điểm Nhấn Trong Chăn Nuôi “gà Mía Tiến Vua” Tại Sơn Tây - Hà Nội

Thị xã Sơn Tây nằm trên Quốc lộ 21A và 32 về phía Tây Bắc, cách Trung tâm Thành phố Hà Nội khoảng 40 km; Là vùng bán sơn địa khí hậu mát mẻ rất thích hợp cho chăn nuôi gà theo phương thức chăn thả hoặc bán chăn thả. Từ điều kiện tự nhiên thuận lợi như vậy, cùng với sự cần cù, kiên trì bền bỉ của người chăn nuôi nơi đây trong việc chọn tạo, bảo tồn và phát triển tới nay, giống “Gà Mía” tại Sơn Tây đã có được danh tiếng, thương hiệu bởi chất lượng con giống và sản phẩm thịt gà thơm ngon đặc trưng mà dân gian thường gọi là “Gà Mía Tiến Vua”. Cùng tìm hiểu về sự phát triển của giống gà này, chúng ta nhận thấy ngay bốn điểm nổi bật để tạo nên sự nổi tiếng khắp cả nước như sau.

Thứ nhất: Đặc điểm của giống gà Mía rất đặc trưng để phân biệt với các giống khác.(1)Gà con 01 ngày tuổi có màu vàng, lông bông, khối lượng khoảng từ 30-45 gram/con; Khi lớn lên có đặc điểm chung về ngoại hình là đầu nhỏ, mình vuông (giai đoạn lúc còn nhỏ, da gà Mía có màu đỏ au như trái gấc chín nhưng khi nuôi tới khối lượng đạt khoảng 2 kg trở lên màu da chuyển sang vàng). Cả gà trống và mái đều có mào cờ (đơn), tích tai chảy, da chân màu vàng nhạt, nhiều gà có yếm trải dài.(2)Gà trống thuần chủng trưởng thành có thân hình to, dài, phần lớn có màu mận chín, khi trưởng thành ở má ngoài chân gà trống có một vệt màu đỏ từ trên xuống đến ngón chân trông giống như sợi chỉ đỏ, có thể nặng từ 5 - 6 kg/con.(3)Gà mái đa số có bộ lông màu lá chuối khô hoặc màu trắng nhờ, chân nhỏ, nhanh nhẹn (đặc biệt sau khi đẻ từ 4 - 5 lứa, lườn chảy xuống giống như yếm bò - đây là nét đặc trưng gà mái Mía), khối lượng có thể tăng trong giai đoạn đẻ trứng nếu chăm sóc tốt có thể đạt từ 2,5 - 3,2 kg/con.

Thứ hai: Chất lượng thịt gà Mía. Nếu lần đầu tiên được thưởng thức gà Mía tại Làng Cổ Đường Lâm – Sơn Tây, sẽ khó ai có thể quên được thịt gà trắng, da vàng, vị ngọt, đậm đà thịt dai mềm (nhưng không mềm và cũng không quá dai); Đặc biệt hương vị thịt thơm, da ăn rất giòn, nhất là gà trống thiến có chất lượng thịt rất khác lạ: thịt chắc, màu trắng, da vàng, đậm ngọt. Cũng chính từ hương vị và chất lượng gà ngon như vậy nên tại đất này vẫn tương truyền gà Mía là sản vật tiến Vua do các Cụ truyền lại rằng “Xưa kia, con gà Mía trống mà đạt được trọng lượng từ 6 - 7 kg sẽ được tuyển chọn làm vật tiến vua và tế lễ đầu năm tại đình làng”. Mang thịt gà Mía đi phân tích về giá trị dinh dưỡng, ta thấy ngoài những chất albumin, Lipit, còn có hàm lượng VTM A,B1,B2, C, E, Ca, P,...; Đặc biệt hàm lượng Protein, amino axit rất cao có tác dụng tích cực đến não bộ, phấn chấn tinh thần, giảm sự lo lắng, cải thiện huyết áp, nhịp tim.

