Dép Lốp – Wikipedia Tiếng Việt

Dép lốp (tiếng Anh: Tire Sandals, hay còn được gọi là Ho Chi Minh sandals) là một loại giày (dép) đơn giản được làm từ săm và lốp. Loại dép này khá phổ biến ở những nước thuộc thế giới thứ ba do tính đơn giản, dễ làm, rẻ tiền và độ bền của chúng. Đôi dép có hình dáng giống các đôi dép bình thường khác. Quai dép được làm bằng săm (ruột) xe ô tô cũ. Hai quai trước bắt chéo nhau, hai quai sau song song, vắt ngang cổ chân. Bề ngang mỗi quai khoảng 1,5 cm. Quai được luồn xuống đế qua các vết rạch vừa khít với quai. Đế dép được làm bằng lốp (vỏ) xe ôtô hỏng hoặc đúc bằng cao su, mặt dưới có xẻ những rãnh hình thoi để đi cho đỡ trơn.

Một biểu tượng tại Việt Nam

[sửa | sửa mã nguồn]

Tại Việt Nam, dép lốp còn được gọi là dép cao su.

Dù nhiều nguồn tin gán cho Đại tá Hà Văn Lâu là tác giả của ý tưởng đôi dép lốp, nhưng chính ông cũng thừa nhận mình chỉ sử dụng lại cách thức của những người phụ xe dùng mo cau hay vỏ ruột xe kéo làm những đôi dép. Năm 1947, nhân thấy ông Nguyễn Văn Sáu (tức Sáu Đen) có một số săm lốp ô tô cũ, ông Hà Văn Lâu đã đề nghị ông Sáu Đen chế tạo những đôi dép lốp kiểu sandal tiện lợi, đi nhẹ và êm, lội nước và bùn rất thuận tiện, bảo vệ bàn chân trong hầu hết trường hợp giẫm lên cả mẻ chai, thép gai, lửa đỏ.[1]

Sự tiện lợi của đôi dép lốp dẫn đến việc nó trở nên phổ biến tại Việt Nam trong cả hai cuộc chiến tranh, trở thành một biểu tượng nổi tiếng của những người Cộng sản Việt Nam trong cuộc chiến tranh giành độc lập và thống nhất đất nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhiều lần sử dụng dép lốp trong sinh hoạt thông thường[1][2], thậm chí trong cả một số trường hợp ngoại giao[3]. Noi gương lãnh tụ, nhiều lãnh đạo Cộng sản Việt Nam thời kỳ chiến tranh đều có ít nhiều sử dụng dép lốp.[4]. Mức độ phổ biến trong việc sử dụng dép lốp của Hồ Chí Minh và những người ủng hộ ông có ảnh hưởng đến nỗi nhiều người Mỹ gọi dép lốp bằng danh từ "Ho Chi Minh sandals"[5][6].

Sự nổi tiếng của dép lốp Việt Nam dẫn đến rất nhiều tác phẩm mô tả về nó một cách trực tiếp hoặc gián tiếp.[7]. Riêng bài thơ "Đôi dép Bác Hồ" được nhạc sĩ Văn An ở Nam Định phổ nhạc đã đi vào lòng người dân Việt Nam hơn nửa thế kỷ.

Mặc dù dép lốp ngày nay không còn phổ biến tại Việt Nam như một biểu tượng của gian khổ, nhưng dép lốp vẫn còn được bán rất nhiều như một vật lưu niệm của khách du lịch hoặc những nhà sưu tập[8], thậm chí đôi khi được xem như một xu hướng thời trang của giới trẻ.

Cách chế tạo

[sửa | sửa mã nguồn]

• Một phần lốp ô tô được cắt ra làm đế (thường là phần giữa), phần ngoài của lốp (tiếp xúc với đường) đặt phía dưới.
• Quai của dép lốp được cắt ra từ săm ô tô cũ, hẹp 1-1.5 cm, dài tùy ý sao cho phù hợp với chân.
• Để xỏ quai, người ta đục hay rạch trên đó tám cái khe ở mép (là 8 đầu nối quai và đế).
• Xỏ quai vào lỗ bằng cách dùng rút dép, kẹp đầu dây, luồn qua khe trên đế. (rút dép là một mảnh kim loại mảnh, dài, gập đôi lại).

