Emagazine: Cùng Em Khoác Chiếc áo Tơi Ra đồng… - Báo Hà Tĩnh

Về Hà Tĩnh

Emagazine: Cùng em khoác chiếc áo tơi ra đồng… bài, ảnh, video: Anh Hoài 01/06/2020 05:00 Theo dõi Báo Hà Tĩnh trên

(Baohatinh.vn) - Áo tơi - thanh âm mộc mạc khi xướng âm tên gọi ấy đã gợi cho người ta về những cánh đồng quê bát ngát, yên bình. Áo tơi, một chiếc áo dân dã mà ẩn chứa biết bao giá trị văn hoá của người nông dân chân lấm tay bùn…

Áo tơi - thanh âm mộc mạc khi xướng âm tên gọi ấy, như nhiên đã gợi cho người ta về những cánh đồng quê bát ngát, yên bình. Áo tơi, một chiếc áo dân dã mà ẩn chứa biết bao giá trị văn hoá của người nông dân chân lấm tay bùn…

Một đêm trời Nam xa xôi, trong bập bùng lửa trại, người bạn đồng hương của tôi đã đọc mấy câu thơ của nhà thơ Đặng Bá Tiến: “Bước từ trong bóng tơi ra/ Bao người con của quê ta rỡ ràng”. Anh bạn tôi đã đọc mấy câu thơ ấy trong niềm tự hào rưng rưng. Lúc ấy, trước mắt tôi không còn bập bùng lửa trại nữa mà là một cánh đồng chấp chới dáng người. Ở đó, hình dáng những chiếc áo tơi màu nâu sáng cứ hiện lên như một bức phù điêu bất biến mà người nông dân đã tạc giữa cánh đồng.

Vốn dĩ là đứa trẻ lớn lên từ làng, kỷ niệm ấu thơ của tôi hầu hết đều gắn với ruộng đồng, sông nước. Trong suốt những tháng ngày ở với bà, tôi hầu như đã hòa mình vào cánh đồng. Thịt da tôi đượm màu nắng gió, hơi thở tôi quyện đặc mùi bùn non, mùi đất ẩm, mùi khói đốt đồng, mùi trầu thơm của bà, thoang thoảng hương cau, hương bưởi… Tâm hồn tôi nương náu trong lũy tre xanh, dưới những tán cọ rì rào gió; nương náu trong những manh áo tơi mát rượi, ngai ngái mùi lá rừng quyện mùi mưa, nắng…

Tôi không biết chính xác thời điểm xuất hiện của áo tơi trong đời sống của người nông dân Việt Nam nhưng tôi biết áo tơi được tạo ra từ những kinh nghiệm trong lao động sản xuất của người nông dân; từ những ứng xử hiền hòa, thân thiện của con người thôn quê với thiên nhiên. Tôi biết, áo tơi đã che nắng, che mưa cho hàng bao thế hệ, trong đó có bà tôi, cha chú tôi, có tôi... Áo tơi cũng đã ươm ủ khát vọng cho bao con người Xứ Nghệ, để từ trong gian khổ, khó khăn, truyền thống hiếu học được phát huy mạnh mẽ. Họ đã thoát khỏi áo tơi, thoát khỏi làng quê, thành danh để quay về dựng xây đời sống mới…

Ở một phương diện nào đó, việc sử dụng áo tơi cũng là một nét văn hóa trong ứng xử với thiên nhiên của người nông dân. Chính vì ý nghĩa đó mà áo tơi đã trở thành hình ảnh độc đáo, có tính khắc họa trong nhiều tác phẩm thơ, ca. Chiếc áo ấy đã trở thành một biểu tượng văn hóa của làng quê.

Tôi chợt liên tưởng tới câu thơ ấy của nhà thơ Đặng Bá Tiến khi bắt gặp bóng dáng áo tơi trên những thửa ruộng ven tỉnh lộ 2. Những cánh đồng thuộc xã Sơn Lộc và Quang Lộc (Can Lộc) những ngày này nắng như đổ lửa, nắng khiến đám đất vừa cày lên khô rạc, bạc phếch. Nắng khiến người nông dân mỗi khi ra đồng đều bịt bùng trong nhiều lớp áo bảo hộ… Ấy thế mà, cũng chẳng đỡ bị thiêu đốt là mấy.

