Đếm Tế Bào Lympho T, B, NK Bằng Phương Pháp Tế Bào Dòng Chảy ...

Quần thể tế bào lympho trong máu ngoại biên ở người bao gồm ba loại tế bào: Các tế bào T (có nguồn gốc từ tuyến ức), B (có nguồn gốc từ tủy xương) và NK (Tế bào tiêu diệt tự nhiên). Những loại tế bào này không thể phân biệt được về hình thái trên kính hiển vi, nhưng có thể nhận biết được bằng những khác biệt kháng nguyên đặc thù trong màng tế bào của chúng.

Các tế bào lympho T, B và NK đóng vai trò trung tâm trong chức năng của hệ thống miễn dịch. Các loại phụ khác nhau của tế bào lympho T có thể nhận biết các kháng nguyên đặc hiệu, thực hiện các chức năng của chất tác động và/hoặc kiểm soát cả loại và cường độ của các phản ứng miễn dịch tế bào và/hoặc thể dịch. Khi kích hoạt bằng các kháng nguyên hoặc đại thực bào qua các tế bào lympho T, các tế bào lympho B đặc hiệu phân biệt thành các tế bào huyết tương có chức năng tạo và tiết ra các globulin miễn dịch (Ig) đặc hiệu. Các tế bào lympho NK đã được xác định như một quần thể các chất tác động hủy tế bào riêng biệt và dường như đóng vai trò không thể thiếu trong việc điều chỉnh quá trình tạo huyết, bảo vệ khỏi lây nhiễm vi-rút và sự phá hủy của các tế bào u ác tính. Hoạt động hủy tế bào qua trung gian tế bào lympho NK xảy ra mà không bị hạn chế bởi các kháng nguyên phức hợp tương thích mô chính (MHC) thuộc nhóm I hoặc II.

Tế bào lympho CD3+, CD4+, CD8+ và/hoặc CD19+

Tỷ lệ phần trăm tế bào lympho CD3+, CD4+, CD8+ và/hoặc CD19+ và số lượng tuyệt đối có thể được dùng làm phương tiện hỗ trợ đánh giá khả năng miễn dịch trong các tính trạng bệnh đã xác định và chưa xác định cũng như theo dõi các mức tế bào lympho sau khi cấy ghép cơ quan.

Ví dụ: việc xác định các mức bất thường của tế bào lympho CD3+, CD4+, CD8+ và/hoặc CD19+ có thể hỗ trợ chẩn đoán và/hoặc tiên lượng về các tình trạng bệnh chưa xác định ở những bệnh nhân có số lượng tế bào bạch cầu thấp. Tỷ lệ thay đổi của các tế bào lympho CD3+, CD4+, CD8+ và/hoặc CD19+ được ghi nhận sau khi cấy ghép cơ quan (thận, tim, gan, phổi) cho thấy các số đo tế bào lympho T (CD3+, CD4+, CD8+) và/hoặc B (CD19+) có thể được dùng làm phương tiện hỗ trợ theo dõi các quần thể tế bào này.

Việc xác định các mức bất thường của suy giảm miễn dịch CD4+ và các tỷ lệ CD4+/CD8+ tương ứng, cũng có thể hỗ trợ chẩn đoán và/hoặc tiên lượng về bệnh suy giảm miễn dịch. Chẳng hạn, vi-rút suy giảm miễn dịch ở người (HIV), tác nhân gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS) dẫn đến ức chế miễn dịch sâu rộng chủ yếu do sự tiêu hủy có chọn lọc các tế bào lympho CD4+ biểu thị thụ thể đối với vi-rút đó. Quá trình suy giảm miễn dịch và lâm sàng tiến triển thường tương quan với tình trạng giảm số lượng tế bào lympho CD4+.

Tế bào lympho CD3-CD56+

Các quần thể tế bào lympho NK đã được xác định về chức năng là một quần thể tế bào lympho có khả năng làm trung gian gây độc tế bào không hạn chế MHC đối với những mục tiêu như một số tế bào khối u và tế bào nhiễm vi-rút nhất định.

Tỷ lệ CD4/CD8

Các thay đổi liên quan đến bệnh ở các mức tế bào lympho CD4+ và/hoặc CD8+ có thể làm thay đổi tỷ lệ chất gây ức chế/gây độc tế bào CD4/CD8. Do đó, tỷ lệ CD4/CD8 có thể được dùng làm chỉ báo chẩn đoán và/hoặc tiên lượng về khả năng miễn dịch.

