Fear Of Abandonment: Vì Sao Nhiều Người Lại Sợ Bị Bỏ Rơi? | Vietcetera

Nguyên nhân dẫn đến nỗi sợ bị bỏ rơi

Thiếu hụt cảm xúc từ cha mẹ

Thuyết gắn bó giải thích sự gắn bó về mặt cảm xúc trong các mối quan hệ của con người. Theo nhà tâm lý Hailey Shafir, các tương tác từ khi chúng ta vừa sinh ra với cha mẹ ảnh hưởng quan trọng đến sự phát triển thể chất, nhận thức, xã hội và tình cảm về sau.

Nếu cha mẹ vắng bóng hoặc phớt lờ nhu cầu cảm xúc của con cái trong quá trình trưởng thành, đứa trẻ dễ hình thành kiểu gắn bó lo âu. Vì thiếu đi sự thân mật trong những năm tháng thơ ấu, họ luôn khao khát nó khi trưởng thành. Điều này dẫn đến sự nhạy cảm thái quá về các dấu hiệu chia cách trong mối quan hệ và xu hướng kiểm soát, bám đuôi đối phương.

Nhiễu loạn về khái niệm tồn tại

Nỗi sợ bị bỏ rơi được cho là liên quan tới thuyết vật thể hằng tồn (object constancy theory).

Theo chuyên gia tâm lý Jean Piaget, các giác quan phát triển mạnh trong 2 năm đầu đời. Qua việc sờ, nhìn, nếm, vận động, trẻ em ở tuổi này hình thành lược đồ (schema) về một đồ vật hay con người nhất định. Đây là tiền đề để trẻ hiểu rằng, người hay vật đó vẫn tồn tại dù trẻ không nhìn thấy hoặc nghe thấy.

Một đứa bé chưa hình thành lược đồ sẽ khóc nếu cha mẹ không ở gần bên vì hiểu lầm rằng họ không còn tồn tại. Phản xạ này sẽ biến mất khi trẻ đã có lược đồ về cha mẹ, và thời gian chúng không ở bên họ tăng lên (khi đi học hoặc cắm trại xa nhà).

Nỗi sợ bị bỏ rơi xảy ra khi khái niệm vật thể hằng tồn của trẻ bị nhiễu loạn. Trường hợp này thường là khi cha/mẹ qua đời, ly hôn hoặc đi công tác xa, dẫn đến thời gian xa cách với trẻ lâu trên mức bình thường. Ở 2 trường hợp sau, nếu cha mẹ không thường xuyên liên lạc, trẻ dễ hiểu lầm rằng chúng đã bị bỏ rơi.

Từng trải qua sự mất mát trong mối quan hệ

Nếu đã từng trải qua chia tay hoặc ly hôn, đặc biệt nếu nguyên nhân do đối phương không chung thủy, bạn dễ hình thành nỗi sợ bị bỏ rơi.

Không chỉ trong quan hệ đôi lứa, sự mất mát trong các mối quan hệ thân cận khác cũng có thể dẫn đến nỗi sợ này. Theo nhà tâm lý Karey O’Hara, những đứa trẻ chứng kiến cha mẹ cãi vã hoặc xô xát dẫn đến ly hôn có nguy cơ cao hình thành nỗi sợ bị bỏ rơi, kể cả khi trẻ thân thiết với cả cha và mẹ (upi.com).

Bị ngược đãi trong mối quan hệ

Sự ngược đãi trong các mối quan hệ làm tăng nguy cơ dẫn đến các chứng rối loạn tâm lý. Trong đó, có thể kể đến Stockholm syndrome - phản ứng tâm lý khi nạn nhân trở nên quý mến và đồng cảm với kẻ bạo hành mình.

Khi thiếu thốn tình cảm, nạn nhân dễ dàng lầm tưởng kẻ bạo hành quan tâm mình là lòng tốt hoặc người yêu. Điều này vô tình tạo thành một vòng luẩn quẩn độc hại, khi nạn nhân không đủ can đảm để nhận ra sự ngược đãi này.

Các hội chứng rối loạn tâm lý

Nỗi sợ bị bỏ rơi có thể là biểu hiện của một số chứng rối loạn tâm lý như: Rối loạn nhân cách tránh né (avoidant personality disorder), rối loạn nhân cách ranh giới (borderline personality disorder) hay rối loạn lo âu ly thân (separation anxiety disorder). Trong trường hợp này, bạn không thể tự can thiệp mà cần nhờ đến các quy trình trị liệu y học để giải quyết triệt để vấn đề.