Bước thấp bước cao trên bờ vàng nắng của cánh đồng thôn Thịnh Lộc (xã Sơn Lộc), bà Nguyễn Thị Quý như thoải mái hơn khi mang theo chiếc áo tơi bên mình. Bà Quý cho biết: “Tôi có 70 tuổi đời thì có lẽ đã có tới 60 năm sử dụng áo tơi. Mặc áo tơi vừa che được nắng lại vừa vẫn có những khoảng hở để gió luồn vào, mát lắm cháu ạ. Chiếc áo này là bạn tôi bên thôn Yên Lạc (xã Quang Lộc) tặng chứ bây giờ cũng không có mà mua đâu”.

Theo lời chia sẻ của bà Quý, chúng tôi men theo những ruộng lúa để đến Quang Lộc - nơi có nghề chằm áo tơi truyền thống. Đồng quê rộn rã tiếng cày bừa, thấp thoáng những chiếc áo tơi cũ mới…

Người đầu tiên mà tôi dừng lại bắt chuyện là anh Phan Việt (thôn Trà Dương). Anh nói: “Làng tôi bây giờ vẫn còn khá nhiều người giữ thói quen mang áo tơi ra đồng. Tôi cũng thế, có thể sử dụng hoặc không tuỳ thời tiết nhưng áo tơi là một trong những nông cụ không thể thiếu khi ra đồng của chúng tôi. Xưa, ông bà tôi thường tự chằm áo cho cả gia đình sử dụng nhưng bây giờ chúng tôi không chằm nữa mà mua của người bên thôn Yên Lạc. Nắng thế này, không có áo tơi thì bỏng da mất”.

Thôn Yên Lạc những ngày mùa màng như vắng lặng hẳn. “Người dân ra đồng làm mùa hết rồi, không mấy ai ở nhà chằm tơi đâu. Có thì đến nhà bà Thái Yến hoặc ông Đức, may ra…” - bà cụ chỉ đường cho chúng tôi nhiệt tình nói.

Thật may mắn khi địa chỉ chúng tôi đến, người ta đang chằm áo tơi. Chủ nhà Nguyễn Thị Thái chia sẻ, bà không phải người gốc Yên Lạc mà là người Thạch Hà về đây làm dâu đã hơn 30 năm. Đó cũng chính là quãng thời gian bà gắn bó với chiếc áo tơi. Chừng 10 năm nay, bà trở thành “thợ” chính của gia đình. Hầu như không có ngày nào bà Thái không cong mình trên chiếc khung ván dùng để chằm tơi. Đến hơi thở cũng đượm mùi lá rừng.

....................................

“Trước đây, khi còn khỏe, mỗi ngày tôi chằm hơn chục chiếc nhưng bây giờ mắt kém, xương khớp đau mỏi nên cố lắm cũng chỉ được dăm chiếc. Mùa màng tơi được giá, làm chẳng kịp mà bán. Ở đâu tôi không biết chứ ở Yên Lạc ai cũng dùng áo tơi” - bà Thái bộc bạch.

Để có lá cho mẹ và vợ chằm áo tơi, chừng mươi ngày, anh Thân Viết Trung phải lên rừng Hương Khê bẻ lá. Có hôm gặp được “luồng lá” thì đi một buổi là về. Có chuyến không may mắn, tìm mãi không thấy, anh phải đi nâm (ngủ lại trong rừng) đến khi bẻ đủ 1 gánh lá (làm được chừng 50-60 áo) mới về.

Nhìn cái cách bà Thái chuốt từng sợi mây, vuốt từng cánh lá rồi chằm thoăn thoắt, cái cách anh Trung “bẻ cổ” áo tơi đầy điêu luyện, tôi hiểu rằng, ngoài mưu sinh, họ còn có một đam mê, một tình yêu thực sự với nghề truyền thống này.

“Tôi không biết con cái tôi còn theo nghề truyền thống này đến bao giờ, nhưng riêng tôi, sẽ vẫn gắn bó với nghề đến lúc sức tàn, lực kiệt. Mỗi ngày không được ngồi lên chiếc khung ván, không được cầm cây kim, không được ngửi mùi lá rừng là tôi lại thấy chênh vênh lắm” - bà Thái tâm sự.

