Đồng Đăng Có Phố Kỳ Lừa Có Nàng Tô Thị, Có Chùa Tam Thanh ý Nghĩa

Bài làm

Kho tàng ca dao dân ca của nước ta có rất nhiều bài viết về đề tài ca ngợi vẻ đẹp quê hương đất nước. Tiêu biểu chính là bài ca dao:

“Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa

 Có nàng Tô Thị có chùa Tam Thanh

 Ai lên xứ Lạng cùng anh

 Bõ công bác mẹ sinh thành ra em”

Ngay ở câu đầu tiên chúng ta có thể dễ dàng nhận ra ông cha ta đang muốn nói đến về vùng đất Đồng Đăng một mảnh đất địa đầu của tổ quốc. Đây là những tên phố tên chùa nổi tiếng ở nước ta xưa và nay. Bài ca dao không chỉ ca ngợi cảnh đẹp của quê hương đất nước mà còn mang ý nghĩa viết về tình yêu đôi lứa. Điều này được thể hiện rõ hơn ở hai câu cuối. Lời ca dao giống như lời bày tỏ tình yêu chân thành, nồng nhiệt  nhưng vẫn hết sức kín đáo tế nhị của chàng trai đối với cô gái.

Anh và em chính là chủ thể và đối tượng trữ tình của bài ca dao. Tình yêu đôi lứa hòa quyện vào cùng với tình yêu quê hương đất nước. Tác giả dân gian đã sử dụng điệp từ một cách lên tiếp. Khẳng định vẻ đẹp thiên nhiên với đầy đủ từ núi đến con phố Kỳ Lừa sầm uất nằm ở bên sông Kỳ Cùng. Hình ảnh tượng đá nàng Tô Thị ở trên đỉnh núi đã tồn tại từ lâu đời như thẩm định sự thủy chung son sắt của nàng Tô Thị đã dầm mưa dãi nắng mấy nghìn năm để chờ chồng. Câu ca dao còn làm nổi bật lên một không gian Phật giáo đó chính là chùa Tam Thanh. Đây là một ngôi chùa nhưng ẩn sâu trong hang đá mang dáng vẻ u tịch  tự ngàn xưa. Điệp từ có ở hai câu ca dao đầu đã khẳng định niềm xem em hứng thú và tự hào không chỉ của người dân xứ Lạng mà còn cả của những du khách khi đứng trước những vẻ đẹp cũng như những di tích văn hóa ở nơi đây.

Xem thêm:  Bài văn Tả con gà trống lớp 4 hay nhất

Trong lịch sử chiến đấu của dân tộc đã ghi lại bao trang sử Anh hùng của người xứ Lạng. Ải Chi Lăng, Quỷ Môn Quan đã gắn liền với những giai thoại làm khiếp sợ lũ quân xâm lược phong kiến phương Bắc. Đó là lịch sử đáng tự hào của người dân xứ Lạng. Chính vì vậy nên nhân vật trữ tình anh mới tha thiết và có lòng mời những ai yêu cái đẹp đến với xứ Lạng cùng anh.

Hai câu tiếp theo là lời nhắn gọi của chàng trai:

“Ai lên xứ Lạng cùng anh

Bõ công bác mẹ sinh thành ra em”

Đại từ phiếm chỉ “ai” để nói về tất cả mọi người, để nói về cô gái mà chàng trai đang muốn gửi lời nhớ thương. Đó chính là cô gái được chàng trai mời lên xứ Lạng để thăm những cảnh vật nơi đó. Cách gọi em bằng ai khiến cho đối tượng tỏ tình trở thành gián tiếp là từ xác định trở thành không xác định được. Đây chính là các chàng trai bày tỏ tình cảm của mình khiến cho nó không trở nên đường đột khó chấp nhận mà có ý tứ sâu xa.

Hai từ “bõ công” có nghĩa là đáng công sức và khỏi uổng công. Công lao ở đây không phải là công của chàng trai mà là công của đấng sinh thành cha mẹ. Ý nghĩa của câu ca dao này chính là à muốn nhắn nhủ tới cô gái nếu như bỏ lỡ dịp lên xứ Lạng lần này thì thật là uổng phí. Xứ Lạng đi xa xôi nhưng có nhiều cảnh đẹp có nhiều người hùng với những chiến công làm rạng rỡ non sông đất nước. Và nhân vật trữ tình anh tin rằng khi em đến với nơi đây thì thì cảnh vật và tình cảm sẽ càng nên đẹp và quyến rũ. Trên quê hương tươi đẹp ấy chúng ta sẽ thành đôi và chung tay xây dựng cuộc đời chung làm cho sự sống sinh sôi mãi mãi.

