Điều Tra Doanh Nghiệp 2022 Hướng Tới Các Chỉ Tiêu Về Kinh Tế Số

Từ ngày 15/4 đến hết ngày 30/5, Tổng cục Thống kê sẽ tiến hành Điều tra doanh nghiệp năm 2022 để thu thập các thông tin về doanh nghiệp, hợp tác xã/liên hiệp hợp tác xã. Điều tra năm nay sẽ tập trung vào những nội dung gì khác so với những năm trước, thưa bà?

Điều tra doanh nghiệp là một trong các cuộc điều tra thống kê quốc gia được thực hiện hàng năm nhằm thu thập các thông tin phục vụ công tác quản lý, hoạch định chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, phát triển doanh nghiệp.

Do vậy, để nâng cao chất lượng thông tin điều tra, đáp ứng nhanh nhu cầu thông tin cũng như nâng cao hiệu quả chi phí của cuộc điều tra, Điều tra doanh nghiệp năm 2022 sẽ thu thập bổ sung một số thông tin phục vụ biên soạn các chỉ tiêu liên quan đến tài khoản quốc gia, kinh tế số, thương mại điện tử, sản xuất sản phẩm số. Các thông tin này giúp bổ sung nguồn dữ liệu còn thiếu, phục vụ biên soạn các chỉ tiêu thống kê quốc gia.

Theo đó, Điều tra doanh nghiệp năm 2022 bổ sung các câu hỏi phản ánh về tình hình bán hàng và cung cấp dịch vụ qua thương mại điện tử, website, ứng dụng trên điện thoại, sàn giao dịch điện tử, mạng xã hội.

Điều tra cũng bổ sung thông tin thu thập về hoạt động sản xuất các sản phẩm ở định dạng kỹ thuật số, thông tin về tài sản cố định của doanh nghiệp và một số thông tin cơ bản của doanh nghiệp hoạt động vì mục đích giải quyết vấn đề xã hội, môi trường vì lợi ích cộng đồng… nhằm phục vụ biên soạn các chỉ tiêu kinh tế phân tổ theo khu vực thể chế.

Ngoài ra, Điều tra doanh nghiệp năm 2022 còn tiếp cận thu thập thông tin về sản phẩm sản xuất của doanh nghiệp tương tự như Tổng điều tra kinh tế năm 2021 thay cho việc tiếp cận theo ngành kinh tế như đã thực hiện từ năm 2020 trở về trước. Việc thu thập thông tin liên quan đến sản phẩm sản xuất của doanh nghiệp để xác định ngành sản phẩm và ngành kinh tế sẽ giúp cho doanh nghiệp dễ trả lời hơn và sát với thực tế sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Mặc dù có một số cải tiến trong Điều tra doanh nghiệp năm 2022 như đã nêu trên, nhưng kết quả của cuộc điều tra này không tổng hợp chỉ tiêu đến cấp huyện, do vậy quy trình thu thập thông tin không thực hiện đối với địa điểm sản xuất kinh doanh trực thuộc doanh nghiệp, mà chỉ tiến hành thu thập thông tin đến các chi nhánh trực thuộc doanh nghiệp.

Với những thay đổi này, phạm vi, đối tượng và đơn vị điều tra năm nay sẽ như thế nào, thưa bà?

Điều tra doanh nghiệp năm 2022 được tiến hành trên phạm vi 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đối với các doanh nghiệp có hoạt động sản xuất kinh doanh thuộc tất cả các ngành trong Hệ thống ngành kinh tế Việt Nam (VSIC 2018) trừ 3 ngành: ngành O - Hoạt động của Đảng Cộng sản, tổ chức chính trị - xã hội, quản lý nhà nước, an ninh quốc phòng, bảo đảm xã hội bắt buộc; ngành U - Hoạt động của các tổ chức và cơ quan quốc tế; ngành T - Hoạt động làm thuê các công việc trong các gia đình, sản xuất sản phẩm vật chất và dịch vụ tự tiêu dùng của hộ gia đình (do đối tượng điều tra không phát sinh trong các ngành này).

Theo đó, đối tượng điều tra năm nay là tổ chức, cá nhân thỏa mãn ba điều kiện: (i) có địa điểm xác định trên lãnh thổ Việt Nam để trực tiếp thực hiện hoặc quản lý, điều hành các hoạt động sản xuất kinh doanh; (ii) có người đứng đầu chịu trách nhiệm quản lý, điều hành hoạt động, có lao động chuyên nghiệp; (iii) có thời gian hoạt động liên tục hoặc định kỳ theo mùa vụ, hoặc theo tập quán kinh doanh.

