Dãy Appalachia – Wikipedia Tiếng Việt

Dãy Appalachia
Dãy núi
Dãy Appalachia ở Bắc Carolina
Các quốc gia	Hoa Kỳ,  Canada
Các vùng	Newfoundland,[1][2], Saint Pierre và Miquelon, Quebec, Nova Scotia, New Brunswick, Maine, New Hampshire, Vermont, Massachusetts, Maryland, Connecticut, New York, Pennsylvania, Virginia, Tây Virginia,Ohio, Kentucky, Tennessee, New Jersey, Bắc Carolina, Nam Carolina, Georgia, Alabama, một phần rất nhỏ của đông nam Mississippi
Điểm cao nhất	Mount Mitchell
- cao độ	6.684 m (21.929 ft)
- tọa độ	45°50′1″B 06°51′54″Đ / 45,83361°B 6,865°Đ / 45.83361; 6.86500
Kiến tạo sơn	Taconic
Niên đại	Ordovic
Dãy Appalachia trên bản đồ

Dãy Appalachia (phát âm như"A-pa-lấy-sân"hay"A-pa-lát-chân"; tiếng Pháp: les Appalaches) là dãy núi dài ở miền đông Bắc Mỹ, phía cực bắc thuộc Canada nhưng chủ yếu thuộc lãnh thổ Hoa Kỳ. Dãy Appalchia có chiều rộng từ 150 đến 500 kilômét (100–300 dặm), bắt đầu từ đảo Newfoundland (Canada) và kéo dài 2.500 km theo hướng đông bắc-tây nam tới miền Trung tiểu bang Alabama (Mỹ). Một vài mỏm đồi lan đến cả miền đông bắc tiểu bang Mississippi. Nếu chỉ tính phần trên đất liền thì phía cực bắc là bán đảo Gaspé, Québec.

Dãy Appalchia được chia thành nhiều dãy núi nhỏ hơn, cao trung bình là khoảng 900 mét (3.000 foot). Ngọn núi cao nhất núi Mitchell ở Bắc Carolina (2.037 m hay 6.684 foot), cũng là điểm cao nhất của cả miền đông Bắc Mỹ phía đông sông Mississippi.

Địa danh miền Appalachia được dùng cho cả khu vực gồm đồi núi, cao nguyên và bình nguyên lân cận. Tuy nhiên, bình thường thì Appalachia chỉ áp dụng đến khu vực miền trung và miền nam dãy Appalachia, bao gồm các tiểu bang Kentucky, Tennessee, Virginia, Tây Virginia, và Bắc Carolina. Có người dùng thì gom cả khu vực miền Bắc Georgia và miền Tây Nam Carolina, Pennsylvania và miền Đông Nam Ohio vào Appalachia.

Tên gọi

[sửa | sửa mã nguồn]

Khi đoàn thám hiểm Álvar Núñez Cabeza de Vaca đi dọc bờ biển Florida năm 1528, họ tìm thấy một thị xã thổ dân và ghi xuống tên thị xã là Apalachen [a.paˈla.tʃɛn]. Tên và cách phát âm này chỉ đến người Apalachee, cũng như một vịnh gần đấy (ngày nay là vịnh Apalachee), sông Apalachicola và vịnh Apalachicola, và thành phố dưới tên Apalachicola, Florida.

Từ"Apalachen"cũng chỉ đến một vùng núi nội địa, và từ từ nó bắt đầu chỉ đến cả dãy núi và người ta bắt đầu đánh vần nó là"Appalachia". Có vài cách phát âm tên"Appalachia". Người miền Nam Hoa Kỳ thường đọc /æpə'lætʃʲə/ (như"A-pa-lát-cha"), còn những người khác, nhất là từ miền đông bắc, thường đọc /æpə'leɪʃʲə/ ("A-pa-lấy-sa"). [1]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ International Appalachian Trail- Newfoundland
2. ^ https://web.archive.org/web/20090311034415/http://gsc.nrcan.gc.ca/mindep/synth_prov/appalachian/index_e.php. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 3 năm 2009. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2009. |title= trống hay bị thiếu (trợ giúp)

• Topographic maps and Geologic Folios of the United States Geological Survey
• Bailey Willis, The Northern Appalachians, and C. W. Hayes, The Southern Appalachians, both in National Geographic Monographs, vol. i.
• chaps, iii., iv. and v. of Miss E. C. Semple's American History and its Geographic Conditions (Boston, 1903).

Đọc thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

• Brooks, Maurice (1965), The Appalachians: The Naturalist's America; illustrated by Lois Darling and Lo Brooks. Boston; Houghton Mifflin Company.
• Caudill, Harry M. (1963), Night Comes to the Cumberlands. ISBN 0-316-13212-8.
• Constantz, George (2004), Hollows, Peepers, and Highlanders: an Appalachian Mountain Ecology (2nd edition). West Virginia University Press; Morgantown. 359 p.
• Weidensaul, Scott (2000), Mountains of the Heart: A Natural History of the Appalachians. Fulcrum Publishing, 288 pages, ISBN 1-55591-139-0.

Appalachian flora and fauna-related journals:

• Castanea, the journal of the Southern Appalachian Botanical Society.
• Banisteria, a journal devoted to the natural history of Virginia.
• The Journal of the Torrey Botanical Society.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Dãy Appalachia.

• Appalachian/Blue Ridge Forests images at bioimages.vanderbilt.edu (slow modem version)
• Appalachian Mixed Mesophytic Forests images at bioimages.vanderbilt.edu (slow modem version)
• Appalachian Tectonics Study Group Lưu trữ 2008-05-20 tại Wayback Machine
• Forests of the Central Appalachians Project Detailed inventories of forest species at dozens of sites.

Bài viết về chủ đề địa lý này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. x t s