Điều Trị Xơ Vữa động Mạch đúng Cách Giúp Bạn Tránh Các Biến ...

Xơ vữa động mạch là một bệnh vô cùng nguy hiểm bởi nó xuất hiện rất sớm nhưng lại không có triệu chứng, chỉ đến khi tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn thì nó mới có những triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên nếu bệnh được phát hiện sớm và có những phương pháp điều trị cụ thể sẽ thành công giảm thiểu hoàn toàn các biến cố tim mạch, bệnh tật và tử vong

Mục lục

• Yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch
• Xơ vữa động mạch có chữa được không?
• Các phương pháp điều trị xơ vữa động mạch
  • Thay đổi lối sống
  • Ăn uống theo chế độ có lợi cho tim
  • Luyện tập thể dục
  • Có các bài luyện tập nặng hoặc nhẹ
  • Bỏ thuốc lá
  • Giảm cân nếu bạn thừa cân
  • Quản lí căng thẳng
  • Theo dõi các chỉ số cơ thể
  • Sử dụng thuốc chống xơ vữa động mạch
  • Can thiệp phẫu thuật
• Với từng giai đoạn bệnh sẽ áp dụng những phương pháp điều trị nào?
  • Giai đạn đầu
  • Giai đoạn lâm sàng
  • Giai đoạn nghiêm trọng

Yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch

Khi bị xơ vữa động mạch, các động mạch trở nên hẹp do các chất béo tích tụ dọc theo thành của các động mạch.

Xơ vữa động mạch: là tình trạng động mạch bị hẹp hoặc bị tắc nghẽn do các mảng xơ vữa động mạch, ngăn cản máu đi đến tim và các cơ quan khác trong cơ thể. Các mảng xơ vữa được tạo thành từ các chất béo, cholesterol và các hợp chất khác có trong máu. Khi máu không được lưu thông đến tim, não trong một khoảng thời gian dài sẽ gây ra các hậu quả nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ thậm chí tử vong

Các yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch bao gồm

Yếu tố nguy cơ thay đổi được

• Cholesterol cao
• Huyết áp cao
• Lượng đường trong máu cao
• Khói thuốc lá
• Thừa cân, béo phì

Yếu tố nguy cơ không thay đổi được

• Di truyền
• Tuổi tác

Xơ vữa động mạch có chữa được không?

Xơ vữa động mạch khó có thể điều trị được dứt điểm. Cho đến nay, chưa có phương pháp nào có thể điều trị khỏi hoàn toàn bệnh bởi căn bệnh này phát triển âm thầm rất khó phát hiện và thường phát triển nhanh ở những giai đoạn cuối.

Điều trị xơ vữa động mạch là nhằm vào các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được.  Giúp làm giảm nguy cơ mắc xơ vữa động mạch và ngăn ngừa các biến chứng về tim mạch, tử vong

Các phương pháp điều trị xơ vữa động mạch

Sự thành công của điều trị xơ vữa động mạch sẽ phụ thuộc vào:

• Mức độ nghiêm trọng của tình trạng của bạn
• Nó được điều trị kịp thời như thế nào
• Các cơ quan khác có bị ảnh hưởng không

Mục tiêu của việc điều trị xơ vữa động mạch là làm giảm các triệu chứng và ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh để ngăn chặn sự tắc nghẽn của lòng của các động mạch bị ảnh hưởng. Phương pháp điều trị bao gồm:

• Thay đổi lối sống
• Dùng thuốc
• Phẫu thuật.

Bạn nên trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cách thay đổi lối sống phù hợp. Bạn cũng cần dùng thuốc đúng cách để kiểm soát tình trạng của mình và tránh các biến chứng có thể xảy ra

Thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống rất quan trọng trong điều trị xơ vữa động mạch, có thể làm chậm hoặc thậm trí đảo ngược tiến trình xơ vữa phòng ngừa các biến chứng tiểm ẩn của bệnh lý này.

