Dưa Hấu – Wikipedia Tiếng Việt

Đối với các định nghĩa khác, xem Dưa.

Dưa hấu
Hình ảnh dưa hấu
Phân loại khoa học
Giới:	Plantae
nhánh:	Tracheophyta
nhánh:	Angiospermae
nhánh:	Eudicots
nhánh:	Rosids
Bộ:	Cucurbitales
Họ:	Cucurbitaceae
Chi:	Citrullus
Loài:	C. lanatus
Danh pháp hai phần
Citrullus lanatus(Thunb.) Matsum. & Nakai
Các đồng nghĩa[1]
Danh sách Anguria citrullus Mill. Citrullus amarus Schrad. Citrullus anguria (Duchesne) H.Hara Citrullus aquosus Schur Citrullus battich Forssk. Citrullus caffer Schrad. Citrullus caffrorum Schrad. Citrullus chodospermus Falc. & Dunal Citrullus citrullus H.Karst. Citrullus citrullus Small Citrullus edulis Spach Citrullus edulis Pangalo nom. illeg. Citrullus mucosospermus (Fursa) Fursa Citrullus pasteca Sageret Citrullus vulgaris Schrad. Colocynthis amarissima Schrad. nom. inval. Colocynthis amarissima Schltdl. Colocynthis citrullus (L.) Kuntze Colocynthis citrullus Fritsch Cucumis amarissimus Schrad. Cucumis citrullus (L.) Ser. Cucumis dissectus Decne. Cucumis edulis Steud. nom. inval. Cucumis laciniosus Eckl. ex Steud. Cucumis laciniosus Eckl. ex Schrad. Cucumis vulgaris (Schrad.) E.H.L.Krause Cucurbita anguria Duchesne Cucurbita caffra Eckl. & Zeyh. Cucurbita citrullus L. Cucurbita gigantea Salisb. Cucurbita pinnatifida Schrank Momordica lanata Thunb.

Dưa hấu (tên khoa học là Citrullus lanatus) là một loài thực vật thuộc họ Cucurbitaceae, một loài thực vật có hoa giống như cây nho có hoa nguồn gốc từ khu vực Tây Phi. Nó được trồng để lấy quả. Dưa hấu (Citrullus lanatus) là một loài dây leo xoắn và dài trong họ thực vật có hoa Cucurbitaceae. Có bằng chứng từ hạt giống dưa hấu trong những ngôi mộ Pharaoh ở Ai Cập cổ đại. Dưa hấu được trồng ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới khu vực trên toàn thế giới để lấy quả ăn, là một loại quả đặc biệt của quả mọng với một vỏ cứng và không có sự phân chia trong quả, thực vật học gọi là pepo. Thịt ngọt, mọng nước, thường có màu đỏ đậm đến màu hồng, với nhiều hạt màu đen, mặc dù các giống dưa không hạt cũng đã được tạo ra. Trái có thể được ăn sống hoặc chế biến, vỏ có thể ăn được sau khi nấu. Nỗ lực lai trồng đã tạo ra các giống dưa hấu kháng bệnh. Nhiều giống cây dưa hấu có thể cho quả trưởng thành trong vòng 100 ngày kể từ khi gieo trồng.

Phần này đang còn trống. Bạn có thể giúp đỡ bằng cách phát triển nó. (Tháng 12 năm 2024)

Mô tả

[sửa | sửa mã nguồn]

Dưa hấu rất đa dạng về hình dạng và màu sắc, thường có màu xanh nhạt và có những đường kẻ từ trên xuống dưới.

Hình dạng được xem xét với mặt phẳng cắt ngang từ cuống trái đến đuôi trái dưa. Có các dạng chính sau: dạng thuôn dài, dạng trái oval, dạng trái tròn.

Hạt dưa cũng rất đa dạng về kích cỡ (lớn, trung bình, nhỏ). Màu hạt có màu đen hoặc màu trắng.

Nhận diện cây dưa hấu với những loại cây trồng khác bằng các đặc điểm sinh học sau:[2]

Rễ: Phát triển mạnh, có khả năng ăn sâu từ 0,6 - 1m và lan rộng với bán kính 50 - 60cm.

Thân: Có dạng thân thảo, thân chính dài khoảng 1 – 6m, có nhiều mắt. Thân có lông tơ dài màu trắng, số lượng lông nhiều ít tùy thuộc vào từng loại giống.

