Đèo Pha Đin – Wikipedia Tiếng Việt

Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. Mời bạn giúp hoàn thiện bài viết này bằng cách bổ sung chú thích tới các nguồn đáng tin cậy. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ. (tháng 8/2025) (Tìm hiểu cách thức và thời điểm xóa thông báo này)

Văn phong và cách dùng từ trong bài hoặc đoạn này không bách khoa. Xin vui lòng giúp biên tập lại. (tháng 8/2025) (Tìm hiểu cách thức và thời điểm xóa thông báo này)

Đèo Pha ĐinĐèo Pha Đin (Việt Nam)

Đèo Pha Đin hay Dốc Pha Đin là đèo núi trên quốc lộ 6 ở giáp ranh giữa xã Phổng Lái, tỉnh Sơn La và xã Quài Tở, tỉnh Điện Biên.[1][2]

Đèo có độ dài 32 km. Điểm khởi đầu của đèo cách phường Chiềng Cơi, tỉnh Sơn La về phía Tây 66 km còn điểm cuối của đèo cách phường Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên khoảng 84 km.[3]

Du khách thường xếp đèo Pha Đin vào một trong "tứ đại đỉnh đèo" vùng miền núi phía Bắc, bên cạnh Đèo Ô Quy Hồ, Đèo Khau Phạ và Đèo Mã Pí Lèng. Cũng có khi đèo được xếp cùng nhóm sáu con đèo gây ấn tượng nhất Việt Nam bao gồm Khau Phạ, Hồng Thu Mán (trên Quốc lộ 4D, thuộc Pa So Phong Thổ, Lai Châu), Ô Quy Hồ, Hải Vân và Khánh Lê (huyện Khánh Vĩnh, Khánh Hòa).

Truyền thuyết

[sửa | sửa mã nguồn]

Tên gọi đèo Pha Đin nguyên gốc xuất xứ từ tiếng Thái, Pha đin, trong đó Pha nghĩa là "Trời", Đin là "Đất" hàm nghĩa nơi đây là chỗ nơi đất trời gặp nhau.

Người Lai Châu cũ (nay là Điện Biên) và Sơn La từ xa xưa còn lưu truyền câu chuyện kể về cuộc bàn thảo tìm cách vạch định ranh giới của hai địa phương bằng một cuộc đua ngựa vượt dốc Pha Đin. Người và ngựa của cả hai phía đều đồng thời xuất phát từ hai dốc đèo. Hai dũng sĩ và hai con tuấn mã đều có sức mạnh và ý chí như nhau nên khoảng cách mà họ đi được cho tới địa điểm gặp nhau trên đèo không chênh lệch bao nhiêu. Tuy vậy, phần ngựa Lai Châu phi nhanh hơn nên phần đèo thuộc về Lai Châu dài hơn một chút so với phần phía Sơn La.[4]

Đặc điểm

[sửa | sửa mã nguồn]

Theo quốc lộ 6 qua cao nguyên Mộc Châu tới Yên Châu, Mai Sơn, Thuận Châu rồi từ Thuận Châu vượt qua Pha Đin là tới Tuần Giáo, cửa ngõ của Lai Châu cũ và tỉnh mới Điện Biên bây giờ.

Đèo Pha Đin dài khoảng 32 km, từ km số 360 đến km số 392 trên quốc lộ 6, là nơi tiếp giáp theo hướng Đông-Tây giữa hai tỉnh Sơn La và Điện Biên, nằm trong hệ thống cao nguyên Tả Phìn. Điểm cao nhất của đèo là 1.648 mét so với mực nước biển và tại đây có một tháp truyền hình khối lượng khoảng 70 tấn, chịu sức gió 200 km/h.[5] Địa thế đèo rất hiểm trở, chênh vênh, một bên là vách núi và một bên là vực sâu hun hút. Độ dốc của đèo khoảng 10%, có chỗ 12% đến 15% thậm chí cục bộ 19%. Lúc lên dốc và xuống dốc, con đường đèo ngoằn ngoèo với 8 cung đường cua hết sức nguy hiểm, bán kính đường cong dưới 15m và bên cạnh đó là vô số các khúc cua tay áo, cua chữ A, chữ Z trong đó có nhiều đoạn chỉ đủ cho một ô tô đi qua. Khu vực này núi đất đỏ chứ không phải núi đá vôi, nên nền đất đèo nhìn chung tương đối yếu, dễ xảy ra sụt, trượt, lở đất vào mùa mưa và thêm vào đó, bề mặt đường rất thô sơ, cấp phối. Chính vì vậy, có nhiều vụ tai nạn thảm khốc đã thường xuyên xảy ra trên đường đèo.[6]

