Đề Và Gợi ý Làm Bài Thi Văn Vào Lớp 10 Hà Nội - VnExpress

Gợi ý làm bài từ ban chuyên môn Tuyensinh247:

I. Phần I:

Câu 1:

- Thể thơ của tác phẩm "Mùa xuân nho nhỏ": 5 chữ.

- Mạch cảm xúc: Bài thơ mở đầu bằng vẻ đẹp, sức sống của mùa xuân thiên nhiên. Tiếp đó là cảm xúc của tác giả về mùa xuân của đất nước. Sau đó là những ước nguyện chân thành, tha thiết của tác giả và cuối cùng là lời ngợi ca quê hương đất nước.

Câu 2:

Giá trị gợi hình, gợi cảm của hình ảnh "giọt long lanh rơi" là: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: có thể là giọt mưa xuân long lanh, có thể là âm thanh tiếng chim đang rót giữa đất trời. Ta không chỉ nghe thấy mà con nhìn thấy cả giọt âm thanh trong vắt. Qua hình ảnh thơ không chỉ cho ta thấy thiên nhiên đẹp đẽ, trong trẻo mà con thấy tâm hồn nhạy cảm, tinh tế của nhà thơ.

Câu 3:

- Tác phẩm viết về mùa xuân: "Cảnh ngày xuân" (Trích Truyện Kiều) của Nguyễn Du; "Mùa xuân của tôi" của Vũ Bằng.

Câu 4:

* Yêu cầu hình thức: Viết đoạn văn lập luận tổng – phân – hợp khoảng 12 câu, có sử dụng một câu bị động và một phép liên kết câu. Không mắc các lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.

* Yêu cầu nội dung: Đoạn văn cần đảm bảo các nội dung sau:

1. Giới thiệu chung:

+ Giới thiệu tác giả Thanh Hải, tác phẩm mùa xuân nho nhỏ.

+ Giới thiệu nội dung nghị luận: vẻ đẹp mùa xuân đất nước và cảm xúc tác giả trong khổ thơ thứ hai.

2. Cảm nhận về vẻ đẹp mùa xuân đất nước và cảm xúc tác giả

- Nhà thơ khám phá, ca ngợi vẻ đẹp của mùa xuân đất nước:

"Mùa xuân người cầm súng

Lộc giắt đầy trên lưng

Mùa xuân người ra đồng

Lộc trải dài nương mạ

Tất cả như hối hả

Tất cả như xôn xao"

+ Hệ thống điệp từ "mùa xuân", "lộc": gợi quang cảnh mùa xuân tươi đẹp, tràn đầy sức sống của chồi non lộc biếc; gợi ra những thành quả trong công cuộc xây dựng đất nước.

+ Hình ảnh "người cầm súng" "người ra đồng": được liệt kê để vẽ lên hình ảnh đất nước tưng bừng, nhộn nhịp với hàng vạn con người đang góp sức mình cho mùa xuân của dân tộc.

+ Hình ảnh "người cầm súng": phản ánh hiện thực gian khổ của chiến tranh. Hình ảnh lộc trên lưng vừa là hình ảnh cành lá ngụy trang vừa là mùa xuân mà họ mang lại cho đất nước.

+ Hình ảnh "người ra đồng": không khí lao động ở hậu phương. "Lộc trải dài nương mạ": mang đến những cánh đồng xanh tươi, những vụ mùa no ấm, mang lại sự sống.

+ Điệp từ "tất cả" + lặp cấu trúc ngữ pháp + các từ láy "hối hả" "xôn xao" diễn tả nhịp sống sôi động, tưng bừng, tràn đầy niềm vui, hạnh phúc.

- Cảm xúc của nhà thơ: Giọng thơ vừa tha thiết, sôi nổi, vừa trang trọng đã gói trọn niềm yêu mến, tự hào, tin tưởng của nhà thơ về đất nước.

3. Tổng kết: Khái quát, tổng kết vấn đề.

II. Phần 2:

Câu 1:

- Học sinh có thể chỉ 1 trong 2 phép liên kết sau:

+ Phép nối: Nhưng.

+ Phép lặp: hạnh phúc, gương, soi.

- Trong cụm từ "tấm gương lương tâm" người viết sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ.

Câu 2:

Điều khiến con người cảm thấy hạnh phúc là:

- Có một gương mặt đẹp soi vào gương.

- Có một tâm hồn đẹp để mỗi khi soi vào tấm gương lương tâm sâu thẳm mà lòng không hổ thẹn.

Câu 3:

* Yêu cầu hình thức: Viết đúng một đoạn văn/bài văn khoảng 2/3 trang giấy thi. Không mắc các lỗi chính tả, dùng từ đặt câu.

* Yêu cầu về nội dung:

- Xác định đúng yêu cầu nghị luận: Sự cần thiết của việc nuôi dưỡng vẻ đẹp tâm hồn.

- Giải thích: Vẻ đẹp tâm hồn là những giá trị ẩn sâu trong mỗi con người, là nét đẹp của phẩm chất con người.

