Đất Hành Lang Giao Thông Có được Bồi Thường Không?

Đất hành lang giao thông có được bồi thường không? Về vấn đề bồi thường đất hành lang giao thông có được bồi thường không thì không dễ để người sử dụng đất biết được rằng khi thu hồi đất thì họ sẽ được bồi thường như thế nào? Nhà nước đã xây dựng phương án bồi thường đúng với hiện trạng mà họ đang sử dụng đất hay chưa? Vì vậy mà đã có nhiều vụ án hành chính liên quan đến bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất mà phán quyết của Tòa án là hủy những quyết định hành chính ban hành sai của Cơ quan nhà nước.

1. Quy định về bồi thường thu hồi đất

Luật đất đai 2013 quy định chặt chẽ về các trường hợp được thu hồi đất, do đó không phải trường hợp nào Nhà nước cũng được thu hồi đất mà việc thu hồi đất phải được tiến hành theo trình tự, thủ tục nhất định và phù hợp với nguyên tắc thu hồi đất. Theo đó, trường hợp người sử dụng đất phát hiện việc thu hồi đất trái pháp luật xâm phạm đến quyền và lợi ích của mình thì hoàn toàn có quyền khiếu nại, khởi kiện vụ án hành chính. Tuy nhiên, người sử dụng đất cũng cần lưu ý rằng không phải tất cả tài sản nào mà người sử dụng đất tạo lập cũng được bồi thường mà phải đáp ứng những điều kiện nhất định. Luật Minh Gia gửi đến tình huống dưới đây là một ví dụ.

2. Đất hành lang giao thông khi thu hồi có được bồi thường không?

Câu hỏi:

Xin hỏi Luật gia nội dung này: Hộ gia đình tôi được cấp Giấy chứng nhận QSD đất năm 1997 (đo đạc năm 1993) không có diện tích đất ven đường trục xã, khi cấp GCN thì một số công trình của gia đình tôi đã xây trước đó nằm trên hành lang đường, tuy nhiên chính quyền không yêu cầu tháo rỡ. Nay chính quyền ra thông báo cho gia đình tháo rỡ các công trình nằm trên hành lang đường để mở rộng đường (gồm bếp cũ, cổng, tường rào). Xin hỏi gia đình tôi có được đền bù các công trình. diện tích đất trên không?

Giải đáp:

Theo thông tin mà bạn cung cấp thì Nhà nước đang tiến hành hoạt động mở rộng đường nên yêu cầu gia đình bạn tháo dỡ công trình trên đất. Hiện Luật Minh Gia chưa có đầy đủ giấy tờ, tài liệu về vụ việc của bạn nên bước đầu Luật Minh Gia nhận định như sau:

- Bồi thường về đất.

Gia đình bạn đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 1997, do đó khi Nhà nước thu hồi phần đất đã được ghi nhận trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì sẽ được bồi thường về đất theo quy định tại Điều 75 Luật đất đai 2013:

“Điều 75. Điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng

1. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm, có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (sau đây gọi chung là Giấy chứng nhận) hoặc có đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này mà chưa được cấp, …”

Đối chiếu quy định nêu trên, Nhà nước sẽ có trách nhiệm bồi thường phần đất cho người sử dụng đất đã có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Do đó, nếu phần đất của nhà bạn mà Nhà nước dự định thu hồi được Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ghi nhận gia đình bạn là chủ sở hữu thì gia đình bạn sẽ được bồi thường về đất đối với phần đất bị thu hồi đó.

- Bồi thường thiệt hại về nhà, công trình xây dựng trên đất khi Nhà nước thu hồi đất

Khoản 1 Điều 88 Luật đất đai 2013 quy định một trong những nguyên tắc bồi thường tài sản gắn liền với đất là bồi thường những tài sản hợp pháp, tức là bồi thường những tài sản được tạo lập một cách hợp pháp. Do đó, để xác định bếp cũ, cổng, tường rào có được bồi thường khi nhà nước thu hồi đất hay không thì phải xác định tính hợp pháp của tài sản. Như bạn đã cung cấp thông tin thì tài sản đó có trước năm 1997 song phải xác định chính xác thời điểm xây dựng công trình là năm bao nhiêu để xác định văn bản pháp luật áp dụng. Ví dụ thời điểm nhà bạn xây dựng công trình là sau khi luật đất đai 1993 có hiệu lực tức là từ 15/10/1993 trở đi đến trước khi cấp Giấy chứng nhận năm 1997 thì sẽ áp dụng Luật đất đai 1993 và văn bản hướng dẫn thi hành để xác định phần công trình của nhà bạn có được tạo lập hợp pháp hay không.

Giả sử công trình nhà bạn xây dựng của nhà bạn được điều chỉnh theo quy định của Luật đất đai 1993 thì phải xác định thời điểm nhà gia đình bạn xây dựng các công trình nêu trên đã có quy hoạch của Cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc sử dụng phần đất đó cho công trình công cộng hay chưa? Vì theo quy định tại Điều 58 Luật đất đai 1993 thì “Việc xây dựng các công trình trên đất sử dụng vào mục đích công cộng phải phù hợp với mục đích sử dụng của loại đất này và phải được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép.”. Trường hợp Nhà nước đã có quy hoạch sử dụng đất đó vào mục đích công cộng, cụ thể là hành lang an toàn giao thông đường bộ nhưng gia đình bạn vẫn xây dựng mà không có sự xin phép thì công trình đó được xác định là tạo lập không hợp pháp nên không được bồi thường khi nhà nước thu hồi đất. Còn trường hợp khi nhà bạn xây dựng công trình vẫn chưa có quy hoạch sử dụng phần đất đó cho hành lang an toàn giao thông đường bộ hoặc mục đích công cộng khác, xây dựng đúng theo quy định pháp luật thì được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.

Trên đây chỉ là một trong những trường hợp có thể xảy ra đối với công trình của nhà bạn khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất dựa trên thông tin ban đầu mà bạn cung cấp. Vì vậy để xác định chính xác rằng công trình của nhà bạn xây dựng có được bồi thường hay không thì phải có hồ sơ, tài liệu của thửa đất để Luật Minh Gia có thể xác định chính xác quyền và nghĩa vụ của gia đình bạn khi Nhà nước thu hồi đất, trong đó có quyền được bồi thường.