Dầu Xích (sên) Xe đạp: Dầu Khô Hay Dầu ướt?

Dầu khô dùng thời tiến nắng ráo, dầu ướt dùng được mọi thời tiết nhưng đặc biệt hiệu quả khi mưa, và phải thường xuyên lau dầu trên xích (sên).

Có một sự nhầm lẫn khá phổ biến của các cua-rơ không chuyên đó là dầu nhớt nhằm giảm độ ma sát và khiến bạn đạp nhanh hơn. Thực ra, dầu xích được dùng để lắp đầy những khoảng trống giữa các mắt xích mà nếu không có nó, các khoảng trống này sẽ được lắp bởi bùn đất và cát – những thứ làm tăng độ ma sát và giảm đi sự hiệu quả của xích.

Vậy nếu các loại dầu xích này đều có chung một tác dụng thì tại sao lại có nhiều loại xích trên thị trường đến vậy? Nhìn một vòng quanh các tiệm bán phụ tùng xe đạp hiện nay, chúng ta có thể nhận ra có nhiều loại để lựa chọn: từ loại ướt (wet), khô (dry), đến sáp (wax) và ceramic là một vài loại nổi bật trên thị trường. Vậy dầu xích nào là nên dùng nhất?

Hai loại chính: ướt và khô

Bất chấp sự khác biệt dường như vô tận, dầu xích có thể chia ra làm 2 loại chính – “ướt” và “khô”.

Simon Nash, Giám đốc Green Oil – một nhà sản xuất dầu xích thân thiện với mội trường giải thích: “Dầu xích ướt (wet lube) là lựa chọn duy nhất lúc ban đầu khi dầu xích được tạo ra. Các nhà sản xuất ban đầu muốn sử dụng một thứ gì đó tựa như dầu cho động cơ xe hơi. Họ tạo ra một loại dung dịch xịt bôi trơn lên xích, chủ yếu để ngăn nước làm rỉ sét sợi xích. Thế rồi các VĐV đạp xe nghĩ ra cách nhúng xích vào sáp để chống nước. Các nhà sản xuất phát hiện ra sáp có thể được làm nóng chảy (hay đúng hơn là hòa tan) trong dung môi. Khi dung môi này bay hơi, chỉ còn lại sáp bám dính vào xích. Thế là dầu khô (dry lube) ra đời.”

Chọn loại nào

Ciệc chọn loại dầu xích phải đi cùng với điều kiện thời tiết mà bạn sẽ đạp.

Dầu xích ướt thì dành cho tất cả mọi điều kiện thời tiết, nhưng nó thực sự phát huy hiệu quả nhất là ở mùa ẩm và mùa mơi bởi vì chúng có khả năng chống nước nên dầu sẽ không bị trôi đi khi đạp xe qua nhiều vũng nước hoặc trong trời mưa bão. Hầu hết dầu ướt sẽ phát huy hiệu quả cho hơn 160km đạp cho 1 lần bôi. Nếu bạn đạp vào những ngày có khi hậu nóng ẩm (đặc biệt là trời nồm miền Bắc), dầu ướt sẽ chống cho sên bị ăn mòn. Dầu ướt cũng rất tốt để giảm thiểu tiếng ồn từ bộ truyền động.

Nhược điểm của dầu ướt là rất dễ bị bám bẩn. Nếu để tích tụ dần, nó có thể làm mài mòn nhanh các răng của giò đĩa hoặc ổ líp. Sử dụng dầu ướt đồng nghĩa với việc bạn cần phải rửa xe thường xuyên để tẩy sạch dầu mỡ và làm sạch hệ thống truyền động.

Trong điều kiện khô của mùa hè (hay những mùa khô của miền Nam) thì bạn nên sử dụng “dầu khô” (dry lube). Dầu khô thì sạch hơn và ít dính bụi. Điều này giúp loại dầu này thích hợp để sử dụng trong điều kiện khô hoặc bụi (đặc biệt là bụi băm trên đường sá ở Việt Nam).

Tuy nhiên, với loại dầu khô này thì với chỉ một cơn mưa nhỏ sẽ trôi đi hết tất cả dầu nhớt trên xích. Bạn sẽ nghe thấy tiếng kêu cót két, và bạn biết là xích, giò đĩa và ổ líp đang bị hành hạ. Dầu khô chỉ sử dụng được khoảng 130 km đạp xe trước khi giảm hiệu quả đáng kể.

Chuyên gia khuyên gì?

Các chuyên gia có vẻ đồng quan điểm về việc sử dụng dầu xích ướt.

Andy Verrall, cựu quản lý của đội đua One Pro Cycling (Anh) cho biết: “Tôi thích bôi trơn bộ truyền động bằng dầu xích ướt để đi được tất cả các loại hình thời tiết. Vấn đề quan trọng nhất đối với tôi là rửa bộ truyền động hằng ngày, sau đó làm khô hoàn toàn để tránh ẩm mốc rồi tra dầu xích trở lại.”

Simon Nash của Green Oil thì cho rằng: “Mỗi tủ đồ xe đạp đều nên trang bị dầu xích khô và ướt. Dầu xích khô thích hợp phù hợp với thời tiết khô cằn nhất và cũng làm sạch sên nhất. Dầu xích ướt thì có thể được dùng quanh năm, mang lại giá trị tốt hơn và có tuổi thọ xài lâu nhất. Bất kể thời tiết khô khan hay ẩm ướt, với dầu xích ướt bây giờ chỉ còn là bạn muốn sử dụng trong bao lâu trước khi tra tiếp dầu xích mới.”

Có thể nói dầu xích ướt là sự lựa chọn dễ dàng, đơn giản nhất. Tuy nhiên, bạn phải đặc biệt chú trọng việc vệ sinh xích thường xuyên. Còn nếu bạn là một người ghét ra đường, chỉ thích ngồi trên trainer để tập luyện, thì bạn cũng có thể sử dụng dầu xích khô mà không cần chú ý gì nhiều (nhất là nếu shop gần nhà chỉ còn dầu xích khô trên kệ bán). Dù sao đi nữa, tuyệt đối không dùng dầu ăn để bôi trơn xích nhé!