Áo tơi là nông cụ của nhà nông nhưng giờ đây đã bao hàm trong đó cả văn hóa của làng quê. Áo tơi gợi đến bà, đến mẹ, đến ký ức đẹp đẽ của bao người. Áo tơi đã thoát ra khỏi hình ảnh lam lũ trên đồng mà nên thơ, nên nhạc. Và rồi, trong những phút giây nào đó, khi đọc lên một câu thơ, hát lên đôi câu hát, dù đang ở nơi đâu, người ta cũng tìm được lối về với nơi chôn nhau, cắt rốn của mình…

thiết kế: huy tùng

01/06/2020 05:00

Tags:

#Hà Tĩnh 24h #Nông dân Hà Tĩnh #Nghề truyền thống Hà Tĩnh #Áo tơi Hà Tĩnh #Núi Hồng sông La #Emagazine baohatinh.vn #Báo Hà Tĩnh điện tử #Nghề truyền thống ở Can Lộc

Có thể bạn quan tâm

Nhiều ca sỹ nổi tiếng góp mặt tại chương trình “Xuân ấm tình người”

Chùa Hương Tích sẵn sàng mùa lễ hội

Diễn xướng “Duyên tình biển mặn”

Chợ phiên - nét văn hóa truyền thống

Cộng tác viên - những người “gieo hạt” trên “cánh đồng xa”

"Đột nhập" vườn lan hồ điệp trên 7 vạn cây, lớn nhất ở Hà Tĩnh

Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh: Lời mẹ hát

Người đẹp Hà Tĩnh rạng ngời trong "Chuyến bay nở hoa" của Vietnam Airlines

Đọc thêm

Tiết mục ca trù: Làm cho tỏ mặt nam nhi

02/01/2025 09:08 Tiết mục ca trù: Làm cho tỏ mặt nam nhi. Thơ: Nguyễn Công Trứ. Đoàn nghệ thuật Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Hà Tĩnh biểu diễn tại Liên hoan di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh tại Hà Tĩnh.

Kỳ vọng những bước tiến mới trong phát triển du lịch

02/01/2025 05:30 Bên cạnh du lịch biển, du lịch văn hóa tâm linh, du lịch sinh thái, năm 2025, loại hình du lịch nông nghiệp, nông thôn cũng là một trong những mũi nhọn của du lịch Hà Tĩnh.

Nhạc sỹ Nguyễn Văn Tý – Khúc tâm tình còn mãi

01/01/2025 05:47 Đêm nhạc là lời tri ân của quê hương Hà Tĩnh dành cho nhạc sỹ Nguyễn Văn Tý, người đương thời sâu nặng nghĩa tình với mảnh đất, con người núi Hồng, sông La.

Làng rèn Trung Lương hối hả sản xuất hàng Tết

31/12/2024 05:13 Từ sáng sớm, không khí làm việc ở làng rèn Trung Lương (TX Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh) đã rộn ràng để kịp thời cung cấp những sản phẩm chất lượng phục vụ thị trường dịp Tết.

Người đẹp Hà Tĩnh lọt top 9 Hoa hậu Quốc gia Việt Nam 2024

29/12/2024 11:08 Xinh đẹp, tự tin, thí sinh Lê Huyền Trang (quê phường Kỳ Thịnh, TX Kỳ Anh, Hà Tĩnh) đã xuất sắc lọt vào top 9 và đạt nhiều giải phụ tại cuộc thi Hoa hậu Quốc gia Việt Nam 2024.

Hải Thượng Lãn Ông - tiếng thơm lưu mãi muôn đời

29/12/2024 09:25 Lễ kỷ niệm 300 năm Ngày sinh Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác đã khép lại nhưng dư âm về tài năng, nhân cách của Đại danh y vẫn lan tỏa mãi trong lòng người dân Hà Tĩnh và muôn phương.

Di sản vô giá của Hải Thượng Lãn Ông lan tỏa giá trị văn hóa, con người Việt Nam

28/12/2024 07:01 Di sản về đạo đức, nhân cách, y học của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông đã để lại cho đời là những giá trị trường tồn, góp phần làm rạng danh nền y học dân tộc và lan tỏa giá trị văn hóa, con người Việt Nam với bạn bè thế giới.

Đặc sắc chương trình nghệ thuật "Trăm năm, ngàn năm Hải Thượng Lãn Ông"

28/12/2024 05:50 Chương trình nghệ thuật tại Lễ kỷ niệm 300 năm Ngày sinh Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác đã tái hiện chân thực, xúc động chân dung cao đẹp về Đại danh y của dân tộc.