Trên lưng chừng đèo Pha Đin thường mịt mờ mây phủ, dưới chân đèo là những bản làng lác đác. Đứng trên dốc đèo phía tỉnh Điện Biên nhìn xuống du khách sẽ thấy thung lũng Mường Quài trải rộng với ngút ngàn màu xanh của đồi núi, thấp thoáng những làng bản đầu tiên của huyện Tuần Giáo.[7] Tuy nhiên, khi lên đến gần đỉnh đèo thì hầu như không còn nhìn thấy bản làng nào mà chỉ còn nền trời xanh thẳm và núi rừng hùng vĩ như hòa quyện làm một.

Trong kháng chiến chống Pháp, một trong những tuyến huyết mạch quan trọng tiếp vận vũ khí đạn dược và lương thực cho chiến dịch Điện Biên Phủ (1954) của Việt Minh đi qua đèo này, đã khiến đèo Pha Đin trở thành một biểu tượng của tinh thần gan dạ với hơn 8.000 thanh niên xung phong "quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh".[8] Năm 1954, nhằm chặn đứng tuyến tiếp vận này của Việt Minh, suốt 48 ngày đêm ròng rã tướng Pháp Christian de Castries đã cho máy bay oanh tạc đường số 6, trong đó đèo Pha Đin và ngã ba Cò Nòi (di tích lịch sử quốc gia ở huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La) là hai nơi hứng chịu nhiều nhất lượng bom đạn đổ xuống. Trên đỉnh đèo Pha Đin hiện còn tấm bia ghi lại dấu ấn lịch sử này.

Những năm gần đây (từ năm 2006 đến năm 2009), dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ 6 đoạn Sơn La-Tuần Giáo với tổng mức đầu tư hơn 1.165 tỷ đồng đã hoàn tất. Tuyến đường tránh đèo Pha Đin được xây dựng bám theo sườn núi các đỉnh đèo phụ phía trái quốc lộ 6 cũ, có độ cao khoảng 1.000m (thấp hơn đèo Pha Đin 200-400m), đã khiến xe cộ ít lưu thông qua cung đường qua đèo Pha Đin và con đèo chỉ còn phù hợp với khách du lịch ưa mạo hiểm.

Đèo Pha Đin trong thơ văn

[sửa | sửa mã nguồn] Dốc Pha Đin chị gánh anh thồ Đèo Lũng Lô anh hò chị hát Dù bom đạn xương tan thịt nát Không sờn lòng, không tiếc tuổi xanh Trích Hoan hô chiến sĩ Điện Biên, Thơ Tố Hữu

Đèo Pha Din mới được sửa chữa, nâng cấp theo tiêu chuẩn đường cấp III miền núi, không còn cua tay áo, độ dốc một số điểm là 10°Có "châm chước". Trên đèo có cột mốc phân giới giữa Sơn La và Điện Biên. Nhưng cột mốc chỉ mang tính ước lượng, không chính xác. Trên đỉnh đèo có một chợ chim, bán rất nhiều loại chim do người dân mang ra. Ngoài ra có bán thịt ngựa, măng, táo mèo (theo mùa), rau cải mèo,... Trên đèo có nhiều điểm nước ngầm, gây rất nhiều khó khăn cho việc thi công đèo. Có một số vị trí thường có hiện tượng đá lăn, rất nguy hiểm.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Tập bản đồ hành chính Việt Nam. Nhà xuất bản Tài nguyên – Môi trường và Bản đồ Việt Nam. Hà Nội, 2013.
2. ^ Bản đồ tỷ lệ 1:50.000 tờ F-48-52-C. Cục Đo đạc và Bản đồ Việt Nam, 2013.
3. ^ 8 con đèo miền Bắc hút hồn dân du lịch bụi. VOV Online, 06/11/2018.
4. ^ Đèo Pha Đin Lưu trữ ngày 7 tháng 5 năm 2008 tại Wayback Machine. vietnamnet, 2004.
5. ^ Tây Bắc du ký
6. ^ Ấn tượng những con đèo[liên kết hỏng]. dantri,
7. ^ Trang trại dưới chân đèo Pha Đin Lưu trữ ngày 16 tháng 10 năm 2008 tại Wayback Machine. cema
8. ^ Du lịch khám phá, trải nghiệm Đèo Pha Đin – Tuần Giáo – Điện Biên. Du lịch Tuần Giáo - Điện Biên, 10/11/2017.

