Dông – Tố - Lốc – Vòi Rồng - Thông Tin Khí Tượng Thủy Văn AN GIANG

• Giới thiệu
• Bản tin KTTV
  • Thời tiết
  • Thủy văn
  • Thời tiết nguy hiểm
  • Thủy văn đặc biệt
  • Hạn, mặn
  • Biểu tượng thời tiết
• Số liệu thời gian thực
• Thủy văn 24h
• Thông tin dự báo KTTV
  • Dự báo thời tiết
  • Dự báo thời tiết hạn dài
  • Dự báo thời tiết hạn mùa
  • Dự báo thủy văn hạn ngắn
  • Dự báo thủy văn hạn vừa
  • Dự báo thủy văn hạn dài
  • Dự báo thủy văn hạn mùa
• Cảnh báo thiên tai
  • Bão - ATNĐ
  • Mưa lớn
  • Nắng nóng
  • Hạn
  • Lũ
  • Xâm nhập mặn
  • Nông nghiệp
  • Sạt lở đất
• Bản đồ khí hậu
• Số liệu
• Kiến thức KTTV
• Văn bản pháp luật
• Liên hệ - Góp ý

1. KIẾN THỨC VỀ KHÍ TƯỢNG
   1. Thuật ngữ Khí tượng-Thủy văn
   2. Mây
   3. Nhiệt độ
   4. Nắng nóng
   5. Gió
   6. Mưa
   7. Bão và áp thấp nhiệt đới (ATNĐ)
   8. Dông – Tố - Lốc – Vòi rồng
   9. Mưa đá
   10. Hạn
   11. Phân khu vực dự báo thời tiết
2. KIẾN THỨC THỦY VĂN
   1. Thuật ngữ thủy văn
   2. Lũ
   3. Lụt, úng
   4. Nước dâng do bão
   5. Lũ quét
   6. Cấp báo động, tín hiệu lũ
   7. Các bản tin dự báo lũ
3. BIỆN PHÁP PHÒNG, TRÁNH, ỨNG PHÓ THIÊN TAI
   1. Đối với bão và ATNĐ
   2. Ứng phó với bão, áp thấp nhiệt đới
   3. Đối với lũ và triều cường
   4. Đối với động đất, sóng thần
   5. Đối với lốc xoáy, gió giật
4. BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
   1. Những vấn đề về Biến đổi khí hậu
   2. Thuật ngữ về biến đổi khí hậu

1.8. Dông – Tố - Lốc – Vòi rồng

Dông là hiện tượng khí quyển phức tạp, bao gồm sự phóng điện trong đám mây hay giữa các đám mây với nhau và giữa đám mây với mặt đất, tạo ra hiện tượng chớp và sấm, thường kèm theo gió mạnh và mưa lớn, đôi khi có mưa đá. Ở những vùng có dông, các yếu tố khí tượng thường thay đổi đột ngột như sự giảm nhiệt độ, tăng độ ẩm không khí, đột biến của khí áp, hướng và tốc độ gió. Dông được hình thành khi có đối lưu mạnh, sự phát triển của đối lưu ở trong mây có ý nghĩa rất lớn đối với sự tạo ra dông.

Dông ở nước ta có thể xảy ra quanh năm, nhưng vào mùa khô ở khu vực An Giang dông rất ít, có năm gián đoạn đến thời kỳ chuyển sang mùa mưa. Dông thường sinh ra trong thời tiết nóng ẩm nên về mùa hè ở An Giang dông xảy ra thường xuyên hơn, thường vào buổi chiều hay chiều tối và được gọi là dông nhiệt. Đặc biệt trên sông, kênh rạch trong những tháng nóng ẩm, dông có thể xuất hiện nhiều và bất thường, lại hay kèm theo gió mạnh nên rất nguy hiểm cho tính mạng con người.

Tố là hiện tượng gió tăng tốc đột ngột, hướng cũng thay đổi bất chợt, nhiệt độ không khí giảm mạnh, ẩm độ tăng nhanh thường kèm theo dông, mưa rào hoặc mưa đá.

Đôi khi có những đám mây kỳ lạ bỗng xuất hiện. Chân mây tối thẫm, bề ngoài tơi tả, mây bay rất thấp và hình thay đổi nhanh. Đó là những đám mây báo trước gió mạnh đột ngột, thường là Tố. Tố xảy ra khi không khí lạnh tràn vào vùng nóng và nâng không khí nóng lên đột ngột. Tố thường xảy ra trong một thời gian ngắn khoảng vài phút. Vùng Tố là một dải dài và hẹp chuyển dịch với tốc độ khá lớn, tới cấp 10. Tố rất nguy hiểm và xảy ra đột ngột chưa dự báo trước được.Lốc là những xoáy trong đó gió trong hoàn lưu nhỏ cỡ hàng chục, hàng trăm mét.