Tỏa sáng di sản y học cổ truyền Hải Thượng Lãn Ông

27/12/2024 14:00 Kế thừa, phát huy giá trị di sản y học cổ truyền của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, các bệnh viện, Hội Đông y Hà Tĩnh và cả nước ngày càng nâng cao hiệu quả hoạt động, khẳng định vai trò trong công tác chữa bệnh cứu người.

“Tấm căn cước” quý giá

27/12/2024 10:00 Nơi ấy, trên bản đồ hình chữ S của nước Việt ngàn năm là dải đất nhỏ hẹp, “đòn gánh gánh hai đầu đất nước”. Nơi ấy, bên dòng sông Lam trong xanh và núi Hồng sừng sững, những cư dân nhiều đời đã làm nên bao huyền thoại, tạo dựng một vùng văn hóa giàu bản sắc: văn hóa Hồng Lam. Đó là “tấm căn cước” quý giá, riêng có của Hà Tĩnh.

Phát huy giá trị di sản Hải Thượng Lãn Ông trong dòng chảy của văn hóa Hà Tĩnh

27/12/2024 08:15 Phát huy giá trị di sản Hải Thượng Lãn Ông nói riêng, các giá trị di sản văn hóa nói chung, Hà Tĩnh luôn ưu tiên nguồn lực, triển khai đồng bộ các giải pháp để đưa văn hóa phát triển toàn diện, trở thành sức mạnh nội sinh, động lực to lớn trên hành trình phát triển bền vững.

Đông đảo người dân tri ân, tưởng nhớ Hải Thượng Lãn Ông

27/12/2024 05:15 Đến thắp hương tại khu mộ và khu lưu niệm Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác ở huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh), người dân và du khách gần xa thành kính tri ân công lao to lớn của Đại danh y đối nền y học, văn học nước nhà.

Dấu ấn cố hương trong “Thượng Kinh ký sự”

26/12/2024 14:55 Tác phẩm “Thượng kinh ký sự” của Đại danh y Lê Hữu Trác bên cạnh trường đoạn nói về nỗi nhớ nơi ẩn cư ở quê mẹ ở Hương Sơn (Hà Tĩnh) là trường đoạn nói về nỗi nhớ cố hương da diết với rất nhiều hoài niệm.

Người dân thích thú tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

26/12/2024 08:56 Du khách và người dân Hà Tĩnh có cơ hội hiểu hơn về Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác thông qua các hình ảnh, tư liệu tại 2 cuộc triển lãm, trưng bày di sản của Đại danh y.

Cuộc “gặp gỡ” giữa Albert Sallet và Lê Hữu Trác

26/12/2024 08:01 Cuộc “gặp gỡ” giữa Albert Sallet và Lê Hữu Trác là sự kết nối của Đông và Tây, của các phương pháp cổ truyền và khoa học tiến bộ, của cây cỏ và máy móc, là sự tương đồng và tấm lòng của những bậc lương y, là niềm say mê và trách nhiệm đối với khoa học của những nhà bác học.

Hải Thượng y tông tâm lĩnh và những khởi tạo kết nối, chia sẻ văn hóa

26/12/2024 05:18 Với Hải Thượng y tông tâm lĩnh, Lê Hữu Trác đã góp phần quan trọng trong khơi nguồn cảm hứng, khởi tạo, kích hoạt, kết nối mối quan hệ, giao lưu văn hóa nói chung, y học cổ truyền nói riêng giữa Việt Nam với không chỉ Trung Quốc và các nước Đông Á mà còn với nhiều quốc gia khác.

Trưng bày chuyên đề “Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác - cuộc đời và sự nghiệp”

25/12/2024 17:12 Chuyên đề “Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác - cuộc đời và sự nghiệp” được tổ chức trưng bày tại huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh) nhằm góp phần tôn vinh cống hiến to lớn của ông với nền y học, văn học nước nhà và thế giới.

Bộ “bách khoa toàn thư” của nền y dược học cổ truyền Việt Nam

25/12/2024 14:00 Bộ mộc bản sách “Hải Thượng y tông tâm lĩnh” được lưu giữ, bảo quản tại Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh là bộ mộc bản gốc, duy nhất khắc lại đầy đủ bộ sách thuốc Y tông tâm lĩnh của Đại danh y Lê Hữu Trác.

Thành tích đáng nể của 2 nam sinh trường làng ở Hà Tĩnh

25/12/2024 14:00 Mỗi em một thành tích nổi bật trong kỳ thi học sinh giỏi tỉnh và chinh phục IELTS, Thái Doãn Hoàng Quân và Nguyễn Hữu Long đã góp phần làm rạng danh ngôi trường làng THPT Lê Quý Đôn (Thạch Hà, Hà Tĩnh).