Phát triển

[sửa | sửa mã nguồn]

Trong những năm cuối của Chiến tranh Việt Nam và trong thời kỳ 1975 - 1990, người Việt Nam không chỉ sử dụng săm lốp ô tô hỏng để làm dép cao su mà còn sử dụng phương pháp đúc cao su thành đế dép và quai dép. Tuy loại dép này được gọi là "dép đúc" nhưng về cấu tạo, nó giống như dép lốp sản xuất bằng phương pháp thủ công. Trong những năm 1970 - 1985, một bộ trang phục gồm một mũ cối, một bộ quân phục xuân hè dài tay bằng vải kaki Tô Châu hay kaki Nam Định màu xanh lá cây tươi, một thắt lưng da quân dụng và đôi dép cao su đúc là "mốt" của thanh niên Việt Nam khi đó.

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ a b “Đôi dép Bình Trị Thiên”. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 4 năm 2013. Truy cập ngày 28 tháng 11 năm 2011.
2. ^ “Đôi dép Bác Hồ, đôi dép cao su”. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 12 năm 2016. Truy cập ngày 28 tháng 11 năm 2011.
3. ^ “Đôi dép cao su và trái tim mang tên Hồ Chí Minh”. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 8 năm 2017. Truy cập ngày 16 tháng 2 năm 2021.
4. ^ Hiện vật thời kháng chiến của ông Võ Chí Công
5. ^ Jeffrey K. Fozard Cw4 (Ret) Usa Cleared to Land: Memoirs of an Army Air Traffic Controller - 2009 Page 70 "Chieu Hois building our bunker - While the Chieu Hois were working on our bunker, I noticed the shoes one was wearing. I had heard about them, but had never seen them before. He was wearing "Ho Chi Minh sandals". They are shoes/sandals..."
6. ^ Gordon L. Rottman Viet Cong Fighter Page 19 2007 Durable Ho Chi Minh sandals, or what the VC called tire sandals (dep no xe), with truck-tire soles and inner-tube straps, were common. Flat-soled canvas sneakers were also worn."
7. ^ Người đi dép cao su
8. ^ “'Săn' kỷ vật 'độc' về chiến tranh Việt Nam”. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 11 năm 2011. Truy cập ngày 28 tháng 11 năm 2011.

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

• Đôi dép Bác Hồ
• Hà Văn Lâu

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Dép lốp.

• Đôi dép Bình Trị Thiên Lưu trữ 2013-04-22 tại Archive.today

x t s Trang phục
Áo	Áo thun Áo thun cổ bẻ Blouse Cardigan Cache-cœur Cổ lọ Crop top Sơ mi Guayabera Guernsey Halterneck Áo Henley Hoodie Jersey Áo cộc tay Sweater Sweater vest Tube top Twinset
Quần	Quần bóng Bell-bottoms Quần short Bermuda Bondage pants Capri pants Cargo pants Chaps Quần đùi xe đạp Quần com lê High water pants Lowrise pants Jeans Overall Palazzo trousers Parachute pants Pedal pushers Phat pants Quần đùi Quần jeans skinny Sweatpants Windpants Yoga pants
Váy	A-line skirt Ballerina skirt Denim skirt Job skirt Leather skirt Men's skirts Microskirt Miniskirt Váy bút chì Prairie skirt Rah-rah skirt Sarong Skort Tutu Wrap
Đồng phục	Áo dài Com lê Võ phục Cà-sa Tuxedo Ball gown Bouffant gown Coatdress Cocktail dress Débutante dress Formal wear Evening gown Gown House dress Jumper Little black dress Princess dress Sheath dress Shirtdress Slip dress Strapless dress Sundress Áo cưới Wrap dress Academic dress Ball dress Black tie Cleanroom suit Clerical clothing Court dress Court uniform and dress Full dress Gymslip Jumpsuit Kasaya Lab coat Morning dress Pantsuit Red Sea rig Romper suit Scrubs Stroller White tie
Áo khoác	Apron Blazer British warm Bành tô Cagoule Chapan Chesterfield Coat Covert coat Duffle coat Flight jacket Gilê Goggle jacket Guards coat Harrington jacket Hoodie Jacket Leather jacket Mess jacket Áo mưa Măng tô Opera coat Pea coat Poncho Robe Safari jacket Shawl Shrug Ski suit Sleeved blanket Ximôckinh Sport coat Trench coat Ulster coat Vest Veston Windbreaker
Đồ lót và đồ ngủ	phần trên Áo ngực Thả rông ngực Yếm phần dưới Quần lót Quần sịp Quần boxer Xà cạp Bộ Pyjama Bikini Tankini Monokini Microkini
Mũ (Nón)	Mũ bảo hiểm Mũ lưỡi trai Nón lá
Giày	Dép tông Dép lốp Giày bánh mì Giày búp bê Ủng Sandal Bít tất
Phụ kiện	Cà vạt Dây thắt lưng Khuy măng sét Kính râm Nơ bướm Ô Trang sức

