Đúng, đây Là Mở đầu Của Truyện Ngắn 'Đồng Hào Có Ma' - VnExpress

Nguyễn Công Hoan (1903-1977) am hiểu sâu sắc xã hội phong kiến nên đã khắc họa nổi bật tính cách những viên quan lại chuyên ăn hối lộ, đục khoét, ăn bẩn. Một trong những viên quan mà ông miêu tả là huyện Hinh trong truyện ngắn Đồng hào có ma viết năm 1937.

Ông mở đầu truyện như thế này:

"Tôi cực lực công kích sách vệ sinh đã dạy ta ăn uống phải sạch sẽ, nếu ta muốn được khỏe mạnh, béo tốt. Thuyết ấy sai. Trăm lần sai! Nghìn lần sai! Vì tôi thấy sự thực, ở đời này, bao nhiêu những anh béo, khỏe, đều là những anh thích ăn bẩn cả. Thì đấy, các ngài cứ hãy nhìn ông huyện Hinh, hẳn các ngài phải chịu ngay rằng tôi không nói đùa.

Chà! Chà! Béo ơi là béo! Béo đến nỗi giá như có thằng dân nào vô ý buột mồm nói ra một câu sáo rỗng nhờ bóng quan lớn là ông tưởng ngay nó nói xỏ ông... Nguyên cái da mặt ông nhỏ, mà có lẽ vì ông béo quá nên lỗ chân lông căng ra, căng thẳng quá đến râu không có chỗ nào lách ra ngoài được. Và trên cái bộ mặt béo đến quái thai ấy là hai hàng lông tơ đứng ở hai bên miệng ông, nó hình thành hai cái dấu chua nghĩa".

Đồng hào có ma kể "con mẹ Nuôi" đi trình việc mất trộm hôm trước lên quan. Trước khi lên quan, bà ta chạy vạy vay mượn một đồng hai hào, vì nó biết được "thông lệ gặp quan". Ở cổng quan, bà ta phải hối lộ cho cậu lính lệ hai hào để nhờ anh này vào bẩm quan.

Trước mặt quan, bà ta lúng túng đánh rơi tiền, năm đồng hào rơi xuống đất, vương vãi khắp nơi. Bà ta tìm mãi mới được bốn đồng hào, còn đồng thứ năm tìm mãi không thấy. Người đàn bà tưởng đồng hào có ma, tự dưng biến mất.

Không đủ tiền hối lộ quan, bà lủi thủi ra về. Huyện Hinh chờ người đi khuất đưa mắt xuống chân dịch chiếc giày ra một tí, thò tay nhặt đồng hào, thổi những hạt cát còn bám và bỏ tọt vào túi.

Theo nhiều nhà phê bình văn học, nhân vật trong truyện ngắn của Nguyễn Công Hoan là nhân vật của sân khấu hài kịch. Để làm nổi bật tính chất hài hước, ông sử dụng triệt để và tài tình biện pháp phóng đại.

Trong Đồng hào có ma, Nguyễn Công Hoan đã "công thức hóa" khi khắc họa diện mạo, hình thức của quan lại tham lam, thích ăn bẩn là béo đến dị hình dị dạng. Cái tài của ông chính là kết hợp biện pháp phóng đại với lối so sánh độc đáo tạo nên những nét rất riêng, gây buồn cười trong từng nhân vật.

Câu 2: Truyện ngắn nào của Nguyễn Công Hoan kể về thân phận của một nghệ sĩ hát bội?

a. Kép Tư Bền

b. Thằng Quýt

c. Thiếu Hoa

• Nhà thơ nào thi bốn lần mới đỗ tú tài?
• Thử tài phân biệt chùm thơ thu của Nguyễn Khuyến
• Nhà thơ nào từng 'muốn làm thằng Cuội'?
• Năm câu đố về thơ mùa thu

Lê Nam - Tổng hợp