Đình Phú Đô - Ha Noi 360

Lược sử

Làng Phú Đô rất nổi tiếng về nghề làm bún; xưa kia thuộc xã Mễ Trì, tổng Đại Mỗ, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông; nay là một phường thuộc quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội. Phường thành lập ngày 01-04-2014 trên cơ sở phân chia xã Mễ Trì cũ thành 2 phường Phú Đô và Mễ Trì (ở phía đông). Phú Đô giáp 2 phường Đại Mỗ và Tây Mỗ ở phía tây, phía nam giáp phường Trung Văn, phía bắc giáp phường Mỹ Đình I.

• Tam quan đình Phú Đô. Panorama ©NCCong 2015

Phường Phú Đô có diện tích 239 ha, dân số năm 2013 là 13.856 người, mật độ dân cư đông tới 5.797 người/km2. Ruộng đồng ao vườn của ngôi làng cũ ngày nay đã hầu như mất hết dấu vết và biến thành một khu vực nhà cửa lô nhô, chen chúc ngay mạn bắc đại lộ Thăng Long, trải dài từ ngã ba phố Lê Quang Đạo đến cầu sông Nhuệ.

Đình Phú Đô có từ thời Hậu Lê, thờ Đức thánh Cả tên huý Lý Thiên Bảo (李天寶) và phối thờ 6 vị thành hoàng khác. Theo thần phả, Đức thánh Cả là anh họ của vua Lý Nam Đế [1]. Ngày 22-4-1992 ngôi đình đã được Bộ Văn hóa và Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử - kiến trúc - nghệ thuật quốc gia.

Tương truyền trước kia nơi đây con gái gót đỏ, con trai thì ngực đỏ nên làng có tên Hồng Đô, về sau giàu lên mới đổi là Phú Đô. Có một ông Hoàng từ chiến trường trở về đã gặp bên đường hai chị em xinh đẹp hát hay của làng này, liền ép làm vợ, dân gọi là Hai Bà Hoàng. Sống trong giàu sang nhưng vẫn buồn tủi vì mãi không có con, một ngày kia họ bèn vứt thanh bảo kiếm xuống giếng, thề độc rằng “con gái làng mà lấy chồng xa sẽ lận đận, có con thì không có của và ngược lại; còn nếu lấy chồng về làng thì sẽ được sung sướng”.

Nhưng theo văn bia do tiến sĩ Hồ Sĩ Dương (胡士揚 1621–1681) soạn và hiện còn trong đền Hai Bà Hoàng tại Phú Đô thì đền thờ hoàng hậu Nguyễn Thị An và nguyên phi Nguyễn Thị Phương, vốn là người làng này ở thời Hậu Lê, được tuyển vào cung vua Lê Anh Tông. (Năm 2018, đền Hai Bà Hoàng và chùa Tăng Long Tự đã được xếp hạng là di tích kiến trúc - nghệ thuật của thành phố).

• Sân đình Phú Đô. Panorama ©NCCong 2015

Sáu vị thành hoàng phối thờ bao gồm: 2 Bà Hoàng nói trên, tướng Đinh Lễ của vua Lê Lợi, vợ chồng tổ nghề ca trù Đinh Dự - Mãn Đường Hoa và tổ nghề bún Phú Đô tên Trần Câu Mang, hiệu Vĩ Mộc, dân làng kiêng kỵ thường gọi chệch là cụ Vĩ Mược (có tài liệu khác lại nói là thờ ông Hồ Nguyên Thơ).