Lá: Lá mầm lớn, có hình trứng. Lá thật là lá đơn, mọc xen kẽ, hình chân vịt, xẻ thùy sâu.

Hoa: Đơn tính đồng chu, kích thước từ 2,5 - 3cm, có 5 lá đài nhỏ màu xanh và 5 cánh dính màu vàng. Hoa nằm đơn độc ở nách lá, thụ phấn nhờ côn trùng.

Quả: Có dạng hình cầu, hình trứng hoặc bầu dục, tùy thuộc vào giống. Vỏ trái cứng, láng, có nhiều gân và màu sắc từ đen đến xanh.

Hạt: Có màu nâu nhạt, nâu đậm hoặc đen.

Phân loài

[sửa | sửa mã nguồn]

• Dưa hấu đen hay dưa hấu Densuke (でんすけスイカ) là giống dưa hấu xuất xứ từ Nhật Bản, chỉ được trồng trên đảo Hokkaido. Đặc điểm dưa có hình tròn, cân nặng trung bình: 5–7 kg. Màu vỏ: màu đen, không có sọc hoặc đốm; ruột đỏ đậm và có vị ngọt sắc đặc trưng khi so sánh với những loại dưa và trái cây khác. Hàng năm chỉ sản xuất được khoảng 9.000 quả nên giá trên thị trường rất đắt, giá trung bình ở Nhật Bản khoảng 20.000 yên đến 30.000 yên (từ 188 đến 283 USD). Trong cuộc bán đấu giá tại thị trấn Toma, một quả đã được bán với giá 300.000 yên (3.170 USD). Vào tháng 6 năm 2008, một trong những quả dưa đầu tiên được bán đã có giá hơn 650.000 yên (6.125 USD, ~ 3.100 bảng Anh)[3] tại một hội chợ.

Nguồn gốc

[sửa | sửa mã nguồn]

Dưa hấu có nguồn gốc từ Châu Phi.[4] Quá trình thuần hóa dưa hấu bắt đầu khoảng 4.000 năm trước ở vùng Đông Bắc châu Phi, trong khu vực mà ngày nay là Sudan và Ai Cập. Các bằng chứng khảo cổ học cho thấy người Ai Cập cổ đại đã bắt đầu trồng dưa hấu từ rất sớm, với những bức họa trên tường và các hạt dưa hấu được tìm thấy trong các ngôi mộ cổ.

Ban đầu, người ta chọn lựa những cây có trái lớn hơn, ít đắng hơn và chứa nhiều nước hơn để trồng và lai tạo. Qua hàng thế kỷ, quá trình chọn lọc tự nhiên và nhân tạo đã dần dần biến đổi dưa hấu từ một loại trái cây dại nhỏ và đắng thành loại quả to, ngọt và mọng nước.

Dưa hấu đã trở thành một phần quan trọng trong nền văn hóa Ai Cập cổ đại, không chỉ là thực phẩm mà còn là biểu tượng trong các nghi lễ và tôn giáo. Từ Ai Cập, dưa hấu lan rộng đến các khu vực khác của Địa Trung Hải, và sau đó đến châu Âu qua các tuyến đường thương mại. Khi người Ả Rập mở rộng đế chế của mình vào thế kỷ thứ 7 và 8, họ đã mang theo dưa hấu đến các vùng đất mà họ chinh phục, bao gồm Tây Ban Nha và Bắc Phi.

Thuốc chữa bệnh

[sửa | sửa mã nguồn]

Hạt dưa hấu có công dụng làm mát phổi, tan đờm, nhuận tràng, và có lợi cho hệ tiêu hóa. Rễ và lá cây dưa hấu có thể sử dụng để chữa bệnh tiêu chảy và kiết lỵ. Dưa hấu cũng có nhiều công dụng với sức khỏe: hạ huyết áp, phòng ngừa ung thư và tim mạch, hen suyễn,...[5]

Dinh dưỡng

[sửa | sửa mã nguồn] Xem bảng số liệu bên phải. Quả dưa hấu (phần ăn được)

