Đền Cô Bé Suối Ngang - Giang Anh

Cô bé Suối Ngang được thờ ở Đền Suối Ngang; xã Phố Vị; Hữu Lũng; Lạng Sơn. Đền không chỉ là nơi giao lưu văn hóa mà còn là nơi tổ chức các buổi hát hầu đồng. Đền Suối Ngang còn gọi là Đền Cô Bé Suối Ngang.

Muốn tới đền; từ lúc rẽ qua ngã tư Mẹt vào đường; các bạn cứ hỏi đường đến Đền là người dân sẽ chỉ cho các bạn ngay; đường thẳng nên rất dễ tìm. Ô tô có thể vào thẳng cổng đền . Đền thờ Cô Bé là những bộ nàng trên Tòa Sơn Trang; hầu Mẫu Thượng Ngàn; có rất nhiều cô bé trên khắp các cửa rừng lớn nhỏ.

Một số hình ảnh về đền cô bé Suối Ngang:

Cô Bé Suối Ngang cũng như các cô bé khác trên ngàn đều là Cô bé Thượng Ngàn trong Tứ Phủ Thánh Cô và đều hầu Mẫu Thượng Ngàn.

Các cô bé Thượng Ngàn đều là các bộ nàng trong Cung Sơn Trang. Các cô về mặc quần áo thổ cẩm; chân quấn xà cạp; đeo kiềng bạc; tay cầm ô; vai đeo gùi. Những thanh đồng sát căn cô bé thường ngàn thường đến đây để hầu cô.

Khách thập phương từ xa tới đều có thể ghé thăm Đền không chỉ tham quan ngắm cảnh mà còn có thể cầu phúc; cầu lộc. Nếu đến vào ngày mùng 1; hay 15; các bạn còn có thể xem các cô; các cậu múa hầu đồng;may mắn có thể được nhận chút lộc; đó là một nét đẹp văn hóa rất riêng đấy.

Ngày 02/9 hàng năm là ngày tiệc của Cô Bé Suối Ngang.

Hát văn Cô Bé Suối Ngang: (theo hatvan.vn)

Bản 1: Tác giả Phạm Văn Kiêm. Sưu tầm: Phúc Yên

Đồn vui náo nức tưng bừng

Rủ nhau bái yết cảnh rừng Suối Ngang

Suối trong nước bạc rừng vàng

Non xanh giãi bóng trăng ngàn thông reo

Đỉnh non thác dội lưng đèo

Có Cô Bé Suối sớm chiều vào ra

Suối Ngang chính quán quê nhà

Danh lam cổ tích một tòa Sơn Trang

Trước lầu cây táo vắt ngang

Có đường dẫn tới bản làng đông vui

Cơm lam; lúa mạch; sắn đồi

Tay Cô giáo hòa cho đời ấm no

Nhân dân lập miếu lên thờ

Nhớ Tiên Cô Bé nghìn xưa còn truyền

Non cao in dấu cờ tiên

Trăng thanh gió mát đua thuyền chèo chơi

Quanh co thuyền ngược bè xuôi

Khi lên Phố Vị; khi chơi Đồi Nghè

Men đồi bên suối; bên khe

Chèo lên Đồng Mỏ; chèo về Chín Tư

Suối Lân; Quan Giám; các tòa

Khi lên xứ Lạng chơi chùa Tam Thanh

Chùa Tiên cho chí Chùa Thành

Kiệt Cùng cổ tích anh linh muôn đời

Đồng Đăng hoa quả tốt tươi

Lên vùng biên giới dẹp loài xâm lăng

Cứu người vì nước vì dân

Giận phường tham nhũng; giận quân lọc lừa

Giận phường sảo trá điêu ngoa

Dối trẻ lừa già; nghĩ chuyện đảo điên

Thương ai hiếu thuận thảo hiền

Thương người hữu đức; hữu duyên; hữu tình

Nhớ Người nhớ cả rừng xanh

Nhớ cây táo ngọt; nhớ cành vắt ngang

Người đi dưới bóng trăng ngàn

Lẵng hoa đủng đỉnh bên mình sườn túi dao

Người đi cỏ đón hoa chào

Người về bách điểu sớm chiều ca vang

Người khơi bể bạc rừng vàng

Đem cho trăm họ giàu sang đời đời

Thế gian ghi nhớ ơn Người

Nhớ Cô Bé Suối miệng cười xinh xinh

Gà rừng điểm mõ tụng kinh

Nai chầu; hổ phục; rắn linh khấu đầu

Hổ lang bách điểu quy chầu

Vượn dâng trái ngọt hồng đào ngát hương

Nghe lời đồng khấn cô thương

Cô đi tấu đối sơn trang các tòa

Nhớ Cô quẩy lẵng hái trà

Nhớ Cô quẩy lẵng hái hoa trên đồi

Nhớ Cô hái quả đeo gùi

Nhớ Cô hái thuốc cứu người trần gian.