x t s Lịch sử trang phục
Thời kỳ	Cổ đại Ai Cập Biblical Hy Lạp La Mã Trung Hoa Ấn Độ Trung Cổ Anglo-Saxon Byzantine Anh Châu Âu 400s–1000s 1100s 1200s 1300s 1400s Năm 1500–1820 1500–1550 1550–1600 1600–1650 1650–1700 1700–1750 1750–1775 1775–1795 1795–1820 1820s Năm 1830–1910 Victorian 1830s 1840s 1850s 1860s 1870s 1880s 1890s 1900s 1910s Năm 1920–nay 1920s 1930–1945 1945–1959 1960s 1970s 1980s 1990s 2000s 2010s
Com lê	Abolla Banyan Brunswick Hán phục Chiton Frock Frock coat Justacorps Paenula Peplos Stola Toga Tunic
Top	Basque Bedgown Bodice Đồng phục và trang phục của triều đình Đế quốc Nhật Bản Doublet Peascod belly Poet shirt Sabai Suea pat
Quần	Braccae Breeches Culottes Jodhpurs Harem pants Knickerbockers Pedal pushers
Váy	Váy Ballerina Váy Harem Váy Hobble Váy Poodle Train
Dress	Bliaut Close-bodied gown Débutante dress Gown Kirtle Mantua Polonaise Sack-back gown Sailor dress Tea gown
Outerwear	Car coat Caraco Chlamys Cloak Dolman Doublet Duster Exomis Greatcoat Himation Houppelande Inverness cape Jerkin Kandys Norfolk jacket Overfrock Palla Pallium Pelisse Poncho Shadbelly Shawl Kullu Smock-frock Spencer Surcoat Surtout Ulster coat Visite Witzchoura
Quần lót	Basque Bustle Chausses Chemise Codpiece Corselet Corset Áo nịt bụng Dickey Garter Hoop skirt Crinoline Farthingale Pannier Hose Liberty bodice Khố Open drawers Pantalettes Peignoir Petticoat Pettipants Union suit Yếm
Mũ nón	Mũ Albani Mũ Anthony Eden Apex Arakhchin Attifet Aviator Bergère Blessed hat Bonnet Capotain Cavalier Coif Coonskin Cornette Vương miện Dunce Đinh Tự Fillet French hood Fontange Gable hood Hennin Jeongjagwan Do Thái Kausia Kokoshnik Llawt'u Matron's badge Miner's Mũ cánh chuồn Mob Modius Monmouth Mooskappe Motoring hood Mounteere Nemes Nightcap Nón quai thao Ochipok Pahlavi Petasos Phốc Đầu Phrygian Pileus Printer's Pudding Qing Snood Smoking cap Tainia Taranga Welsh Wig Wimple
Giày	Buskin Caligae Chopine Crakow Episcopal sandals Hessian Pampootie Sabaton
Phụ kiện	Ascot tie Belt hook Cointoise Cravat Hairpin Hatpin Jabot (neckwear) Pussy bow Muff Partlet Ruff Shoe buckle
Xem thêm	Thời gian biểu của trang phục Thuật ngữ quần áo Trang phục Dress code Thời trang Haute couture Quần áo may sẵn Formal wear Sumptuary law

