Cự Tước Thiên Nga Hải Đồn Thiên Long Tiểu Mã Ba Giang Song Tử Vũ Tiên Trường Xà Sư Tử Thiên Thố Thiên Bình Sài Lang Thiên Cầm Xà Phu Lạp Hộ Phi Mã Anh Tiên Song Ngư Nam Ngư Thiên Tiễn Cung Thủ Thiên Yết Cự Xà Kim Ngưu Tam Giác Đại Hùng Tiểu Hùng Xử Nữ
Thể loại

x t s Các chòm sao thay đổi bởi nhà thiên văn người Đức Johann Bayer trong Uranometria năm 1603
Bán Nhân Mã tách ra thành Bán Nhân Mã và Nam Thập Tự
Sư Tử tách ra thành Sư Tử và Hậu Phát
Nam Ngư tách ra thành Nam Ngư và Thiên Hạc
Cung Thủ tách ra thành Cung Thủ và Nam Miện

x t s Các chòm sao thay đổi bởi Augustin Royer, người Pháp năm 1679
Đại Khuyển tách ra thành Đại Khuyển và Thiên Cáp

x t s Các Chòm sao giới thiệu bởi Johannes Hevelius trong Firmamentum Sobiescianum năm 1690
Lạp Khuyển Hiết Hổ Tiểu Sư Thiên Miêu Thuẫn Bài Lục Phân Nghi Hồ Ly

x t s Các chòm sao giới thiệu bởi mục sư Nicolas Louis de Lacaille năm 1763
Tức Đồng (Antlia) Điêu Cụ (Caelum) Viên Quy (Circinus) Thời Chung (Horologium) Sơn Án (Mensa) Hiển Vi Kính (Microscopium) Củ Xích (Norma) Nam Cực (Octans) Hội Giá (Pictor) Võng Cổ (Reticulum) Ngọc Phu (Sculptor)

Các chòm sao thay đổi bởi mục sư Nicolas Louis de Lacaille năm 1763
Argo Navis tách ra thành Thuyền Để (Carina), Thuyền Vĩ (Puppis) và Thuyền Phàm (Vela)
Viễn Vọng Kính (Telescopium) được tạo ra từ các phần của Nhân Mã (Sagittarius), Thiên Yết (Scorpio), Xà Phu (Ophiuchus) và Nam Miện (Corona Australis)
Xà Phu tách ra thành Xà Phu và Cự Xà (Serpens)
Ba Giang (Eridanus) tách ra thành Ba Giang và Thiên Lô (Fornax)
Thiên Đàn (Ara) được tạo ra từ các phần của Bán Nhân Mã (Centaurus)

Cổng thông tin:

• Thiên văn học
• Sao
• Hệ Mặt Trời