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện về Đèo Pha Đin.

x t s Đèo Việt Nam
Đông Bắc sông Hồng	Áng Toòng Bắc Sum Bén Bò Đái Bó Củng Bông Lau Búp Chuối Bụt (Quảng Ninh • Lạng Sơn • Tuyên Quang • Bắc Ninh) Cái Kỳ Cóc Cao Bắc Chinh Cổng trời (Quản Bạ • Hoàng Su Phì) Gà Giàng Gió (Ngân Sơn • Xín Mần • Sơn Động) Hạ My Kẻng Keng Căng Keng Mạ Kéo Đẩy Kéo Gàn Kéo Lếch Kéo Pia Khách Khau Kang Khau Khoang Khau Liêu Khau Phụ Khau Pi Khau Ra Khau Thăm Khế (Thái Nguyên) Khuôn Do Lai Lân Phi Lang Tư Lũng Điếc Lũng Luông Lùng Pa Mã Phiếu Mã Phục Mã Pí Lèng Mã Quỷnh Nàng Tiên Nậm Du Ngân Sơn Nghĩa Đô Nóc Mò Pắc Lũng Pha Long Phật Chỉ Phia Oắc Quao Sài Hồ San So Tà Sa Tài Hồ Sìn Tài Phật Tam Canh Trà Lĩnh
Tây Bắc	Ách Ban Bụt (Trấn Yên • Kỳ Sơn) Cao Pha Cáp Na Chẹn Chiềng Đông Chiềng Pấc Cò Chạy Cón Cổng trời (Yên Châu • Thanh Sơn) Cửa Nhì Dệt Giang Ma Hoa Khau Cọ Khau Phạ Keo Lôm Khế (Phú Thọ) Làng Mô Lũng Lô Ma Thì Hồ Min Nhọt Ô Quý Hồ Pha Đin Phiêng Ban Sấu Sơn La Tà Cơn Tằng Quái Tây Trang Thung Khe Tốc Tiến Xá Tổng
Bắc Trung bộ	Tam Điệp Bà Lạch Đá Đẽo Đồng Tiền Keo Nưa Khe Nét Kim Quy La Hi Làng Vây Lý Hòa Mụ Giạ Mũi Né Mường Lống Mường Xén Ngang Noọng Dẻ Pê Kê Phú Gia Phước Tượng Sa Mù Tà Lương Tân Lâm
Nam Trung bộ	Hải Vân A Năm A Yên Ba Đầu Bà Sa Ba Ví Bánh Ít Bình Đê Bình Thảo Cả Cà Đáo Cậu Cóp Cổ Mã Cổng trời (Phước Sơn) Cù Mông Đá Đen Đa Mi Eo Gió Gành Đỏ Khánh Lê Khánh Sơn Le Liêu Long Môn Long Mỹ Mục Thịnh Mũi Trâu Nại Ngoạn Mục Nhông Phường Rạnh Quán Cau Quy Hòa Ra Vách Rọ Tượng Tam Giang Tà Pao Tà Pứa Trà Nô
Tây Nguyên	An Khê Bảo Lộc Blaum Chuối Con Ó Cổng trời (M'Đrăk • Đam Rông) Đại Ninh D'Ran Gia Bắc Giang Sơn Lăk Lò Xo Mang Yang Măng Đen Măng Rơi Mimosa Ngok Wang Omega Phi Liêng Phú Hiệp Phú Mỹ Phượng Hoàng Phú Sơn Prenn Tà Nung Tô Na Vi Ô Lắc
Nam bộ	Mẹ Bồng Con Nước Ngọt
Di tích đặc biệt ● Hang động ● Thác nước ● Đèo ● Chùa ● Đình ● Đền ● Nhà thờ ● Tháp cổ ● Tháp Chăm