Lốc là một hiện tượng gió xoáy cực mạnh, xảy ra trong một phạm vi nhỏ, hàng chục đến hàng trăm mét và tồn tại trong một thời gian ngắn. Nguyên nhân sinh ra gió lốc là những dòng khí nóng bốc lên cao một cách mạnh mẽ. Trong những ngày hè nóng nực, mặt đất bị đốt nóng không đều nhau, một khoảng nào đó hấp thụ nhiệt thuận lợi sẽ nóng hơn, tạo ra vùng khí áp giảm và tạo ra dòng thăng. Không khí lạnh hơn ở chung quanh tràn đến tạo hiện tượng gió xoáy, tương tự như trong cơn bão. Đặc điểm của gió lốc là tốc độ gió tăng mạnh đột ngột trong một thời gian rõ rệt. Lốc cũng thường xuất hiện trong những đám mây dông, khi đối lưu phát triển mạnh, sự chênh lẹch nhiệt độ theo chiều thẳng đứng lớn, làm cho áp suất thay đổi đột ngột, tạo nên những cột gió xoáy lớn, có khả năng bốc đi một lúc mấy toa tàu hỏa, những ngôi nhà hoạc những tài thuyền cỡ vài chục tấn, kèm theo lốc thường có dông và mưa đá.

Hai hiện tượng tố, lốc thường xảy ra nhanh, không lan rộng. Về định nghĩa chuyên ngành thì đây là hai hiện tượng khác nhau, nhưng khi thu thập số liệu từ nhiều nguồn khác nhau thì hai hiện tượng này thường được thống kê đan xen lẫn lộn. Do vậy hai hiện tượng này tạm ghép thành một hiện tượng (tố lốc).

Ở An Giang dông, lốc thường xảy ra trong khoảng tháng 4 đến tháng 11, tùy theo vùng mà thời kỳ dông ở mỗi địa phương một khác.

Vòi rồng là hiện tượng gió xoáy rất mạnh, phạm vi đường kính rất nhỏ, hút từ bề mặt đất lên đám mây vũ tích, tạo thành hình như cái phễu di động, trông giống như cái vòi, nhưng từ trên bầu trời thò xuống nên người dân gọi là "vòi rồng". Trên đường di chuyển nó có thể cuốn theo (rồi ném xuống ở một khoảng cách sau đó) hoặc phá huỷ mọi thứ, kể cả những nhà gạch xây không kiên cố, nên nó cũng là hiện tượng khí tượng đặc biệt nguy hiểm. Nhìn từ xa vòi rồng có thể có màu đen hoặc trắng, tuỳ thuộc những thứ mà nó cuốn theo. Vòi rồng xuất hiện ở trên đại dương thường hút nước biển lên cao tạo thành các cây nước.

Khủng khiếp hơn Tố là Vòi rồng. Một đám mây đen kịt đang trôi rất thấp, chợt từ chân mây thòi ra chiếc vòi đen khổng lồ từ từ hạ xuống mặt đất. Bụi, cát, đá bị cuốn lên nối với vòi mây, uốn éo, rít lên những tiếng ghê rợn, đó là Vòi rồng. Vòi rồng là một xoáy khí nhỏ nhưng cực mạnh. Khi một khối không khí nóng, ẩm di chuyển ở dưới một khối không khí lạnh khô thì có khả năng làm xuất hiện những xoáy khí. Nếu xoáy khí này có áp suất trung tâm rất thấp nghĩa là vật chất trong tâm xoáy rất loãng thì không khí nóng, ẩm ở phía dưới bị hút lên tạo thành một cái vòi chuyển động xoáy rất mãnh liệt. Đó là nguyên nhân phát sinh vòi rồng. Vòi rồng nuốt chửng những vật nó gặp trên đường đi, cuốn chúng lên cao, mang đi xa rồi ném trả lại mặt đất ở rải rác các nơi. Vòi rồng là một luồng gió xoáy có sức phá hoại mãnh liệt. Tốc độ gió trong vòi rồng còn lớn hơn gió bão, có khi tới hàng trăm mét trong một giây. Vòi rồng phát triển từ một cơn dông, thường từ ổ dông rất mạnh hay siêu mạnh, nên ở đâu có dông dữ dội là ở đó có thể có vòi rồng, song cũng may là nó rất hiếm. Cũng có khi nó sinh ra từ một dải gió giật mạnh (được gọi những đường tố) hay từ một cơn bão. Người ta cho rằng khi không khí ở lớp bên trên lạnh đè lên lớp không khí nóng ở phía dưới, không khí nóng sẽ bị cưỡng bức chuyển động lên rất mạnh, thế nhưng khí vòi rồng xảy ra trên mặt nước thì thường lại không thấy đối lưu và cũng không thấy sự khác biệt nhiệt độ giữa các lớp.

Vì vậy, nguyên nhân vòi rồng con người vẫn chưa hoàn toàn hiểu được hết. Ở Việt Nam số liệu thống kê về vòi rồng rất ít, do vậy cơ sở dữ liệu và bản đồ về hiện tượng này chưa được xây dựng.

Vòi rồng và tố thường xuất hiện vàc các tháng mùa hè. Năm nào cũng xảy ra hiện tượng này, song có năm nhiều, năm ít. Ở Bắc Bộ vòi rồng, tố không những xảy ra trong các tháng mùa hè, mà đặc biệt thường hay xảy ra vào các giai đoạn chuyển tiếp từ đông sang hè (tháng 4, tháng 5), mỗi khi có một đợt không khí lạnh ảnh hưởng tới. Ở Nam Bộ số lần xảy ra vòi rồng ít hơn ở Bắc Bộ và Trung Bộ.

Dông, lốc cũng như vòi rồng xảy ra rất đột ngột và hoạt động trong một khoảng thời gian ngắn, chưa thể dự báo được. Trong những ngày nắng nóng, khi có mây dông xuất hiện, chúng ta cần theo dõi chặt chẽ và có biện pháp để đề phòng thiệt hại do dông, lốc gây ra.