Xem thêm:  Soạn Bài Đặc Điểm Của Ngôn Ngữ Nói Và Ngôn Ngữ Viết

Quê hương đẹp là vậy thân thiết là vậy, con người đáng yêu như thế thì hỏi làm sao không yêu thương, không quý trọng và hãnh diện tự hào. Bài ca dao đã kết thành tình yêu quê hương sâu nặng nghĩa tình và tình yêu đôi lứa. Lời ca dao không chỉ giới thiệu về vẻ đẹp kỳ thú của xứ Lạng mà còn là lời tỏ tình chân thành say đắm của chàng trai với người thương.

Có thể xem đây là một trong những bài ca dao hay nhất trong chùm bài về đề tài ca ngợi cảnh đẹp quê hương, đất nước. Thật không khó có thể nhận ra hai câu đầu giới thiệu Đồng Đăng, đó chính là mảnh đất địa đầu Tổ quốc với những tên núi, tên phố, tên chùa nổi tiếng xưa nay. Với hai câu thơ sau chính như là lời mời mọc du khách lên thăm xứ Lạng. Và khi thoạt nghe tưởng như đây chi là bài ca dao ca ngợi cảnh đẹp của chính quê hương đất nước nhưng dường như khi đã đọc kĩ thì thấy nó còn là một bài ca dao về tình yêu đôi lứa. Và với việc thông qua việc giới thiệu cảnh đẹp của quê hương, thì dường như chàng trai bày tỏ tình yêu chân thành, nồng nhiệt mà vẫn hết sức kín đáo, tế nhị của mình.

Thật dễ có thể nhận thấy hai nhân vật anh và em chính là chủ thể và đối tượng trữ tình của bài ca dao này. Ta như thấy ở đây, chính tình yêu quê hương đất nước và tình yêu đối lứa cũng như đã gắn bó hòa quyện làm một và tình yêu đôi lứa giữ vai trò là cảm xúc chủ đạo trong bài thơ đặc sắc này:

Đồng Đăng có phố Kì Lừa

Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh

Ai lên xứ Lạng cùng anh…

Sử dụng đặc sắc và tài tình điệp từ có được nhắc lại ba lần liên tiếp (có phố, có nàng, có chùa). Và chính những sự kết hợp với nhịp thơ như đã trở lên dồn dập thể hiện sự hứng khởi cao độ cùng với những tình cảm gắn bó thiết tha của chàng trai đối với quê hương. Có thể thấy được xứ Lạng tuy xa xôi một chút, núi rừng một chút nhưng rất đẹp và rất đáng tự hào biết bao nhiêu.

Có thể nói rằng thiên nhiên nơi đây kì thú hiếm nơi nào có. Và cả con phố Kì Lừa sầm uất ở bên sông Kỳ Cùng, và như của ngon vật lạ chẳng thiểu thứ gì cả. Có thể nói rằng hình ảnh tượng đá nàng Tô Thị ờ trên đỉnh núi, như nói lên sự thủy chung son sắt chờ chồng nắng mưa dãi dầu mấy nghìn năm. Vẫn còn đó chính là ngôi chùa Tam Thanh cũng như đã ẩn sâu trong hang đá, cõi Phật lùi vào chốn u tịch, và dường như cũng chỉ nghe thấy tiếng nước từ những nhũ đá nhỏ giọt thánh thót, đếm thời gian, tự ngàn xưa.

Ta như thấy được chính xứ Lạng của anh đẹp như vậy đó. Có cả những hình sông dáng núi, phố thị, chùa chiền và các danh thắng liên kết với nhau, tạc nên một khung cảnh tuyệt vời khiến cho những văn nhân, cũng như các tài tử đã từng tới đây đều để trái tim mình rung động thành thơ.

