Đền Bà Chúa Kho Ngôi đền Linh Thiêng "vay Vốn"

Hằng năm vào ngày 14 tháng giêng, người dân cả nước lại nô nức về đền Bà Chúa Kho xin lễ, đặc biệt là những người kinh doanh, buôn bán. Dường như không khí lại càn thêm náo nhiệt, đông vui bởi những phần hội đặc sắc. Hãy cùng chúng tôi du lịch Bắc Ninh, tham quan khám phá đền bà chúa Kho các bạn nhé.

• Về hội Lim nghe câu Quan họ
• Chùa Bút Tháp nét đẹp đậm chất chùa Việt
• Khám phá chùa Dâu cổ kính

Vậy, sự tích đền Bà Chúa Kho thế nào? Tương truyền, bà Chúa Kho là người phụ nữ nhan sắc, lại khéo tổ chức sản xuất, tích trữ lương thực, trông nom kho tàng quốc gia trong và sau chiến thắng Như Nguyệt (1076) do Lý Thường Kiệt lãnh đạo. Bà còn có công chiêu dân lập ấp ở vùng Quả Cảm, Cô Mễ, Thượng Ðồng, giúp người dân khai khẩn đất đai nông nghiệp. Sau này bà trở thành hoàng hậu dưới triều Lý, giúp nhà vua trong việc kinh bang đất nước, giữ gìn kho lương. Bà bị giặc sát hại trong lúc phát lương cứu đỡ dân làng. Cảm kích tấm lòng bao dung của bà, nhà vua đã phong bà là Phúc Thần. Nhân dân Cô Mễ nhớ ơn và lập đền Bà Chúa Kho tại vị trí kho lương cũ trên Núi Kho và gọi bà bằng cái tên đầy cảm mến : Bà Chúa Kho.

Trong tín ngưỡng người Việt, hình tượng Bà Chúa Kho rất độc đáo. Bà vừa là một nhân vật huyền thoại, vừa là một nhân vật lịch sử. Việc suy tôn Bà có sự hội tụ của truyền thống sùng bái nữ thần và sự tôn vinh người anh hùng có công khai phá đất đai, gây dựng cộng đồng, hy sinh tính mạng để bảo vệ đất nước. Đó chính là hiện tượng phổ biến phản ánh tâm linh, tín ngưỡng và truyền thống văn hoá của người Việt trong việc ngưỡng vọng, tôn thờ những người có công với dân với nước. Và quan trọng hơn cả là qua những truyền thuyết về Bà Chúa Kho, chúng ta vẫn thấy được một sự thực lịch sử được phản xạ, được nuôi dưỡng trong đó. Cho đến nay, việc thờ phụng Bà Chúa Kho ở Cô Mễ không còn tài liệu nào ghi chép lại. Ngôi đền và cách bài trí cùng hệ thống tượng cũng không còn, trong đó có sự hội nhập tín ngưỡng thờ Mẫu một cách sâu sắc, đến mức lấn lướt cả nội dung của ngôi đền thờ nữ thần là Bà Chúa Kho. Ban thờ được bố trí theo tín ngưỡng Tứ phủ. Ba vị Tam toà thánh Mẫu ngự ở vị trí chính, chung quanh là các ban Chầu Bà, ban Đức ông. Tầng dưới, phía ngoài dành cho ban Công đồng Tứ phủ, có hai vị ông hoàng: hoàng Bơ, hoàng Bảy cũng được đặt ở vị trí thờ riêng. Dưới cùng là Bát bộ sơn trang.