Thay đổi lối sống này bắt đầu từ những thói quen sinh hoạt hàng ngày của bạn như: chế độ ăn uống, luyện tập thể thao, sử dụng những chất có lợi, tránh xa các chất có hại cho sức khỏe. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cao bệnh nhân nên thay đổi lối sống như sau:

Ăn uống theo chế độ có lợi cho tim

Chế độ ăn có lợi cho tim mạch chính là làm giảm lượng cholesterol trong máu giúp kiểm soát các yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch nói chung và bệnh tim nói riêng bằng việc ăn thực phẩm có lợi và tránh thực phẩm có hại

Chế độ ăn có lợi cho tim: là ăn nhiều rau và trái cây, hạn chế sử dụng chất béo không lành mạnh, chọn các nguồn đạm ít béo, ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt, không nên ăn quá nhiều muối

Bạn có thể tham khảo bảng dưới đây để lựa chọn nguồn thức ăn nên và không nên cho tim của bạn

Thực phẩm nên ăn:

• Trái cây tươi, rau tươi, sậm màu xanh
• Chất béo lành mạnh: Dầu ô-liu, cải dầu, vừng, hướng dương, ngô, và dầu đậu nành,…
• Chọn nguồn protein ít béo như :Thịt nạc (chẳng hạn như thịt bò hoặc thịt lợn nạc 95%), thịt gia cầm không da: ức gà; các loại cá giàu omega-3 như cá hồi, cá thu; các loại đậu (đậu hà lan, đậu lăng, đậu xanh, đậu đen); trứng hoặc sữa tách kem, sữa ít béo
• Các loại ngũ cốc nguyên hạt: óc chó, hạnh nhân, yến mạch …Các loại bánh mì ngũ cốc như bánh mì đen. Ngoài ra còn có cá loại tinh tột tốt giúp no lâu như: Gạo lức, lúa mạch

Thực phẩm nên tránh:

• Trái cây đóng hộp, trái cây sấy khô
• Các món rau kèm nước sốt, các món rau chiên xào
• Chất béo không lành mạch: Mỡ động vật; bơ động vật; các loại bơ sữa. Ngoài ra cò một số dầu như: dầu dừa, dầu cọ và đồ ăn nhanh như: pizza, hamberger, gà rán,…
• Nguồi đạm giàu protein: Thịt đỏ ( thịt lợn, thịt bò,..); nội tạng động vật; sản phẩm đóng hộp như: Xúc xích, thịt ba rọi; sữa nguyên kem,…
• Tinh bột no lâu: Bột mì tinh chế, bánh mì trắng; các loại bánh quy, bánh ngô, bánh chiên, bánh bông lan; mì trứng, bắp rang bơ,…
• Muối: Không nên ăn quá 1500mg muối mỗi ngày. Muối có nhiều trong: đồ hộp, đồ ăn nhanh; các loại thịt đông lạnh, thịt nguội, thịt ướp muối,…
• Đường: Ăn nhiều đường khiến bạn có thể mắc các bệnh tiểu đường gây nguy cơ mắc xơ vữa động mạch. Thực phẩm chứa nhiều đường mà bạn cần tránh gồm: Soda, trà sữa, kẹo, bánh ngọt, bánh quy, và kem

Luyện tập thể dục

Việc tập thể dục đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị tăng huyết áp. Cùng với chế độ ăn uống của bạn, tập thể dục là một thành phần chính của lối sống lành mạnh cho tim.

Hoạt động thể chất có thể giúp thúc đẩy quá trình trao đổi chất, thải độc cơ thể, tiêu hao mỡ thừa, làm cơ bắp của bạn sử dụng oxy hiệu quả hơn, cũng như cải thiện lưu thông máu. Nó cũng có thể làm giảm huyết áp cao – một yếu tố nguy cơ chính gây xơ vữa động mạch.

Có các bài luyện tập nặng hoặc nhẹ

Trường hợp mắc xơ vữa động mạch nhẹ, bạn có thể lựa chọn các bài tập nặng như:chạy bộ, bơi lội, leo cầu thang,… Với các bài tập nặng bạn có thể tập 30-60 phút / 1 ngày và cầần duy trì đều đặn 5 buổi/1 tuần trong 3 tháng để đạt được hiệu quả tốt nhất

Đối với trường hợp xơ vữa động mạch nghiêm trọng hơn, sức khỏe của người bệnh không cho phép để tập các bài tập nặng, bạn có thể tham kháo các bài tập với cường độ nhẹ hơn như: đi bộ, thể dục nhịp điệu hay yoga. Với các bài tập nhẹ thế này, bạn nên tập tối thiểu 1 giờ mỗi ngày và duy trì khoảng 6 buổi 1 tuần để cải thiện tình trạng ệnh tốt hơn

Bỏ thuốc lá

Bỏ thuốc là bước quan trọng nhất bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch

Hút thuốc làm hại các mạch máu của bạn. Khói thuốc lá có chứa nicotin làm tăng nhịp tim và co dãn mạch, dẫn đến tăng huyết áp gây nguy cơ mắc chứng xơ vữa động mạch, nó cũng làm tăng tình trạng viêm trong động mạch và làm cho tiểu cầu trong máu đông lại (cục máu đông) dễ dàng hơn

Nếu bạn hút thuốc, bỏ thuốc là bước quan trọng nhất bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch và các yếu tố nguy cơ bệnh tim khác

Giảm cân nếu bạn thừa cân

Trọng lượng cơ thể dư thừa sẽ làm tăng mỡ máu gây nên các bệnh như tiểu đường, huyết áp cao. Ở Việt Nam số người tiểu đường bị xơ vữa động mạch chiếm 70%.