Vẫn còn đó những trang lịch sử giữ nước của dân tộc Việt đã ghi lại bao trang sử anh hùng của người xứ Lạng. Vẫn còn sừng sững một ải Chi Lăng hiểm trở, một cái tên Quỷ Môn Quan dường như cũng đã gắn liền với giai thoại thập nhân khứ, nhất nhân hoan (mười người đi chỉ có một người trở về) cũng như đã làm khiếp sợ đời đời lũ quân xâm lược phong kiến phương Bắc, và như cũng đã đáng tự hào lắm thay. Và vậy nên anh tha thiết mời đối với những ai có lòng yêu cái Đẹp, hãy lên xứ Lạng cùng anh!

Ta như thấy được hai câu ca dao trên không chi nhằm giới thiệu về cảnh đẹp xứ Lạng mà còn là lời bày tỏ tình yêu quê hương thắm thiết của chàng trai. Và dường như đúng là có cả hai ý ấy nhưng đó mới chỉ là cơ sở và điều kiện, còn nguyên nhân và cũng đúng với mục đích của sự giới thiệu hào hứng say mê ấy lại thuộc về chỗ khác. Điều này dường như ta đã được bài ca dao thể hiện một cách kín đáo, tế nhị:

Ai lên xứ Lạng cùng anh,

Bõ công bác mẹ sinh thành ra em.

Có thể thấy được đại từ phiếm chỉ Ai nhiều lần xuất hiện trong ca dao, nhất là trong ca dao tỏ tình. Và từ “ai” ở đây chính là em, là cô gái được chàng trai tha thiết mời lên xứ Lạng. Có thể thấy được chính cách gọi em bằng “ai” làm cho đối tượng tỏ tình trực tiếp trở thành gián tiếp, xác định trở thành không xác định. Đây là cái “mẹo” giúp chàng trai tránh được sự đường đột khó nói mà vẫn ngỏ được ý mình và khiến cho cách tỏ bày càng thêm tình tứ.

Chỉ với hai từ bõ công có nghĩa là xứng công hay là sự đáng công, khỏi uổng công. Mà từ công ờ đây là công sinh thành của bác mẹ đó chính là cách gọi theo lối xưa – tức là cha mẹ). Và ta như thấy được theo suy nghĩ của chàng trai, nếu như mà cô gái bỏ lỡ dịp may lên xứ Lạng thì quả là uổng phí biết bao nhiêu.

Câu thơ “Em hãy lên xứ Lạng cùng anh, cho Bõ công bác mẹ sinh thành ra em” như cũng đã nói người con gái nết na xinh đẹp mà anh thầm yêu trộm nhớ. Và khii em bên anh, chúng ta dường như cũng sẽ cùng nhau thưởng thức những hương vị lạ lùng của nhiều sản vật bày bán ở phố chợ Kì Lừa sầm uất, và dường như cũng cùng thấm thía bài học nghĩa tình thủy chung ẩn chứa trong bức tượng nàng Tô Thị bồng con ngóng chồng. Hai ta như cũng sẽcùng lắng nghe cho thấu tận tâm linh cái không khí thiêng liêng của cảnh chùa Tam Thanh u tịch.

Và dường như chính xứ Lạng tuy xa xôi nhưng cảnh đẹp, và cả con người hùng với nhiều chiến công làm rạng rỡ non sông. Thì lúc này anh luôn tin rằng, nếu như có em bên cạnh thì cảnh ấy, thì chính tình này sẽ cảng đẹp đẽ hơn nó như sẽ quyến rũ bội phần. Và trên quê hương yêu dấu đẹp đẽ, đẹp như gấm như hoa, chúng ta sẽ cùng với nhau chung tay xây dựng cuộc đời làm cho sự sống mãi mãi sinh sôi.

Quê hương là như thế đó ta như thấy được con người như thế, hỏi làm sao không thương, không quý, không hãnh điện tự hào sao được cơ chứ. Có thể nói tất cả cảm xúc trong bài ca dao trên đã kết thành một tình yêu mênh mông, sâu nặng nghĩa tình. Vfa đây chính là lời giới thiệu về vẻ đẹp kì thú của quê hương xứ Lạng thú vị thay lại là lời tỏ tình say đắm, chân thành của chàng trai với người yêu. Và có thể nói trong thơ ca, ý ở ngoài lời là vậy.

Nguồn: Văn mẫu hay