Nhớ Cô vượt suối băng ngàn

Lên vùng Bố Hạ; lại sang Cầu Gồ

Cam sành; quýt ngọt thơm tho

Chợ Đồn – Yên Thế; về chùa Tây Thiên

Mộc Châu; Tuần Giáo; Điện Biên

Chơi thôi Cô lại về miền phương Nam

Thương người cố cuốc tha hương

Thương người đứng ngã ba đương bơ vơ

Thương ai chín hẹn; mười chờ

Sẩy chân một bước xa cơ một thời

Con đầu thành kính ai ơi

Long vân mở hội có người có ta

Kính thành mấy khúc văn ca

Tâm hương giãi tỏ trước tòa Sơn Trang

Bản 2: Sưu tầm và chỉnh soạn: Phúc Yên

Ai lên tới Lạng Sơn châu thổ

Hỏi thăm đền Cô Bé nơi nao

Hỏi ra phố Vị đi vào

Non xanh mắc võng cây giao giữa rừng

Đồn vui nô nức tưng bừng

Rủ nhau bái yết cửa rừng suối ngang

Suối trong nước bạc rừng vàng

non xanh dãi bóng trăng ngàn thông reo

Đỉnh non thác dội lưng đèo

Có tiên cô bé sớm chiều vào ra

Suối Ngang chính quán quê nhà

Danh lam cổ tích một toà sơn trang

Trước lầu cây táo vắt ngang

Có đường dẫn tới bản làng đông vui

Ngô khoai lúa mạch sắn đồi

Tay cô giáo hoá cho đời ấm no

Nhân dân lập miếu lên thờ

Nhớ tiên cô bé ngàn xưa còn truyền

Non cao in dấu cờ tiên

trăng thanh gió mát đua thuyền chèo chơi

Mênh mông thuyền ngược bè xuôi

Khi chơi phố vị lúc sang đồi chè

ven rừng ven suối ven khe

Khi lên Đồng Mỏ khi về chín tư

Suối Lân ; Quan Giám các toà

Khi lên xứ Lạng chơi chùa tam thanh

Chùa Tiên cho chí Chùa Thành

Kiệt Cùng cổ tích anh linh muôn đời

Đồng Đăng hoa quả tốt tươi

Lên vùng biên giới dẹp loài xâm lăng

Cô ghét ngưòi ăn nói lăng nhăng

Trước sau hai dạ gió trăng tờ mờ

Ghét người ăn nói quanh co

Nói lời báng nhạo cô hành cho thẫn thờ

Làm cho nay ngẩn mai ngơ

Sớm thẫn chiều thờ lòng dạ mang mang

Tội rằng chẳng biết phép Cô Ngàn

Phải mau sửa lễ tôn nhang phụng thờ

Kẻo rằng số kiếp quanh co

Căn đồng số lính phải lo trình đồng

Làm tôi một dạ một lòng

Thành tâm kêu tới cửa rừng Suối Ngang

Trước lầu rừng cấm trông sang

Có một cây táo vắt ngang cửa đền

Châu cung phụng sự trang nghiêm

Mồng hai tháng chín quần tiên thượng lầu

Đêm thanh vắng xà chầu hổ phục

Lúc thanh nhàn tùng cúc trúc mai

Tiên cô đội nón đi hài

Đàn then cô gảy điệu vui tính tình

Nhớ người nhớ cả rừng xanh

Nhớ cây táo ngọt nhớ cành vắt ngang

Người đi dưới ánh trăng ngàn

Lẵng hoa đủng đỉnh bên mình túi dao

Ngưòi ơi cỏ đón hoa chào

Người về;bách điểu sớm chiều ca vang

Tay khơi bể bạc rừng vàng

Đem cho trăm họ giàu sang đời đời

Thế gian ghi nhớ ơn ngưòi

Nhớ tiên cô bé miệng cười xinh xinh

Gà rừng điểm mõ tụng kinh

Long chầu hổ phục xà tinh khấu đầu

Hổ lang ; bách điểu quy đầu

Vượn dâng trái ngọt hồng đào ngát hưong

Nghe lời đồng khấn cô thưong

Cô đi tấu đối sơn trang các toà

Công Đồng Bắc lệ vào ra

Tiên cô hầu cận Mẫu bà Suối ngang

Lấy dây mắc võng giữa ngàn

Ai qua chạm võng cô làm khốn thay

Biết ra thời tới kêu ngay

Cô cho nước suối lá cây khỏi liền

Cứu người dở dại dở điên

Hiếu thuận thảo hiền cô mới độ cho

Cô bảo rằng các ghế đừng lo

Lộc cô vô số trên kho thượng ngàn

Xin đừng nay nắng mai mưa

Đừng như bầy Nhện giăng tơ mấy lần

Đền thờ cô rào rạt hoa tươi

Dưới khe nước chẩy ; con cá bơi giữa dòng

Cỏ cây bát ngát trùng trùng điệp điệp

Ông Hổ gọi đàn gầm thét đêm thâu

Tiếng chim rừng ríu rít gọi nhau

Cô bé đứng ở bên lầu ngắm trăng

Lầu Ngũ Phượng một mình cô chải chuốt

Nước gương trong ; giắt lưọc cài trâm

Cung thỉnh mời cô bé giáng lâm

Chúng tâm lễ vật chứng tâm cho thanh đồng

Nguồn: ST