| Thư Mục | | Lời Phi Lộ | | Lời Giới Thiệu | | Cách Sử Dụng | | Dẫn Giải | | Diêu Dụng | | Cảm Nghĩ | | Ẩm Thực | | Chợ Quê | | Cội Nguồn | | Cổ Tích | | Lễ Hội | | Lịch Sử | | Ngôn Ngữ | | Nhân Vật Nữ | | Nhạc Cụ Việt Nam | | Phong Tục Tập Quán | | Quê Ta | | Tiền Tệ Việt Nam | | Tiểu Luận | - Ca Dao
- Câu Đố
- Dân Ca
- Di Tích
- Lịch Sử
- Linh Tinh
- Nghệ Thuật
- Ngôn Ngữ
- Phong Tục
- Tín Ngưỡng
- Tục Ngữ/TN
- Văn Hóa
| | Văn Minh Cổ | | Vui Ca Dao | | Trang Nhạc Dân Ca | | Trang Chủ | | Tìm Bài Trong Toàn Trang Ca Dao Tục Ngữ bằng:  | | | | | Đền Quả Sơn Đền được xây dựng tại chân núi Quả, xã Bạch Ngọc, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An. Đây là một trong những ngôi đền lớn của tỉnh Nghệ An. Đền thờ Lý Nhật Quang, Tri Châu Nghệ An, một danh tướng, lương thần kiệt xuất. Đền Quả Sơn thuộc địa phận làng Miếu Đường, xã Bạch Ngọc (nay là xã Bồi Sơn) huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An, toạ lạc dưới chân núi Quả Sơn nên có tên gọi đó. Thần được thờ trong Đền Quả Sơn là Uy Minh Vương Lý Nhật Quang - con trai thứ 8 của vua Thái tổ Lý Công Uẩn người sáng lập ra triều nhà Lý năm 1009. Năm 1039, Lý Nhật Quang được cử vào Nghệ An trông coi việc tô thuế. Sau đó được bổ nhiệm làm tri châu đầu tiên của Nghệ An. | |   | Đền được xây dựng từ đầu thế kỷ XI. Sau đó được trùng tu và nâng cấp nhiều lần. Đến thời hậu Lê thì diện mạo của đền có quy mô lớn gồm ba toà chính điện (thượng, trung, hạ điện), tả vu, hữu vu, lầu ca vũ, nhà hoả, nhà canh, tam quan. Trong đền có di tượng Lý Nhật Quang làm bằng gỗ quý, sơn son thiếp vàng, mặc áo bào bằng lụa vàng, có nhiều đồ tế khí chạm khắc tinh vi, đạt trình độ điêu khắc cao, do vua chúa nhiều triều đại ban tặng hoặc nhân dân tiến cúng. Đền Quả Sơn được xếp là một trong bốn đền lớn nhất xứ Nghệ: “Đền Cờn, đền Quả, Bạch Mã, Chiêu Trưng”. Ngày giỗ của Lý Nhật Quang được tổ chức vào ngày 17 tháng chạp âm lịch. Lễ hội Đền Quả Sơn tổ chức vào 2 ngày 20 và 21 tháng giêng âm lịch hàng năm. Đền thờ khởi dựng từ thời Lý. Đền được tu bổ, tôn tạo nhiều lần dưới các triều đại phong kiến Trần, Lê, Nguyễn. Qua mỗi lần trùng tu, sửa chữa, đền lại càng thêm uy nghi và hoành tráng. Năm 1951 – 1953, đền bị máy bay Pháp bắn phá làm hư hỏng nặng. Trong những năm 1964 – 1972, đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh ra miền Bắc, thực hiện chủ trương của Đảng, nhân dân đã sơ tán, cất giữ đồ tế khí, tượng pháp đi nơi khác, còn các công trình kiến trúc của đền bị bom đạn Mỹ phá huỷ hầu như hoàn toàn. Năm 1990 – 1995, dưới sự chỉ đạo của ngành VHTT, đền đã từng bước được phục hồi, tôn tạo trên nền đất cũ. Đây là ngôi đền đẹp, quý, linh thiêng nổi tiếng ở Nghệ An. Cho đến năm 1952, trước khi bị máy bay của Pháp ném phá, tổng thể di tích của đền Quả Sơn gồm có các hạng mục, xếp theo thứ tự đền chính ra ngoài: - Tòa điện chính: gồm 3 tòa: Thượng điện, hạ điện và trung điện xếp theo hình chữ Công. Thượng điện đặt Long ngai, di tượng của Đức Thánh Uy minh dũng liệt Lý Nhật Quangcùng các đồ tế khí