Theo đối tượng điều tra nêu trên, đơn vị điều tra của Điều tra doanh nghiệp năm 2022 sẽ gồm 64 tập đoàn, tổng công ty và doanh nghiệp có hoạt động hạch toán toàn ngành (bao gồm 3 tập đoàn, tổng công ty thuộc quản lý của Bộ Quốc phòng) và các doanh nghiệp là tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch, được thành lập hoặc đăng ký thành lập và chịu sự điều chỉnh của Luật Doanh nghiệp; Luật Hợp tác xã/Liên hiệp HTX, các Quỹ Tín dụng nhân dân hoạt động theo Luật Hợp tác xã và các doanh nghiệp được thành lập, chịu sự điều chỉnh bởi các luật chuyên ngành như: Luật Bảo hiểm, Luật Chứng khoán…

Một trong những vấn đề được quan tâm hiện nay là dữ liệu thống kê. Điều này sẽ được Tổng cục Thống kê xử lý như thế nào để nâng cao chất lượng của điều tra năm nay?

Sử dụng dữ liệu hành chính trong công tác thống kê là xu thế tất yếu và được ngành Thống kê đặc biệt quan tâm nhằm bổ sung hoặc thay thế các thông tin thu thập từ các cuộc điều tra thống kê.

Vì vậy, Điều tra doanh nghiệp năm 2022 sẽ sử dụng triệt để các dữ liệu hành chính, đặc biệt cơ sở dữ liệu của Bộ Tài chính (Tổng cục Thuế) nhằm giảm thiểu các thông tin yêu cầu thu thập trong điều tra doanh nghiệp năm 2022.

Đó là loại bỏ một số chỉ tiêu về kết quả sản xuất kinh doanh, tài sản, nguồn vốn, do đã thu được từ dữ liệu hành chính, chỉ tiến hành thu thập các thông tin không có trong dữ liệu báo cáo tài chính.

Cụ thể, Tổng cục Thống kê đã sử dụng dữ liệu về đăng ký thuế do Tổng cục Thuế cung cấp và kết hợp với dữ liệu Tổng điều tra kinh tế năm 2021 để làm dàn mẫu tiến hành chọn mẫu cho Điều tra doanh nghiệp năm 2022. Thông tin từ tờ khai thuế hàng tháng, hàng quý được cập nhật vào dàn chọn mẫu để tiến hành chọn mẫu đảm bảo độ chính xác cao hơn trong việc lựa chọn mẫu điều tra so với các năm trước đây.

Ngoài ra, chúng tôi cũng sử dụng triệt để dữ liệu từ báo cáo tài chính của doanh nghiệp do Tổng cục Thuế cung cấp để giảm tải các thông tin cần thu thập trong phiếu điều tra. Toàn bộ các thông tin đã có trong báo cáo tài chính sẽ không tiến hành thu thập trong phiếu điều tra doanh nghiệp năm 2022.

Trong các cuộc điều tra trước đây, mối lo lớn nhất của Tổng cục Thống kê chính là sự tuân thủ của các đơn vị cung cấp thông tin. Mối lo này có còn trong năm nay, thưa bà?

Sau thành công về ứng dụng công nghệ thông tin trong Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 và Tổng điều tra kinh tế năm 2021, đồng thời với quyết tâm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong các cuộc điều tra thống kê, Điều tra doanh nghiệp năm 2022 tiếp tục ứng dụng triệt để công nghệ thông tin vào tất cả các công đoạn của cuộc điều tra: từ công tác chuẩn bị, thu thập thông tin, xử lý và công bố kết quả điều tra.

Theo đó, trong khâu thu thập thông tin, doanh nghiệp sẽ trực tiếp đăng nhập vào hệ thống qua trang web thongkedoanhnghiep@gso.gov.vn để kê khai thông tin. Điều tra viên sẽ hỗ trợ doanh nghiệp về thông tin đăng nhập, nghiệp vụ và hướng dẫn cách điền thông tin.

Tuy nhiên, với phương pháp thu thập thông tin trực tuyến, ý thức tự giác chấp hành pháp luật, cung cấp thông tin điều tra thống kê của từng doanh nghiệp cần được phát huy. Thực tế, đa phần các doanh nghiệp nghiêm chỉnh chấp hành Luật Thống kê, thực hiện cung cấp thông tin theo yêu cầu. Tuy nhiên, vẫn còn không ít doanh nghiệp cố tình trốn tránh, chây ỳ không cung cấp thông tin hoặc cung cấp chiếu lệ, không đầy đủ, không chính xác, không kịp thời…

Điều tra doanh nghiệp năm 2022 là một cuộc điều tra quy mô lớn, thời gian thực hiện không dài, với nhiều nội dung chuyên sâu để giúp tổng hợp bức tranh chung về tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trên cả nước. Do vậy, sự tham gia và đồng hành của các doanh nghiệp trong việc cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác theo tình hình thực tế tại doanh nghiệp là rất quan trọng, góp phần vào thành công của cuộc điều tra.

VnEconomy 19/04/2022 14:00