Ở người trưởng thành, trọng lượng cơ thể khỏe mạnh thường được xác định là chỉ số khối cơ thể (BMI) – một phép đo dựa trên chiều cao và cân nặng của bạn để biết rằng bạn có bị béo phì hay không

Công thức tính chỉ số BMI và bảng chỉ số xác định tình trạng cơ thể

Quản lí căng thẳng

Căng thẳng, lo âu thường xuyên khiến nhịp tim tăng lên khiến huyết áp cao cũng làm cho tình trạng xơ vữa động mạch càng thêm nguy hiểm hơn.

Cố gắng quản lý căng thẳng. Các kỹ thuật như thư giãn có hướng dẫn, hít thở sâu, thiền và yoga có thể giúp bạn đối phó với căng thẳng một cách lành mạnh. Bạn cũng có thể tìm thấy sự giảm bớt căng thẳng thông qua tập thể dục, nói chuyện với bạn bè và gia đình hoặc đến gặp một chuyên gia sức khỏe tâm lí.

Theo dõi các chỉ số cơ thể

Khi bị xơ vữa động mạch có 4 chỉ số bạn cần theo dõi thường xuyên đó là: cân nặng, huyết áp, nồng độ cholesterol máu, chỉ số đường huyết.

Bạn có thể tự kiểm tra các chỉ số này ở nhà hoặc gặp bác sĩ thường xuyên nếu bạn không có đủ các dụng cụ đo hoặc kiến thức về chúng. Hãy ghi chép cẩn thận để theo dõi xem các chỉ số trên có xu hướng tăng hay giảm, từ đó có phương pháp khắc phục kịp thời.

Sử dụng thuốc chống xơ vữa động mạch

Đôi khi chỉ thay đổi lối sống không đủ để kiểm soát mức cholesterol của bạn, không thể giảm bớt tình trạng xơ vữa các bác sĩ sẽ cân nhắc tinh trạng của bạn để kê thêm một số loại thuốc có thể giúp ngăn ngừa xơ vữa động mạch xấu đi

• Thuốc giảm cholesterol: Có chứa statin và fibrate làm giảm lượng cholesterol mà cơ thể bạn tạo ra. Ngoài việc điều chỉnh lượng cholesterol của bạn, statin có thể giúp ổn định niêm mạc động mạch tim và ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
• Thuốc chống tiểu cầu Có chứa aspirin, có thể làm giảm nguy cơ cục máu đông hình thành trong động mạch của bạn. Vì lý do này, dùng aspirin liều thấp hàng ngày theo khuyến nghị của bác sĩ có thể làm giảm nguy cơ đau tim ở những người mắc bệnh động mạch vành
• Thuốc ức chế Beta Chúng làm giảm nhịp tim của bạn và làm thư giãn các mạch máu của bạn, từ đó làm giảm huyết áp của bạn – cùng với nguy cơ bị đau tim và các vấn đề về nhịp tim nhất định.
• Thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE) Có thể giúp làm chậm quá trình xơ vữa động mạch bằng cách hạ huyết áp và thư giãn mạch máu. Chúng cũng làm giảm nguy cơ đau tim
• Thuốc chẹn kênh canxi  Những loại thuốc này làm giảm huyết áp và thư giãn mạch máu của bạn, đôi khi cũng được sử dụng để điều trị đau thắt ngực
• Thuốc lợi tiểu Giúp giảm huyết áp của bạn bằng cách giảm giữ nước trên toàn cơ thể.

Can thiệp phẫu thuật

Phương pháp phẫu thuật được bác sĩ chỉ định khi tình trạng xơ vữa động mạch nặng và tiến triển nhanh chóng. Có thể người bệnh đã từng bị đột quỵ trước đó. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ lấy đi mảng xơ vữa gây tắc và làm hẹp giúp động mạch trơn láng trở lại

Các thủ tục phẫu thuật được sử dụng để điều trị xơ vữa động mạch bao gồm:

– Nong mạch: Bác sĩ sẽ luồn một ống mảnh, nhỏ vào trong lòng mạch máu, đầu ống có chứa bóng nong có thể giãn nở. Sau đó, đầu ống này sẽ được đưa đến vùng xơ vữa. Bác sĩ sẽ bơm căng quả bóng để ép mảng xơ vữa nhỏ lại. Kết thúc, ống sẽ được rút ra khỏi mạch máu.