x t s Trang phục truyền thống
Châu Phi	Balgha Dashiki Jellabiya Kente cloth Balgha Boubou Dashiki Djellaba Khăn quấn đầu (Châu Phi) Jellabiya Vải kente Kufi Tagelmust Wrapper
Châu Á	Trung Á Chapan Deel Paranja Đông Á Trung Hoa Xường xám (Trường sam) Hán phục Trung Sơn trang (áo Tôn Trung Sơn) Đường trang Mã quái Nhật Bản Hachimaki Kimono Hàn Quốc Cheopji Daenggi Gache Hanbok Hwagwan Jokduri Manggeon Đông Nam Á Myanmar Longyi Gaung baung Indonesia Batik Blangkon Ikat Kebaya Kupiah Songket Peci Ulos Campuchia Krama Sampot Lào Xout lao Suea pat Sinh Malaysia Baju Kurung Baju Melayu Philippines Áo choàng Maria Clara Malong Baro't saya Barong Tagalog Thái Lan Sbai Chang kben Sinh Raj pattern Hijab Việt Nam Áo giao lĩnh Áo bà ba Áo dài Áo tứ thân Nam Á và Trung Á Bhutan Gho Kira Dhoti Dupatta Ấn Độ Lungi Nepal Pakistan Pathin Perak Peshawari pagri Sari Shalwar kameez Sherwani Tây Á Chador
Châu Âu	Pháp Áo ngực Bán đảo Balkan Albani Croatia Fustanella Macedonia Romania Serbia Quần đảo Anh Ireland Scotland Kilt Aboyne Xứ Wales Trung Âu Dirndl Lederhosen Ba Lan Đông Âu Armenia Azerbaijan Sarafan Ushanka Bắc Âu Bunad Gákti Iceland Thụy Điển
Trung Đông	Abaya Assyria Djellaba Izaar Jilbāb Keffiyeh Kurd Palestine Thawb Turban
Bắc Mỹ	Trang phục Âu châu Bolo tie Chaps
Khu vực Mỹ Latinh	Aguayo Chile Chamanto Mũ chùm đầu Chilote Mũ poncho Chilote Chupalla Chullo Guayabera Huipil México Huarache Giày nhọn Mexico Rebozo Serape Sombrero Quechquemitl Liqui liqui Lliklla Mũ Panama Pollera Poncho Ruana
Vùng Polynesia	Váy cỏ Hula

x t s Giày dép * Đóng giầy
Dress shoes	Blucher Brogues Brothel creepers Derby Monks Oxfords Spectator shoes (Co-respondent shoes) Winklepickers Wholecuts Slip-on shoes Court shoes Prince Albert slippers Loafers Venetian-style shoes Women's Giày búp bê Giày cao gót Mary Janes Mojari Mules Peep-toe shoes Saddle shoes Slingbacks Winklepickers
Other shoes	Driving moccasins Dép tông Galoshes Giày bánh mì Sandal Dép lốp Đôi dép Bác Hồ Self-tying shoes Slides Slippers Veldskoens Zōri
Wooden footwear	Bakya British clogs Cantabrian albarcas Clogs Getas Klompen Namaksin Padukas Pattens Sabot Träskor
Boots	Military Ammunition boots Bunny boots Combat boots Jackboots Jump boots Jungle boots Tanker boots Trench boots Work Australian work boots Cowboy boots Engineer boots Hip boots Rigger boots Steel-toe boots Waders Fashion Chelsea boots (Beatle boots) Chukka boots Go-go boots Knee-high boots Over-the-knee boots Platform boots Thigh-high boots Ugg boots Other Jodhpur boots Wellington boots Ballet boots
Sport-relatedfootwear	Athletic shoes Ballet shoes Boat shoes Climbing shoes Cross country running shoes Cycling shoes Football boots Ghillies Hiking boots Ice skates Inline skates Jika-tabi Kung fu shoe Minimalist shoes Motorcycle boots Mountaineering boots Plimsolls Racing flats Riding boots Roller shoes Roller skates Safari boots Skate shoes Ski boots Sneakers Swimfins Water shoes Wrestling shoes
Folk footwear	Abacas Abarkas Alpargatas Avarcas Balghas Bast shoes Clogs Espadrilles Furlane Galesh Giveh Haferlschuh Hnyat-phanats Huarache (shoe) Hwas Jorabs Moccasins Mojaris Mukluks Opanci Peshawari chappals Snowshoes Valenkis Waraji Kolhapuri chappals
Historical footwear	Areni-1 shoes Buskins Caligae Chopines Crakow Hessians Pampooties Pirate boots Sabatons
Shoe construction	Bespoke shoes Blake construction Goodyear welt Shoe buckle Shoelaces Cao gót Clear heels Kitten heels Spool heels Stiletto heels Wedges
Socks	Anklets Bobby socks Dress socks Footwraps Knee highs Toe socks Tabi
List of shoe styles Thể loại