Đạp đinh Nhớ đi Bệnh Viện - PLO

“Hiện nay việc tiêm huyết thanh SAT (phòng ngừa sau phơi nhiễm bệnh uốn ván do kim loại gỉ sét gây ra) chỉ có thể thực hiện ở trung tâm y tế dự phòng quận, huyện hoặc các bệnh viện. Vì vậy, nếu người dân đã đạp đinh, bị kẽm gai cào... thì phải đến cơ sở y tế quận, huyện để tiêm huyết thanh SAT cho kịp thời” - bác sĩ Nguyễn Đắc Thọ, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM, lưu ý.

Ôm bệnh vì… ngại đường xa!

Lui cui sửa hàng rào, ông NVT (42 tuổi, ở xã Nhị Bình, Hóc Môn) bị dây kẽm gai cào vô da, chảy máu. Vợ hối ông vào trạm y tế xã tiêm ngừa. Nhưng nhân viên trạm y tế cho biết trạm không có thuốc, bảo ông lên trung tâm y tế dự phòng huyện hoặc các bệnh viện để tiêm. Ngại đường xa, lại do công việc cuốn hút nên ông không đi. Mới hơn hai ngày sau, ông đã thấy trong người có nhiều biểu hiện khác thường như cứng hàm, ăn uống khó… Người nhà vội đưa ông đến bệnh viện. Bác sĩ nói ông đã bị bệnh uốn ván.

Trường hợp của bệnh nhân TMH (26 tuổi, ở xã Tam Thôn Hiệp, Cần Giờ) còn bi đát hơn. Trong một lần lội ruộng đắp bờ, anh H. đạp phải miếng tôn gỉ sét, bàn chân chảy máu. Nghĩ trạm y tế xã có tiêm ngừa nên anh chưa vội, vẫn tiếp tục làm việc. Hai ngày sau, anh H. đến trạm y tế xã thì được biết chỉ có trung tâm y tế hoặc bệnh viện huyện mới có thuốc tiêm. Đang ngại đường xa, chưa kịp đi thì sáng hôm sau anh H. bị cứng cơ khắp người kèm co giật... Vào bệnh viện, bác sĩ chẩn đoán anh bị uốn ván ở thể nặng.

Nhân viên y tế chăm sóc một bệnh nhân bị uốn ván nặng Ảnh: TRẦN NGỌC

Dễ bị sốc nên phường, xã không dám tiêm SAT

Qua khảo sát, chúng tôi ghi nhận tất cả trạm y tế phường, xã đều không tiêm ngừa huyết thanh SAT. Nhiều ý kiến cho rằng trạm y tế phường, xã gần dân nhất, nếu thực hiện tiêm ngừa huyết thanh SAT thì người bệnh đỡ tốn công, tốn sức đi xa, lại không xảy ra những điều đáng tiếc. Tuy nhiên, bác sĩ Nguyễn Đắc Thọ, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM, cho biết do không đủ điều kiện bảo quản huyết thanh, lại thiếu hụt nhân sự nên các trạm y tế phường, xã, thậm chí một số trung tâm y tế dự phòng quận, huyện trên địa bàn TP.HCM không thể thực hiện tiêm huyết thanh SAT.

Theo bác sĩ Thọ, điều cực kỳ quan trọng là bệnh nhân khi tiêm huyết thanh SAT rất dễ bị sốc phản vệ, có thể dẫn đến chết. Do vậy, trước khi tiêm huyết thanh SAT, nhân viên y tế phải thử phản ứng, nếu bệnh nhân có biểu hiện sốc thì phải xử lý kịp thời, mà điều này chỉ có cơ sở y tế lớn mới đủ điều kiện can thiệp.

Bác sĩ Huỳnh Thị Loan, Phó Trưởng khoa Cấp cứu-Hồi sức tích cực chống độc người lớn (BV Bệnh nhiệt đới TP.HCM), cho biết: “Chỉ cần hai ngày sau khi bị vết thương do kim loại gỉ sét gây ra thì bệnh uốn ván có thể sẽ bột phát. Tiêm huyết thanh SAT không bảo vệ hoàn toàn khỏi bệnh. Sau 15 ngày huyết thanh SAT có thể hết tác dụng, nguy cơ bị uốn ván vẫn có khả năng xảy ra. Nhẹ thì có biểu hiện cứng hàm, cứng cơ khắp người, đi đứng khó, ăn uống khó… Nặng thì lên cơn co giật toàn thân”.

Do vậy, cách phòng ngừa bệnh uốn ván tốt nhất là phòng ngừa chủ động, tức tiêm thuốc VAT (vaccine ngừa uốn ván). Đối với trẻ em thì tiêm VAT theo phác đồ tiêm chủng mở rộng. “Tiêm thuốc VAT không gây sốc phản vệ, lại có khả năng ngăn ngừa bệnh uốn ván suốt đời” - bác sĩ Loan khuyên.

Chi phí chữa trị 40-50 triệu đồng/ca Tại BV Bệnh nhiệt đới TP.HCM, trên 60% bệnh nhân uốn ván nằm viện là những người lao động chân tay, dễ tiếp xúc với kim loại gỉ sét. Đa số lại là những người ở vùng sâu, vùng xa, ít có cơ hội tiếp xúc với các dịch vụ y tế. Mỗi năm bệnh viện tiếp nhận khoảng 200 ca. Hiện tại mỗi ngày bệnh viện điều trị 8-10 ca nặng, trong đó có trường hợp phải thở bằng máy. 10 năm trước, khoảng 10% bệnh nhân uốn ván bị chết sau khi nhập viện, đến năm 2009 tỉ lệ tử vong giảm xuống còn 4%. Một ca uốn ván nặng phải điều trị 1-3 tháng, chi phí khoảng 40-50 triệu đồng, có trường hợp tốn 120 triệu đồng. Nếu tiêm VAT để phòng ngừa thì chỉ tốn khoảng 200.000 đồng.

TRẦN NGỌC