– Đặt stent: Phương pháp này tương tự như nong mạch nhưng có cải tiến hơn. Sau khi quả bóng hơi đã làm xẹp mảng xơ vữa, bác sĩ sẽ đặt vào đây một ống kim loại để ngăn ngừa vị trí này tắc hẹp trở lại.

– Nạo vét mảng xơ vữa: Đây là phương pháp sử dụng thiết bị chuyên dụng để nạo bỏ mảng xơ vữa trong mạch, thường được thực hiện ở các động mạch vùng cổ cung cấp máu cho não.

– Bắc cầu động mạch: Sử dụng một đoạn động mạch nối tắt đi qua vùng xơ vữa, áp dụng cho đoạn mạch có quá nhiều vị trí bị xơ vữa mà không thể đặt stent.

• Nong mạch Chèn một ống hẹp vào động mạch bị thu hẹp và đưa một ống thứ hai chứa một đầu bóng bay xì hơi qua nó. Bong bóng sau đó được bơm phồng lên làm rộng động mạch
• Phẫu thuật nội soi Thủ thuật này bao gồm phẫu thuật loại bỏ các mảng bám từ thành động mạch bị hẹp. Nó thường được thực hiện trên các động mạch cảnh (ở cổ của bạn).
• Cắt bỏ nội mạc động mạch. Bác sĩ sẽ phẫu thuật để loại bỏ chất béo lắng đọng trong động mạch;
• Nạo mảng xơ vữa. Bác sĩ sẽ loại bỏ mảng bám động mạch bằng cách sử dụng một ống thông với một lưỡi dao sắc ở một đầu.

Với từng giai đoạn bệnh sẽ áp dụng những phương pháp điều trị nào?

Tùy vào mức độ bệnh của bạn sẽ có những phương pháp điều trị bệnh cụ thể và hiệu quả.

Giai đạn đầu

Ở những giai đạn đầu, xơ vữa động mạch thường không có triệu chứng cụ thể do đó khiến người bệnh chủ quan, không quan tâm đến nó. Bệnh nhân thường phát hiện tình cờ khi đi thăm khám một căn bệnh khác.

Tuy nhiên, nếu biết đến sự xuất hiện của căn bệnh này, . Ở giai đoạn đầu của xơ vữa động mạch, phương pháp thay đổi lối sống được bác sĩ khuyến khích bệnh nhân áp dụng nhiều nhất

Bằng cách thực hiện một chế độ ăn tốt cho tim mạch, kết hợp luyện tập chăm chỉ sẽ giúp bạn giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và ngăn ngừa hoàn toàn các biến chứng về các bệnh tim mạch. Đây là phương pháp mang lại hiệu quả tốt về lâu dài cho sức khỏe và cuộc sống của bạn

Giai đoạn lâm sàng

Ở giai đoạn này, khi động mạch của bệnh nhân đã tắc nghẽn đế 70%, bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như: khó thở, các cơn đau thắt ngực, đau đầu dữ dội,… đây là những dấu hiệu cảnh báo cho một cơn quỵ hoặc nhồi máu cơtim trong tương lai

Ở giai đoạn lâm sàng, phương pháp điều trị mà bác sĩ khuyên bệnh nhân áp dụng là ngoài việc kết hợp luyện tập thể thao và ăn uống tốt cho tim mạch, thì người bệnh nên sử dụng một số loại thuốc như: thuốc giảm cholesterol, hạ đường huyết hay chống đông máu,…

Thuốc đẩy nhanh quá tình kéo các chỉ số cholesterol về bình thường, làm tan các mảng xơ vữa, giảm các cơn đau thắt ngực. Kết hợp luyện tập và ăn uống giúp bạn kiểm soát xơ vữa động mạch để chúng không trở nê tệ hơn

Giai đoạn nghiêm trọng

Đây là giai đoạn nguy hiểm nhất bởi động mạch của bệnh nhân có thể bị tắc nghẽn hoàn toàn do các cục máu đông dẫn đến các biến chứng nguy hiểm của xơ vữa động mạch như: nhồi máu cơ tim, đột quỵ, suy tim,…

Phương pháp điều trị duy nhất mà bác sĩ có thể đề nghị đến bệnh nhân và gia đình đó là can thiệp phẫu thuật nhằm ngăn chặn nguy cơ tử vong và các biến chứng tàn tật.