Giá trị dinh dưỡng cho mỗi 100 g (3,5 oz)
Năng lượng	127 kJ (30 kcal)
Carbohydrat	7.55 g
Đường	6.2 g
Chất xơ	0.4 g
Chất béo	0.15 g
Protein	0.61 g
Vitamin và khoáng chất Vitamin Lượng %DV† Vitamin A equiv. 3% 28 μg Thiamine (B1) 3% 0.033 mg Riboflavin (B2) 2% 0.021 mg Niacin (B3) 1% 0.178 mg Acid pantothenic (B5) 4% 0.221 mg Vitamin B6 3% 0.045 mg Folate (B9) 1% 3 μg Vitamin C 9% 8.1 mg Chất khoáng Lượng %DV† Calci 1% 7 mg Sắt 1% 0.24 mg Magiê 2% 10 mg Phốt pho 1% 11 mg Kali 4% 112 mg Kẽm 1% 0.10 mg
Thành phần khác	Lượng
Nước	91.45 g
† Tỷ lệ phần trăm được ước tính dựa trên khuyến nghị Hoa Kỳ dành cho người trưởng thành,[6] ngoại trừ kali, được ước tính dựa trên khuyến nghị của chuyên gia từ Học viện Quốc gia.[7]

Làm trang trí

[sửa | sửa mã nguồn]

Dưa hấu không thể thiếu trên bàn thờ tổ tiên ông bà trong những ngày Tết. Là vật liệu cho các tài nhân khắc hình họa lên vỏ của dưa hấu.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc

[sửa | sửa mã nguồn]

Cây dưa hấu có đặc điểm là lá lớn, mềm mại và có góc cạnh. Những lá này rộng và dày giúp bảo vệ trái khỏi ánh nắng trực tiếp và giữ ẩm cho đất xung quanh cây. Cây dưa hấu là loại cây có thể leo, và nó cần hỗ trợ hoặc giàn để có thể phát triển và đổ quả.

Để trồng cây dưa hấu thành công, cần cung cấp đất giàu chất hữu cơ, duy trì độ ẩm tốt, và đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng mặt trời. Ngoài ra, việc hỗ trợ cây để tránh đổ đục là quan trọng để đảm bảo sự phát triển và thu hoạch tốt. Cây dưa hấu thường có chu kỳ sinh trưởng từ 70 đến 90 ngày, tùy thuộc vào giống cây và điều kiện trồng. [8]

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

• Mai An Tiêm
• Lĩnh Nam chích quái

Hình ảnh

[sửa | sửa mã nguồn]

• Lá dưa hấu
• Hoa dưa hấu
• Hạt dưa
• Cánh đồng dưa hấu tại Bykovsky, Nga
• 3 loại dưa hấu bán tại Dương Châu
• Dưa hấu không hạt
• Dưa hấu vỏ xanh, ruột đỏ.
• Dưa hấu vỏ vàng, ruột đỏ
• Dưa hấu vuông ở Nhật Bản
• Cắt dưa hấu thành hoa
• Hình tượng dưa hấu tại Đường hoa Nguyễn Huệ, 2009
• Dưa hấu có khắc hình để chưng trong mấy ngày Tết của người Việt
• Dưa hấu cúng
• Dưa hấu ruột vàng.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ "Citrullus lanatus (Thunb.) Matsum. & Nakai". World Flora Online. The World Flora Online Consortium. 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 5 năm 2022. Truy cập ngày 25 tháng 5 năm 2022.
2. ^ Quảng Nam, 2016. Bài giảng kỹ thuật sản xuất dưa hấu theo hướng VietGap, Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Quảng Nam, trang 35-51.
3. ^ "Japanese melon sells for more than $6,000". Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2024.
4. ^ "Nguồn gốc thực sự của dưa hấu ở đâu?". cafef.vn. ngày 20 tháng 8 năm 2024.
5. ^ Đừng bỏ qua những tác dụng của dưa hấu đối với sức khỏe, làn da
6. ^ United States Food and Drug Administration (2024). "Daily Value on the Nutrition and Supplement Facts Labels". Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2024.
7. ^ National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine; Health and Medicine Division; Food and Nutrition Board; Committee to Review the Dietary Reference Intakes for Sodium and Potassium (2019). Oria, Maria; Harrison, Meghan; Stallings, Virginia A. (biên tập). Dietary Reference Intakes for Sodium and Potassium. The National Academies Collection: Reports funded by National Institutes of Health. Washington (DC): National Academies Press (US). ISBN 978-0-309-48834-1. PMID 30844154.{{Chú thích sách}}: Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
8. ^ "Kỹ thuật trồng và chăm sóc dưa hấu". sittovietnam.vn. ngày 12 tháng 1 năm 2024.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Wikispecies có thông tin sinh học về Dưa hấu Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện về Dưa hấu.