- Vì sao cần phải nuôi dưỡng vẻ đẹp tâm hồn:

+ Nuôi dưỡng vẻ đẹp tâm hồn sẽ giúp con người biết lắng nghe, quan sát, không ngừng học hỏi. Từ đó tích lũy thêm nhiều kiến thức.

+ Trong quá trình vun đắp tâm hồn con người sẽ ngày càng trưởng thành, nhẫn nại, kiên trì.

+ Vun đắp vẻ đẹp tâm hồn giúp con người cảm nhận được những giá trị tích cực của cuộc sống, tạo thêm nhiều mối quan hệ tốt đẹp. Từ đó, cuộc sống con người trở nên có ý nghĩa hơn.

+ Khi có một tâm hồn đẹp đồng nghĩa với việc con người có lối sống đẹp từ đó góp phần tạo nên xã hội tích cực.

- Bài học mở rộng:

+ Phê phán những người chỉ đề cao vẻ đẹp hình thức mà không trân trọng vẻ đẹp tâm hồn, những người sống ích kỉ, giả tạo, vô cảm.

+ Con người cần học cách nuôi dưỡng, vun đắp cho tâm hồn mình.

Cô Tạ Minh Thuỷ, giáo viên Ngữ văn của hệ thống Tuyensinh247, cho biết đề thi có cấu trúc như mọi năm, vừa sức với học sinh.

Phần I tập trung kiểm tra kiến thức vào khổ thơ thứ nhất của bài "Mùa xuân nhỏ nhỏ" và mở rộng kiến thức liên quan đến toàn bộ bài thơ như thể thơ, mạch cảm xúc. Đặc biệt, đề đưa ra câu hỏi học sinh cần cảm nhận được vẻ đẹp hình ảnh "giọt long lanh rơi". Đây là một hình ảnh thơ đẹp, đa nghĩa, giàu tính sáng tạo. Câu chiếm nhiều điểm nhất của phần I yêu cầu viết đoạn văn cảm nhận đoạn thơ để thấy rõ vẻ đẹp quê hương và cảm hứng ngợi ca tôn vinh của Thanh Hải với đất nước.

Ở phần II, yêu cầu của hai ý đầu tiên không quá khó, liên quan đến kiến thức về phép liên kết câu, biện pháp tu từ và một câu đọc hiểu tìm ý. Với hai ý này, học sinh chỉ cần nắm được kiến thức cơ bản là có thể lấy được trọn vẹn điểm. Ý thứ 3 yêu cầu nghị luận về sự cần thiết của việc nuôi dưỡng vẻ đẹp tâm hồn. "Đây là câu hỏi hay, đặt ra vấn đề hai chiều giữa vẻ đẹp ngoại hình và vẻ đẹp tâm hồn, vấn đề rất đáng quan tâm với thế hệ trẻ ngày nay, qua đó hướng tới thông điệp ý nghĩa là chúng ta phải tạo nên một lối sống đẹp, tâm hồn đẹp", cô Thuỷ nói.

Nhận xét chung, giáo viên này đánh giá đề thi năm nay kiểm tra được những kiến thức cơ bản và phát huy được suy nghĩ, cảm nhận và năng lực của học sinh. Các câu hỏi rõ ràng, cấu trúc đề không thay đổi với mọi năm. Bên cạnh các câu hỏi nhận biết đơn giản vẫn có các câu vận dụng cao, giúp phân loại học sinh tốt. "Với đề thi này học sinh trung bình có thể làm được 6,5-7 điểm, các bạn học khá, giỏi đạt 8-9 không quá khó khăn", cô dự đoán.

Nguyễn Tuấn Kiệt, cựu học sinh trường THCS Lê Quý Đôn (Cầu Giấy) nhận định đề thi Ngữ văn quen thuộc, nhẹ nhàng. Do yêu thích nội dung và cảm hứng của bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ", đồng thời đây cũng là tác phẩm trọng tâm được giáo viên ôn luyện, Kiệt không gặp khó với phần I trong đề. Với nghị luận xã hội, đề tài "nuôi dưỡng tâm hồn" không xa lạ với Kiệt và nhiều thí sinh. Em đã lấy dẫn chứng về những bệnh nhân ung thư luôn lạc quan chiến đấu với bệnh tật. "Em đặt mục tiêu trên 8 điểm Văn và thấy hài lòng với bài làm của mình", Kiệt nói.

Dự đoán đề Văn hỏi về tác phẩm "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" và không ôn kỹ "Mùa xuân nho nhỏ", Phạm Ngọc Bảo Châu, trường THCS Ban Mai (quận Hà Đông), thoáng hoang mang và gặp thử thách khi phân tích về mùa xuân của đất nước. Dù vậy, nữ sinh vẫn hoàn thành tốt đề nghị luận xã hội và cho rằng không khó để thí sinh đạt điểm 7 với đề thi này.

Thanh Hằng - Dương Tâm