Thứ ba: Phương thức chăn nuôi gà Mía hoàn toàn phù hợp để phát triển kinh tế, làm giàu. Theo đánh giá của các chuyên gia nghiên cứu trong lĩnh vực chăn nuôi gia cầm tại Việt Nam và ý kiến của người dân chăn nuôi gà Mía tại Sơn Tây thì chăn nuôi gà Mía là một nghề mang lại hiệu quả kinh tế ổn định nhất đối với người chăn nuôi.(1) Bởi gà Mía thích hợp phương thức chăn thả, bán chăn thả, chống chịu được nóng (tốt hơn các giống gà như Lương Phượng, Tam Hoàng,...), không kén thức ăn, ít dịch bệnh, kỹ thuật chăm sóc nuôi dưỡng cũng không quá khó. Theo Ông Quân (tại xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây) - Người có trên 20 năm kinh nghiệm trong việc chăn nuôi, bảo tồn và phát triển giống gà Mía, đồng thời cũng là Chủ tịch Hội chăn nuôi và tiêu thụ gà Mía Sơn Tây chia sẻ: “Gà Mía sinh trưởng phát triển tốt, cần chú ý một số yếu tố cơ bản đó là chọn giống tốt, đúng giống gà Mía, đảm bảo vệ sinh chuồng trại, phải có "sân chơi"; Quá trình chăn nuôi thực hiện nghiêm quy trình phòng bệnh bằng Vacxin; Chế độ dinh dưỡng thì không giống như nuôi gà công nghiệp chỉ cho gà ăn cám công nghiệp là đủ, mà phải theo phương thức nuôi thả vườn. Gà được vận động và ăn cả thức ăn xanh (rau, củ, quả...) mới đảm bảo khỏe mạnh, tốc độ lớn và chất lượng thịt (chủ yếu cho gà ăn thóc, cám gạo, ngô nghiền, rau xanh, bổ sung các loại khoáng, vitamin, đặc biệt là ở giai đoạn đẻ trứng và vỗ béo để nâng cao sức đề kháng cho gà). Một số kinh nghiệm dân gian thì ngoài việc phải cho gà vận động và ăn thêm rau xanh thì có thể bổ sung một số cây thuốc Nam như cây trà khổng lồ để đàn gà luôn khoẻ, không bị nhiễm bệnh”.(2)Người chăn nuôi gà Mía có thể lựa chọn mục đích sản xuất giống hoặc nuôi thịt thương phẩm. Đối với chăn nuôi thương phẩm, giá bán hiện nay là 85.000 – 100.000 đ/kg, với gà có khối lượng từ 2-2,2 kg/con, sẽ cho thu lãi từ 20.000 - 50.000 đồng/con. Đối với chăn nuôi sản xuất giống có thể liên kết cùng các cơ sở sản xuất và kinh doanh giống gà Mía uy tín để đảm bảo tính phát triển bền vững thông qua Hội chăn nuôi và tiêu thụ gà Mía Sơn Tây kết nối; Điển hình là sự hợp tác trong chuỗi sản xuất và cung cấp sản phẩm gà Mía giữa các hộ chăn nuôi Sơn Tây và Xí nghiệp chăn nuôi gia cầm - Công ty TNHH MTV Đầu tư & Phát triển nông nghiệp Hà Nội để phát triển giống gà Mía, hàng năm cung cấp ra thị trường trên 2 triệu con gà giống mang lại thu nhập ổn định cho các tác nhân tham gia Chuỗi liên kết.

Thứ bốn: Chăn nuôi phát triển theo hướng bền vững. Từ năm 2013, Trung tâm Phát triển chăn nuôi Hà Nội đã phối hợp với UBND Thị xã Sơn Tây tổ chức xây dựng chuỗi liên kết để phù hợp với xu thế hội nhập, phát triển kinh tế theo hướng hàng hóa. Đến nay, sản phẩm gà Mía hoàn toàn đáp ứng được những yêu cầu khắt khe của Thị trường vì đã phát triển thành chuỗi sản xuất và cung cấp sản phẩm gà Mía Sơn Tây; Được quản lý và tổ chức sản xuất kinh doanh bởi Hội chăn nuôi và tiêu thụ gà Mía Sơn Tây. Do đó, sản phẩm gà Mía Sơn Tây luôn đảm bảo chất lượng, cũng như truy xuất được nguồn gốc; Giống gà Mía đã xây dựng được thương hiệu, nhãn hiệu do Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ KH&CN cấp nhãn hiệu tập thể “gà Mía Sơn Tây”; Bên cạnh đó vùng nguyên liệu cung cấp dồi dào để phục vụ thị trường (phát triển gà Mía được tập trung chăn nuôi sản xuất tại những xã trọng điểm của Sơn Tây như Cổ Đông, Đường Lâm, Kim Sơn, Xuân Sơn,...và một số xã của Ba Vì như Cam Thượng,... hàng năm cung cấp trên 5 triệu con gà giống). Định hướng của Hội sẽ nhân rộng và phát triển giống gà Mía, trong thời gian tới là phát triển chuỗi và liên kết chuỗi gắn sản xuất và tiêu thụ sản phẩm gà Mía trên địa bàn Thành phố cũng như các tỉnh.

Vậy, điểm nhấn về phát triển giống Gà Mía Tiến Vua tại Sơn Tây – Hà Nội chính là bởi người chăn nuôi tại đây đã gìn giữ, bảo tồn và phát triển được giống gà Mía bản địa có đặc điểm riêng biệt, chất lượng cao; Xây dựng thành công chuỗi sản xuất và cung cấp sản phẩm gà Mía Sơn Tây và sản phẩm của chuỗi có thương hiệu và nhãn hiệu tập thể “gà Mía Sơn Tây” đặc trưng vùng miền về chất lượng thịt thơm ngon đặc trưng./.