quý giá như mâm vàng, đũa bạc, các loại trân châu... Tòa trung điện nằm dọc, gồm 3 gian: gian trong cùng để kiệu rồng phục vụ lễ hội tạ ơn, hai gian ngoài để ban thờ, sập để đồ tế lễ, trong tòa trung điện có hoành phi lớn: Nam thiên thánh tích. Tòa hạ điện có hương án, đôi hạc chầu, các đồ tế khí... và hoành phi lớn có chữ: Vạn cổ anh linh (Anh linh muôn thuở) và nhiều câu đối nêu rõ công trạng của hoàng tử Lý Nhật Quang. - Phía trước tòa điện chính là lầu ca vũ, có kết cấu gồm 8 cột đỡ mái ngói phía trên, lầu ca vũ có nền cao hơn sân đền, được sử dụng trong các buổi cáo yết, tế lễ và là nơi biểu diễn của các đội hát văn, nhà trò trong các dịp lễ hội. - Hai bên tả, hữu của đền chính, nằm ngang với Lầu Ca vũ là tòa tả vu và hữu vu, thờ hai vị hoàng huynh của Lý Nhật Quang là Đông Chinh Vương và Dực Thánh Vương. - Tiếp theo hai tòa tả, hữu vu là tháp bia và đài hóa vàng. - Tiếp theo là dãy nhà 5 gian, một bên dùng để sửa soạn lễ vật, một tòa để cất các đồ tế khí, đồ đạc phục vụ lễ hội. - Tiếp theo là cổng tam quan; cổng chính chỉ mở trong những dịp đại lễ, hai cửa tả hữu hai bên mở cho người dân đi vào đền. - Tiếp theo là nhà để hai ông ngựa. - Cổng tam quan ngoài cùng hướng ra sông Lam. - Ngoài cùng có miếu nhỏ thờ thổ công. Toàn bộ kết cấu của đền đã bị phá hủy năm 1952, đến nay đã khôi phục được một phần, gồm: Hạ điện, trung điện, thượng điện, bia, nhà bia, mộ Uy Minh Vương Lý Nhật Quang, hai nhà tả vu, hữu vu thờ Đông Chinh Vương, Dực Thánh Vương. - Núi Quả - Khúc sông Lam trước đền đến bến chùa - Chùa Bà Bụt, chùa Nhân Bồi - Động Đỏ (Động Ngự) - Lễ hội đền Quả Sơn là lễ hội vùng lớn vào loại bậc nhất ở Nghệ An. Lễ hội được diễn ra trong 3 ngày 19, 20 và 21 tháng giêng âm lịch hàng năm để tưởng nhớ tới công đức của Uy Minh Vương Lý Nhật Quang – vị danh tướng, danh thần của vương triều Lý đã có công lớn trong việc bảo quốc an dân, củng cố nền độc lập, thông nhất đất nước ở thế ký XI (1039 – 1055). Đây là lễ hội dân gian đặc sắc, hấp dẫn và mang nhiều ý nghĩa nhân văn, thể hiện tinh thần đạo lý truyền thống "Uống nước nhớ nguồn", làm sống động tinh thần thượng võ cùng những thuần phong mỹ tục của nền văn hoá dân gian.
- Ngày 19: Lễ yết cáo - Ngày 20 (chính lễ): Buổi sáng: Lễ rước thần (từ đền Quả Sơn đến chùa Bà Bụt) Buổi chiều: Lễ tạ ơn Bà Bụt - Ngày 21: Buổi sáng: Lễ rước xuôi (từ chùa Bà Bụt về đền) Buổi chiều: Lễ tạ yên vị - Phần Hội: Diễn ra từ sáng ngày 20 đến chiều ngày 21 tháng giêng âm lịch. Các trò chơi dân gian: Đáng đu tiên, chọi gà, cờ thẻ, cờ người, đấu vật, múa võ, đặc sắc nhất là đua thuyền bơi chải xuôi ngược dòng Lam, hát chầu văn, ca trù, diễn các tích chèo, tuồng cổ…
Ngày nay, ngoài các trò chơi dân gian và nghệ thuật dân tộc, còn tổ chức các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục, thể thao như: Biểu diễn nghệ thuật, chiếu phim, cắm trại, triển lãm, trưng bày bán các loại ấn phẩm văn hoá, tổ chức thi đấu bóng đá, bóng chuyền, đi tham quan các di tích danh thắng trong vùng. Những điểm đến thú vị ở Nghệ An Quân LV | |