Tuy vậy, ở tầng cao trong cùng, ngay sau ban thờ Tam toà Thánh Mẫu vẫn là pho tượng Bà Chúa Kho đúc bằng đồng với tôn hiệu Linh Từ Quốc Mẫu. Ngoài lòng sùng bái, khách hành hương về lễ đền còn có mục đích được cầu tài, phát lộc bằng cách vay tiền, xin lộc Bà. Chính tập tục này là điểm độc đáo cuốn hút khách thập phương về với bản đền. Tiền vay của Bà thường là tiền thực, độ vài đồng tiền Việt, nhưng cũng có khi là tiền thánh (tiền âm phủ). Nếu khách xin vay vàng (tượng trưng). Bà cũng thuận cho. Có vay, co nợ thì có trả. Việc trả nợ cũng sòng phẳng, tính cả lời lãi và đương nhiên là người vay tỏ sự biết ơn bằng cách tạ lễ. Thực tế cho thấy, không chỉ đền Bà Chúa Kho ở Cô Mễ mới có tục vay mượn tiền của thần thánh. Tập tục này được chi phối bởi niềm tin tâm linh của người Việt. Đó là loại niềm tin “không thể giải thích bằng ngôn ngữ, bằng lôgic thông thường.

Đối với tư duy khoa học kiểu duy lý, thì niềm tin ấy là hão huyền, nhảm nhí! Vậy mà trong đời sống, thì niềm tin ấy có sức mạnh ghê gớm, trong đó người ta tìm thấy cả vũ trụ quan, thế giới quan, nhân sinh quan của con người” (GS Tô Ngọc Thanh). ở một khía cạnh nào đó, niềm tin tôn giáo này có ý nghĩa giáo dục đạo đức sâu sắc. Với niềm tin đó, con người biết ứng nhân xử thế hơn, biết hàm ơn người cho vay và coi họ làn ân nhân. Xét trên góc độ tín ngưỡng tích cực thì việc vay tiền (chứ không xin không) ở đây không bị ràng buộc bởi những thủ tục trần tục như thế chấp, làm văn tự, thậm chí “dùng luật”… mà chỉ bị ràng buộc bởi những niềm tin tâm linh, bởi sự tự giác Thế nhưng những cuộc vay mượn ấy lại không bị “quỵt”, bị “bùng” như đã từng xảy ra ở trần gian. Vì vậy, tập tục này về sâu xa còn có ý nghĩa tích cực trong việc di dưỡng tinh thần văn hóa, giáo dục con người làm ăn đứng đắn, sống có đạo lý. Từ thời Pháp thuộc, đền Bà Chúa Kho đã có nhiều thương nhân ở Hà Nội, Hải Phòng và các vùng lân cận đã tìm về đây để khấn lễ và chiêm bái. Ngôi đền ngày đó còn rất nhỏ. Đầu thế kỷ XX, người Pháp đã cho xây dựng tại núi Kho nhà máy giấy Đông Dương.

Đây là nhà máy rất lớn, bao trùm gần như toàn bộ quả núi. Khi ấy, người Pháp đã có ý định phá bỏ ngôi đền nhưng họ gặp phải sự phản đối quyết liệt của người dân địa phương. Vào năm 1967 khi giặc Mỹ bắn phá miền Bắc, thành phố Bắc Ninh cũng là một trong những trọng điểm bị địch dội bom tàn phá. Điều kỳ lạ là mặc dù máy bay địch dội bom xuống làng Cổ Mễ, san bằng nhiều điểm ở thành phố Bắc Ninh, cày xới núi Kho nhưng không có quả bom nào rơi vào đền. Năm 1989, đền Bà Chúa Kho đã được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia và được tỉnh Bắc Ninh trùng tu tôn tạo, mở rộng với quy mô lớn. Hằng năm, mặc dù ngày 14 tháng Giêng mới là ngày chính của Lễ hội, nhưng từ nhiều năm nay ngay từ những ngày đầu xuân và kéo dài trong cả tháng Giêng, dòng người đã đổ về đền Bà Chúa Kho rất đông. Mỗi khi tết đến xuân về, năm cũ qua đi, năm mới đến. Người ta lại đổ về Bà Chúa Kho để trả nợ năm cũ, để vay làm ăn cho năm mới. Điều này đã thành thông lệ quen thuộc cho rất nhiều người. Theo kinh nghiệm du lịch Bắc Ninh, nếu bạn là người kinh doanh, hãy đến đền bà Chúa Kho một làn để cầu xin lộc bà.

Tags: phuong tien giao thong, diem du lich bac ninh, khach san bac ninh, dac san bac ninh