Đền Quán Cháo Và Sự Tích Chiến Thắng Của Quân Tây Sơn

Nằm trong cụm di tích Đền Dâu – Quán Cháo, đền Quán Cháo là ngôi đền thiêng nằm tại chân núi Cháo gắn liền với truyền thuyết hiện thân của một tiên nữ giáng trần đã giúp quân Tây Sơn chiến thắng giặc Mãn Thanh. Hàng năm, ngôi đền đón hàng ngàn lượt du khách đến chiêm bái và tham quan, đặc biệt là trong các dịp đầu xuân năm mới để cầu tài, cầu lộc, cầu bình an cho gia đình.

NỘI DUNG

Sự tích đền Quán Cháo 

Nhắc đến sự tích đền Quán Cháo thì phải nhắc đến sự tích các tiên nữ giáng trần dâng cháo cho quân Tây Sơn trước giờ xung trận. Theo người dân trong vùng tương truyền thì hai tiên nữ này chính là Quế Nương và Thị Nương được Ngọc Hoàng Thượng Đế cử xuống dân gian ban phúc cho dân lành. Nhờ những bát cháo quý giá của hai tiên nữ mà quân Tây Sơn có thêm sức mạnh chiến đấu với kẻ thù từ đó làm nên chiến thắng Đống Đa lịch sử. Đến nay  trong dân gian vẫn còn truyền tụng câu ca giao:

“Ăn trầu nhớ miếng cau khô

Trèo lên Ba dội nhớ cô bán hàng.”

Cụ thể, trong lịch sử có ghi ngày 21/12/1788, sau khi lên ngôi hoàng đế và lấy niên hiệu là Quang Trung, ngài liền cho quân Tây Sơn hành quân thần tốc ra Bắc đánh đuổi 29 vạn quân Thanh. Quân Tây Sơn ra đến Tam Điệp ngày 15/1/1789 thì tập hợp cùng với quân Bắc Hà do Ngô Văn Sở và Ngô Thì Nhậm chỉ huy. Trong vòng 10 ngày thì ngụ binh tại Tam Điệp và Bỉm Sơn. Nhân dân trong vùng kể lại rằng trong 10 ngày này, quân nhân đã được ăn cháo thần của các tiên nữ nên họ được tăng thêm sức mạnh, thêm mưu trí, dũng mãnh đánh tan quân thù. Chỉ trong 5 ngày xuất quân, 5 đạo quân Tây Sơn đã đánh tan 29 vạn quân Thanh, khiến chúng tan tác bỏ chạy về nước. Nghĩa quân đã thực hiện đúng như lời huấn dụ của vua Quang Trung tại lễ thề của các tướng sĩ trước khi ra trận tại Thanh Hóa:

“Đánh cho chích luân bất phản,

Đánh cho nó phiến giáp bất hoàn

Đánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ”.

(Đánh cho nó một chiếc xe để chạy về nước cũng không có,

Đánh cho nó một mảnh giáp cũng chẳng còn

Đánh cho nó biết nước Nam anh hùng là có chủ)

Sau khi làm nên chiến thắng lịch sử Đống Đa đại thắng quân Thanh, nghĩa quân Tây Sơn về thăm Quán Cháo thì ngỡ ngàng không thấy các tiên nữ. Để tỏ lòng thành nhớ ơn các tiên nữ, vua Quang Trung đã truyền lệnh cho lập đền thờ tôn vinh những người đã có công dâng cháo cho nghĩa quân. Từ đó, nhân dân xây dựng nên đền và đặt tên đền theo đúng thần tích này đó là đền Quán Cháo.

Xem thêm: Đi đền Cô Chín cầu gì? Đền Quán Cháo có gần đền Cô Chín?

Kinh nghiệm đi lễ đền Quán Cháo 

Trình tự dâng lễ

Cứ vào dịp đầu xuân năm mới hoặc vào mùa lễ hội của đền, nơi đây lại đón hàng ngàn lượt khách hành hương khăn áo là lượt, sắm sửa lễ lạy trang trọng vào đền bái thánh. Thông thường, theo lệ lễ đền, con nhang sẽ vào cả hai đền đó là đền Quán Cháo và đền Dâu. Hai ngôi đền cùng nằm trong cụm di tích Đền Dâu – Quán Cháo nên rất gần nhau, chỉ cách nhau khoảng 1km. Theo lộ trình đó, con hương đệ tử sẽ ghé đền Quán Cháo để trình cha trình mẹ trước rồi mới sang đền Dâu để làm lễ cầu an.

Xem thêm: Kinh nghiệm hành hương dâng lễ đền Dâu

Khi bước vào đền, bạn nên khấn vái bát hương đặt bên ngoài đền trước. Lễ này để chứng xin các quan cai quản đền Quán Cháo chứng giáng và tiếp độ cho gia tiên dòng họ được vào đền.  

Tiến bước vào đền, bạn đặt mâm lễ đã chuẩn bị vào ban thờ tại cung chính giữa hoặc cung trong rồi rồi đọc văn khấn.

Sau khi đọc văn khấn xong, bạn có thể tản mát trong đền và ước chừng thời gian cháy hết một nén hương để hạ lễ. Khi hạ lễ, hoa quả, bánh kẹo có thể mang về, còn giấy sớ, tiền vàng thì đem đi hóa tại lò hóa sớ của đền.

Chú ý khi sắm lễ đền Quán Cháo

Khác với những ngôi đền khác, đền Quán Cháo thờ ngũ dinh, ngũ tướng, ngũ hổ. Nên một mâm lễ đền cần có các thức lễ như một túi muối, gạo, 5 quả trứng sống, xôi thịt, một đĩa hoa, một đĩa quả, một cơi trầu, quả cau, nén hương, cút rượu, giấy tiền, cánh sớ. Tất cả các lễ vật này có thể bày trên một mâm lễ. Ban quản lý đền Quán Cháo cũng sắp xếp riêng một khu vực sắp lễ với rất nhiều mâm lễ. Bạn có thể mượn và sử dụng chúng. Khu vực này nằm ở phía góc ngoài, bên phải của đền.

Ngoài những thức lễ như trên, nếu bạn thành tâm muốn dâng cúng ban thờ thánh một lễ vật đẹp, sang trọng lại có thể để được lâu dài không bị hỏng mốc thì hãy tham khảo những mẫu Oản Tài Lộc. Oản Tài Lộc có thể được lâu với thời gian khoảng 6 tháng được trang trí tỉ mỉ, trang trọng rất thích hợp đặt trong không gian cúng lễ.

Quanh oản dâng đền Quán Cháo nên là oản được trang trí nghệ thuật, có đầu tư. Với kiểu oản như vậy, bạn nên sắm loại Oản Tài Lộc được đầu tư trang trí tỉ mỉ, chi tiết nghệ thuật thuộc thương hiệu Oản Cô Tâm.

Xem thêm: Những mẫu Oản Tài Lộc đẹp nhất lễ đền Quán Cháo

Oản Cô Tâm là đơn vị chuyên cung cấp cho thị trường những mẫu Oản Tài Lộc đẹp với thiết kế trang trọng, lộng lẫy thích hợp để dâng lễ các vị thần linh Tứ Phủ. Những quanh Oản Tài Lộc Cô Tâm được tạo ra bởi đôi bàn tay khéo léo của những người nghệ nhân làm oản tài năng với những chất liệu trang trí cao cấp, bền đẹp, tạo nên tác phẩm oản nghệ thuật tuyệt đẹp, có 1-0-2 trên thị trường. Do đó, khi chọn mua lễ Oản tại Oản Cô Tâm, khách hàng sẽ hoàn toàn an tâm về chất lượng, mẫu mã và giá cả tại đơn vị chúng tôi. 

Văn khấn

Nam mô a di đà phật! (3 lần)

Con lạy chín phương trời, con lạy mười phương đất, con lạy chư phật mười phương, mười phương chư phật.

Con tấu lạy hoàng thiên hậu thổ

Con tấu lạy tam vị quốc mẫu, công đồng các quan

Con tấu lạy ngũ dinh ngũ tướng ngũ hổ thần quan.

Con xin tấu lạy thần hoàng bản xứ của đền.

Hôm nay ngày ……..

Đệ tử con tên là:…………. tuổi:……….

Ngụ tại:……………………………

Hương tử con có giấy sớ dâng hội đồng thánh mẫu cùng các quan, xin trình ngài chứng cho con được vào lễ đền Dâu, xin các ngài chứng giáng cho con.

Nam mô a di đà phật! (3 lần)

Chú ý, đây là bài khấn nôm cho những con hương đi lễ nhà thánh, nhà ngài còn những thầy đồng chuyên lễ lạy thì sẽ sử dụng bài khấn khác đầy đủ và chi tiết hơn rất nhiều.

Lễ đền Quán Cháo cầu gì?

Đền Quán Cháo không phải là ngôi đền để cầu lộc cầu tài, cầu bình an, làm ăn thuận lợi. Các con hương đến đây nếu không phải khấn trình cửa cha cửa mẹ, để các ngài chứng vào đền Dâu lễ thì sẽ là dâng hương giải hạn (lễ các ngài khi bản thân có hạn có tai).

Kiến trúc đặc sắc của đền

Đền Quán Cháo xưa kia chỉ là một miếu nhỏ bên đường, được lập để thờ cúng thần linh. Đến năm Tự Đức thứ 7 (1854) đền được trùng tu bởi Tuần phủ Ninh Bình Tôn Thất Tĩnh công đức và gần như giữ nguyên kiến trúc đến ngày nay. 

Đền được bao quanh bởi tường hoa, trước san có đắp cảnh núi Ngũ Hành Sơn. Tại sân đền có 3 cây cổ thụ rất to, che kín khoảng không tại sân đền. Bên trong, đền được xây theo hình chữ nhị và hậu cung hình chuôi vồ. Trên mái trước đền là hình lưỡng long chầu nguyệt và đắp nổi 4 chữ “Chúc Sơn Tiên Từ” (đền tiên Núi Cháo).

Bên trong đền gồm 3 cung thờ. Đầu tiên là cung đệ tam thờ công đồng tứ phủ. Tiếp theo là cung đệ nhị đặt tượng thờ Chúa Bản Đền. Cung này có 4 cột đá xanh nguyên khối, chạm trổ long phụng tinh xảo. Bên phải tượng Chúa Bản Đền có đặt ban thờ quan Hoàng Bảy. Bên trái thờ quan Hoàng Mười.

Cuối cùng là cung cấm. Cung cấp thờ tượng Mẫu Liễu Hạnh hay Liễu Hạnh Công Chúa đặt trong khảm sơn son thiếp vàng tráng lệ. Pho tượng bằng gỗ được tạc từ thời nhà Nguyễn với hình tượng mẫu ngồi theo thế tọa thiền. Bên trái ban thờ mẫu là ban thờ Nhị Vị Chầu Bà.

Lễ hội hàng năm

Lễ hội đền Quán Cháo hàng năm mở vào 15 tháng giêng và cùng với lễ hội đền Dâu kéo dài đến hết ngày 3/3 âm lịch tức ngày kỵ của Mẫu Liễu. Tuy nhiên ngay từ những ngày đầu năm mới, người dân đã nô nức đến đền và dâng lễ khấn vái. 

Trước ngày mở hội đền Dâu, người ta thường tế lễ ở đền Quán Cháo trước rồi mới rước ngai thờ cùng tượng Thánh Mẫu về đền Dâu.

Hiện nay, tại phần lễ người ta chỉ tế lễ và tế nữ quan chứ không rước tượng và kéo chữ “Mẫu Nghi Thiên Hạ”, “Thiên Hạ Thái Bình” và “Lý Nhân vi mỹ” như trước kia. Tuy nhiên, hiện nay, nhân dân vẫn đang cố gắng khôi phục hai tục lễ vô cùng đặc sắc này. 

Cũng như bao đền khác, tại đền Quán Cháo trong mùa lễ hội cũng tổ chức hầu đồng, tôn lô nhang cầu bình yên, tốt lành cho muôn dân, trăm họ

Vị trí đền Quán Cháo và kinh nghiệm di chuyển

Vị trí:  tọa lạc trên đỉnh dốc, ngay mặt đường Quốc lộ 1A, thuộc địa phận phường Tây Sơn, thành phố Tam Điệp, Ninh Bình. Nếu đi từ hướng Hà Nội về thành phố Tam Điệp, ngôi đền sẽ nằm ngay phía bên phải đường với biển báo đền Quán Cháo.

Phương tiện di chuyển: Xe máy, ô tô, xe khách

Phí gửi xe: 

• Xe máy: 5.000đ – 10.000đ
• Ô tô: 20.000đ

Dịch vụ: ngay bên cạnh đền là khu vực nhà dân có cung cấp dịch vụ gửi xe, sắm lễ và ăn uống.

Muốn đi lễ đền Quán Cháo bạn có thể đi bằng xe khách hoặc đi bằng phương tiện di chuyển cá nhân. Tuy nhiên, vì khi lễ đền Quán Cháo sẽ phải đi thêm 1km để đến lễ Đền Dâu nên chúng tôi khuyến khích bạn nên đi bằng phương tiện di chuyển cá nhân.

Nếu đi bằng xe khách, từ trung tâm Hà Nội bạn bắt xe khách về thành phố Tam Điệp ở bến xe Giáp Bát. Tất cả các xe về thành phố Tam Điệp đều đi qua đền Quán Cháo nên bạn hoàn toàn an tâm không phải đi 2 chặng.

Nếu đi bằng ô tô, quãng đường tốt nhất là bạn đi qua cao tốc Hà Nội – Ninh Bình – 112km – thời gian di chuyển gần 2h. Theo đó, bạn đi từ thành phố Hà Nội đi về Pháp Vân, vào đường cao tốc Ninh Bình – Hà Nội, rẽ phải khi đi qua nút giao rẽ về Ninh Bình, rẽ vào QL1A, đi thẳng là đến đền Quán Cháo.

Nếu đi bằng xe máy, hoặc bạn muốn đi bằng ô tô nhưng không muốn mất phí cầu đường bạn có thể đi theo đường quốc lộ 1A – 116km – mất khoảng 3 tiếng đi xe. Theo đó, từ trung tâm Hà Nội bạn nhập vào đường QL1A vào đền Quán Cháo.