Khai mạc Triển lãm Di sản của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

25/12/2024 12:15 Những hình ảnh, tư liệu được trưng bày tại Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh Hà Tĩnh giúp khán giả hiểu sâu hơn về di sản quý giá của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác để lại cho hậu thế.

Một miền thung lũng đượm hương đất, tình người

25/12/2024 09:00 Thung lũng Ngàn Phố (Hương Sơn, Hà Tĩnh) xuất hiện từ kỳ Đại Tân Sinh, trải qua nhiều lần biến động của địa chất, hình thái ấy vẫn giữ nguyên cho đến ngày nay.

Gần thập kỷ xây dựng công trình tri ân Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

25/12/2024 05:20 Khu di tích Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác (Hương Sơn) là thành quả lớn, thể hiện nỗ lực cao của các bộ, ngành và Đảng bộ, Nhân dân Hà Tĩnh, trong đó có những người hết lòng tâm huyết như GS.TS. Thiếu tướng Lê Năm - nguyên Giám đốc Bệnh viện Bỏng quốc gia Lê Hữu Trác.

Noel ấm áp, an lành

24/12/2024 05:19 Những ngày này, nhiều làng quê Hà Tĩnh lại rộn ràng không khí chờ đón lễ Noel. Dẫu không phải người xứ đạo nhưng tôi đã thấy mùa Giáng sinh ấm áp đang lan tỏa trong mình.

Sẵn sàng cho lễ kỷ niệm 300 năm Ngày sinh Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

24/12/2024 05:08 Đến thời điểm này, công tác chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 300 năm Ngày sinh Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác đã được các đơn vị phụ trách triển khai đúng tiến độ, sẵn sàng cho sự kiện.

Cách đón lễ “đặc biệt” của bà con xóm đạo toàn tòng ở Hà Tĩnh

22/12/2024 08:01 Chào đón Giáng sinh, bà con xóm đạo toàn tòng Nam Thành, xã Cẩm Quang (Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) đã ra quân chỉnh trang các tuyến đường, chăm sóc vườn tược, quyết tâm về đích khu dân cư NTM kiểu mẫu vào năm 2025.

“Hành giả” Stêphannô Nguyễn Khắc Dương

22/12/2024 05:30 Trong cộng đồng Thiên Chúa giáo Việt Nam hiện nay, Stêphannô Nguyễn Khắc Dương, quê ở xã An Hòa Thịnh (Hương Sơn, Hà Tĩnh) là một tu sĩ được rất nhiều giám mục, linh mục, chức sắc tôn giáo, đồng bào có đạo biết đến và rất kính trọng.

Đoàn kết lương giáo - tô điểm quê hương

21/12/2024 15:00 Với tinh thần “Sống tốt đời, đẹp đạo”, đồng bào công giáo Hà Tĩnh đã tích cực gắn kết lương giáo, chung sức xây dựng, điểm tô cho bức tranh quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Thành Sen - thành phố bên bờ biển

21/12/2024 13:30 Một chiều như mọi chiều, tôi lại chạy xe chầm chậm trên những con phố cổ xưa của Thành Sen để ngắm nhìn những sắc màu mới đan xen màu ký ức. Xuôi về phía biển, một cảm giác vừa lạ lẫm, vừa hân hoan dào lên trong tôi - thành phố Hà Tĩnh đã mở rộng về bốn phía, làm dậy lên bao xúc cảm.

Đón bằng di tích lịch sử - văn hóa hóa nhà thờ Võ Đức Vọng, Võ Đức Ngao

21/12/2024 11:19 Di tích nhà thờ Võ Đức Vọng, Võ Đức Ngao ở xã Trung Lộc, Can Lộc (Hà Tĩnh) là nơi con cháu phụng thờ, ghi nhớ công đức của tổ tiên và 2 vị tôn thần trong dòng họ.

Chị em học làm món ăn theo hướng dẫn của Hải Thượng Lãn Ông

20/12/2024 14:00 Phụ nữ Hương Sơn (Hà Tĩnh) đã khéo léo biến những món ăn dân dã trong cuốn "Nữ công thắng lãm" của Đại danh y Lê Hữu Trác thành các món ngon bổ dưỡng, mang đậm hương vị quê hương.