Tỷ lệ CD4/CD8 kết hợp với số lượng tế bào lympho CD4+ đã trở thành các thông số xét nghiệm được sử dụng rộng rãi nhất cho việc đánh giá phức hợp liên quan đến AIDS và AIDS. Tỷ lệ CD4/CD8 gần bằng 0 ở những bệnh nhân AIDS tiến triển không có các mức tế bào lympho CD4+ có thể phát hiện được. Trong những trường hợp đó, các mức tế bào lympho CD8+ có thể bình thường, tăng lên hoặc giảm đi.

Quan sát thấy tỷ lệ phần trăm tế bào lympho CD4+ và CD8+ giảm mà không có thay đổi đáng kể ở tỷ lệ CD4/CD8 ở những bệnh nhân có chức năng thận ghép đồng loại ổn định sau khi cấy ghép.5 Ngoài ra, đã lập tài liệu về tỷ lệ CD4/CD8 thấp và tế bào lympho CD4+ giảm ở các bệnh nhân trong quá trình hoàn nguyên kiểu hình sau khi cấy ghép tủy xương tự thân có thanh lọc.

Xét nghiệm đếm số lượng tế bào lympho TBNK được thực hiện bằng kỹ thuật tế bào dòng chảy (flow cytometry) sử dụng các kháng thể đơn dòng gắn huỳnh quang để phát hiện sự có mặt của các kháng nguyên trên bề mặt và trong tế bào, từ đó cung cấp thông tin về kiểu hình miễn dịch (immunophenotype) và tỷ lệ của các quần thể tế bào khác nhau trong mẫu thử. Phân tích dấu ấn miễn dịch bằng kỹ thuật tế bào dòng chảy (flow cytometry) là xét nghiệm tiên tiến, được ứng dụng rộng rãi trong chẩn đoán, phân loại, tiên lượng và theo dõi điều trị của nhiều bệnh lý, đặc biệt là các bệnh lý huyết học ác tính.

Trang thiết bị máy móc: hệ thống máy Navios (3 laser và 10 màu huỳnh quang) của hãng Beckman Coulter – Mỹ cùng với các kháng thể đơn dòng phong phú, đáp ứng những yêu cầu chẩn đoán và nghiên cứu, đặc biệt trong lĩnh vực huyết học. NAVIOS thu nhận dữ liệu một cách tốt nhất từ nhiều màu huỳnh quang khác nhau. Máy phân tích tế bào dòng chảy Navios của Beckman Coulter đem lại  những chức năng mới, sự tin cậy cao nhờ thiết kế quang học ưu việt và phần mềm chuyên dụng. Đây là hệ thống máy phân tích tế bào dòng chảy hiện đại, dễ sử dụng, và tính ứng dụng cao trong phòng xét nghiệm.

Mẫu xét nghiệm: mẫu máu ngoại vi, 2mL mẫu đựng trong ống có chất chống đông EDTA, chuyển đến vòng xét nghiệm trong vòng 3-5 ngày.

Giá dịch vụ xét nghiệm: 392.000 VNĐ/1CD

ĐẾM SỐ LƯỢNG TẾ BÀO CD3, CD4, CD8, CD19, CD56. Chỉ định: – Suy giảm miễn dịch tiên phát ở trẻ em; – Suy giảm miễn dịch thứ phát do HIV/AIDS, do điều trị hóa chất, tia xạ hoặc thuốc ức chế miễn dịch khác; – Các trường hợp cần khảo sát đánh giá tính trạng miễn dịch khác (nhiễm khuẩn, sau tiêm vắc xin, bệnh tự miễn, ung thư…). Giá trị bình thường:

“Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh lý huyết học”, phụ lục 2, phần 9, trang 211 – Quyết định số 1494/QĐ-BYT ngày 22/4/2015.

Bệnh viện Nhi đồng Thành phố triển khai thực hiện xét nghiệm khảo sát dấu ấn miễn dịch tế bào bằng phương pháp tế bào dòng chảy ( Flowcytometry) từ ngày 15/9/2020.

Khối Xét nghiệm Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố