Đền Vua Đinh, Vua Lê Tại Cố đô Hoa Lư, Ninh Bình, Việt Nam

Thông tin chung: Công trình: Đền vua Đinh, vua Lê tại cố đô Hoa Lư, Ninh Bình Vị trí: Quần thể danh thắng Tràng An, Hoa Lư, Ninh Bình, Việt Nam Thiết kế thiết kế:  Quy mô:  Thời gian xây dựng: Giá trị: Nằm trong Quần thể danh thắng Tràng An, được UNESC thừa nhận là Di sản văn hóa và thiên nhiên toàn cầu (2014) Đền Đinh Tiên Hoàng là một di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia thuộc quần thể di tích cố đô Hoa Lư, toạ lạc ở xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Đền nằm trên khuôn viên rộng 5ha, thuộc vùng bảo vệ đặc biệt của khu di tích. Đền được xây dựng theo kiểu nội công ngoại quốc, quay về hướng Đông. Trước mặt đền là núi Mã Yên có kiểu dáng giống cái yên ngựa. Trên núi có lăng mộ vua Đinh.

Quần thể đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng

Đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng

Sân rồng và long sàng bằng đá

Gian thờ vua Đinh Tiên Hoàng

Đền vua Đinh được xây dựng theo kiểu đăng đối trên trục thần đạo. Bắt nguồn từ hồ bán nguyệt và kết thúc ở Chính điện. Hồ bán nguyệt là một hồ nước xây dựng theo kiểu thiết kế cung đình xưa. Trong hồ thả hoa súng. Sau Minh Đường – Hồ Bán Nguyệt là bức bình phong. Cổng ngoài dẫn vào đền- Ngọ môn quan là ba gian lợp ngói, Trên vòm cửa cong có hai con lân vờn mây. Phía trên cổng là hai tầng mái che tám mái. Mặt trong cổng ghi bốn chữ “Tiền triều phụng khuyết”. Toà thứ hai là Nghi môn (cổng trong) với 3 gian dựng bằng gỗ lim. Qua Nghi môn ngoại, xuôi theo đường thần đạo đến Nghi môn nội. Các hoa văn trang trí của Nghi môn nội giống như Nghi môn ngoại. Đền thờ có hai lớp cửa vào đền cũng tương tự như hai vòng thành Hoa Lư xưa. Đi hết chính đạo, qua hai trụ cột lớn là đến sân rồng. Giữa sân rồng có một long sàng bằng đá xung quanh chạm nổi. Hai bên sập rồng có hai con nghê đá chầu, được tạc trên hai tảng đá xanh nguyên khối. Phía sau long sàng là điện thờ Vua Đinh Tiên Hoàng, gồm Bái đường, Thiêu hương và Chính điện. Tòa bái đường để bàn thờ cộng đồng. Thiêu hương có thiết kế theo kiểu ống muống, nơi thờ tứ trụ triều đình nhà Đinh: Nguyễn Bặc, Đinh Điền, Trịnh Tú, Lưu Cơ. Chính điện có 5 gian. Ngai thờ Vua Đinh Tiên Hoàng được đặt ở trung tâm, sơn son thếp vàng. Ngai được đặt trên bệ với tượng rồng tạc giống như rồng nơi long sàng. Tượng Vua Đinh Tiên Hoàng được đúc bằng đồng đặt trên bệ thờ bằng đá xanh nguyên khối. Hai bên bệ đá có hai con rồng chầu, tạc theo kiểu yên ngựa. Trên bức đại tự có ghi hàng chữ: “Chính thống thủy” với ý nghĩa ngợi ca Đinh Bộ Lĩnh là người mở nền chính thống. Hai bên cột giữa có treo câu đối: “Cồ Việt Quốc đương Tống Khai Bảo – Hoa Lư đô thị Hán Tràng An” (Nghĩa là: Nước Đại Cồ Việt sánh ngang với nước Tống – Kinh đô Hoa Lư bề thế như kinh đô Tràng An ). Gian bên phải thờ tượng thái tử Hạng Lang và Đinh Toàn, là hai con thứ của Vua. Gian bên trái thờ tượng Nam Việt Vương Đinh Liễn, là con trưởng của vua. Đền Đinh Tiên Hoàng là một công trình thiết kế mới lạ trong văn nghệ chạm khắc gỗ dân gian thế kỷ 17; là công trình văn nghệ rực rỡ với nhiều cổ vật quý hiếm được bảo tồn, như gạch xây hoàng cung có khắc chữ Đại Việt quốc, cột kinh Phật khắc chữ Phạn, các bài bia ký…  

Đền Vua Lê Đại Hành là một di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia, thuộc quần thể di tích cố đô Hoa Lư, toạ lạc ở xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Đền nằm cách đền vua Đinh Tiên Hoàng 300 mét. Đền được xây theo kiểu nội công ngoại quốc, nhưng có quy mô nhỏ hơn đền Vua Đinh. Qua Nghi môn ngoại (cửa ngoài) 3 gian là đường chính đạo lát gạch. Bên trái là một hòn non bộ lớn, cao 3m tượng hình chim phượng múa, mỏ quay vào đền. Bên phải là nhà Tiền bái, ở mặt tiền có hòn non bộ “Hổ phục” với gốc cây duối tuổi thọ trên 300 năm. Bên trái nhà Tiền bái là hòn non bộ có dáng “voi quỳ” được khắc hai chữ Hán “Bất di”. Nghi môn nội (cửa trong) cũng 3 gian, hai bên có hai vườn hoa, tiếp này là hai dãy Nhà vọng. Ở giữa vườn hoa bên phải có hai non bộ “Phượng ấp”, bên trái là hòn non bộ “Long Mã”. Ở sân rồng gần gian giữa của Bái đường có long sàng bằng đá.

Phía trước Chính điện thờ vua Lê Đại Hành

Đền thờ vua Lê Đại Hành

Tượng thờ vua Lê Đại Hành

Tượng thờ hoàng hậu Dương Vân Nga

Ðền có ba toà: toà ngoài là Bái đường, toà giữa là Thiêu hương thờ Phạm Cự Lượng, người có công với vua Lê Ðại Hành. Gian giữa Chính điện thờ Lê Hoàn, bên phải là tượng Lê Long Đĩnh quay về hướng Bắc, bên trái là tượng hoàng hậu Dương Vân Nga quay hướng Nam, về phía đền vua Đinh. Gian bên trái Chính điện thờ công chúa Lê Thị Phất Ngân, con gái Vua Lê và Dương Vân Nga đồng thời là vợ của Lý Thái Tổ sau này.

Cũng như Đền vua Đinh Tiên Hoàng. Đền vua Lê Đại Hành là một công trình thiết kế mới lạ trong văn nghệ chạm khắc gỗ dân gian mới lạ thế kỷ 17.

Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD Nguồn: – Hồ sơ văn hoá Việt: Đền hai Vua (Ninh Bình); – http://www.youtube.com/watch?v=Yo7HcK4i8xk; – http://vi.wikipedia.org/wiki/Đền vua Đinh Tiên Hoàng; – http://vi.wikipedia.org/wiki/Đền vua Lê Đại Hành;

– Xem video giới thiệu công trình tại đây.

Xem Quần thể danh thắng Tràng An, Ninh Bình  tại đây

Xem các nội dung về chùa Việt Nam tại đây

Xem các nội dung về đình, đền Việt Nam tại đây

Xem các nội dung về Di sản văn hóa toàn cầu tại đây