• Watermelon (fruit) tại Encyclopædia Britannica (bằng tiếng Anh)
• Dưa hấu tại Encyclopedia of Life
• Dưa hấu tại trang Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học quốc gia Hoa Kỳ (NCBI).
• Dưa hấu 22356 tại Hệ thống Thông tin Phân loại Tích hợp (ITIS).
• Citrullus lanatus (Thunb.) Matsumura & Nakai (tên chấp nhận) Lưu trữ ngày 24 tháng 9 năm 2015 tại Wayback Machine Catalogue of Life: 19th September 2014

Bài viết Họ Bầu bí này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s

Cơ sở dữ liệu tiêu đề chuẩn
Quốc gia	Nhật Bản Cộng hòa Séc
Khác	Yale LUX

Thẻ nhận dạng đơn vị phân loại
Citrullus lanatus	Wikidata: Q17507129 Wikispecies: Citrullus lanatus AoFP: 331 APA: 1662 APDB: 25842 APNI: 69938 BioLib: 38896 Calflora: 9814 CoL: VMHP Ecocrop: 708 eFloraSA: Citrullus_lanatus EoL: 584423 EPPO: CITLA EUNIS: 168461 FloraBase: 7370 FNA: 200022609 FoAO2: lanatus Citrullus lanatus FoC: 200022609 GBIF: 2874621 GRIN: 10675 iNaturalist: 70054 IPNI: 291938-1 IRMNG: 10198162 ITIS: 22356 MichiganFlora: 879 MoBotPF: 279562 NatureServe: 2.159146 NBN: NBNSYS0000033927 NCBI: 3654 NSWFlora: Citrullus~lanatus NZOR: 28e41ccd-2ac7-4b87-8385-e0c3adf92712 NZPCN: 3693 Observation.org: 6615 Open Tree of Life: 1006251 Plant List: kew-2723908 PLANTS: CILA3 POWO: urn:lsid:ipni.org:names:291938-1 SANBI: 1913-2 Tropicos: 9201087 VASCAN: 27740 VicFlora: 24c48d5c-e2f7-4f4f-898a-8fafe305c8ab WFO: wfo-0000607858
Momordica lanata	Wikidata: Q17507127 APDB: 26003 APNI: 199634 CoL: 43Z2T GBIF: 3625240 GRIN: 468436 IPNI: 293480-1 IRMNG: 10206392 ITIS: 517276 POWO: urn:lsid:ipni.org:names:293480-1 Tropicos: 9200580 WFO: wfo-0000377051

x t s Danh sách trái cây Việt Nam
Trái cây chung	Bình bát Bòn bon Bơ Bưởi Cam Chanh Chanh dây Chôm chôm Chuối Cóc Chùm ruột Dâu tây Dưa gang Dưa hấu Dưa lưới Dừa Dứa (Thơm, Khóm) Đào Điều (Đào lộn hột) Đu đủ Roi hoa trắng (mận chuông, mận trắng, bòng bòng, mận hồng đào) Roi hoa đỏ (mận đỏ, mận điều đỏ, mận Ấn Độ) Lý Hồng Hồng xiêm (sapôchê) Khế Lê Lêkima (quả trứng gà) Lựu Mãng cầu Xiêm Măng cụt Mận hậu Me Mít Mơ Na Nhãn Nho Ổi Quất Quýt Sầu riêng Sấu Sa kê Sơ ri Sung Táo ta Táo tây Thanh long Thanh yên Thị Vải thiều Vú sữa Xoài
Giống trái câyđặc sản	Bưởi da xanh Bưởi Diễn Bưởi Đoan Hùng Bưởi Lâm Động Bưởi Luận Văn Bưởi năm roi Bưởi Phúc Trạch Bưởi Thanh Hồng Cam bù Cam Đồng Dụ Cam sành Cam Vinh Cam xã Đoài Chuối ngự Chuối tiêu hồng Khoái Châu Dâu Hạ Châu Dứa Đồng Giao Dừa sáp Dưa Tân Hưng Hồng xiêm Thanh Hà Khóm Cầu Đúc Ổi Thanh Hà Quýt hồng Quýt Hương Cần Quýt ngọt Gia Luận Táo Bàng La Vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim Xoài cát Hòa Lộc
Bản mẫu:Quả

Cổng thông tin:

• Thực vật
• Sinh học