GameStop - Cuộc Chiến Làm Rung Chuyển Phố Wall Và Chính Giới Mỹ

Khi “chàng tí hon David quật ngã gã khổng lồ Goliath”

Tháng này là quãng thời gian điên rồ với cổ phiếu của GameStop, với mã chứng khoán là GME. Sau khi đứng quanh mức giá 18 USD hồi đầu năm, giá cổ phiếu GameStop đã tăng gấp đôi chỉ trong 4 ngày và tiếp tục đà tăng phi mã, lên mức đỉnh 347,51 USD/cổ phiếu vào ngày 26/1. Đến phiên giao dịch ngày 28/1, cổ phiếu của hãng bán lẻ trò chơi điện tử này giảm 44%, xuống còn 193,60 USD/cổ phiếu. Nhưng so với thời điểm đầu năm, cổ phiếu của GameStop đã tăng 928%.

GamesStop không phải là cái tên mới. Hãng đã thua lỗ triền miên trong nhiều năm qua và được dự báo không có lãi cho đến năm 2023. Giá trị vốn hóa thị trường của công ty này rớt xuống mức đáy 300 triệu vào tháng 08/2019. Nhiều chuyên gia dự báo về “cái chết” đang chờ đợi GameStop trên sàn. Đây cơ hội cho giới đầu cơ nhảy vào kiếm lời bằng cách bán khống (short selling).

Về cơ bản, bán khống là hành động mượn trước cổ phiếu giá cao để bán đi và mua lại khi nó xuống giá thấp, lợi nhuận kiếm được là mức giá chênh lệch. Giá cổ phiếu của một công ty xuống càng thấp, bên bán khống càng thu lời lớn. GME là một trong những mã cổ phiếu bị bán khống nhiều nhất trên Phố Wall thời gian gần đây.

Đi cùng với bán khống là “bán non” (short squeeze). Đó là một tình huống mà ở đó giá cổ phiếu hay hàng hoá (có nhiều vị thế bán) tăng mạnh, buộc người bán khống phải kết thúc vị thế bán của mình bằng cách mua lại để cắt lỗ. Xu thế này càng tạo thêm sức ép tăng giá cho cổ phiếu hay hàng hoá đó mà trước đó họ đã bán khống.

Bán non là những gì mà nhiều quỹ đầu tư và giới đầu tư chuyên nghiệp phải nếm trái đắng trong vụ GameStop. Lực lượng tạo ra bước ngoặt trong cuộc chiến này là các nhà đầu tư nhỏ lẻ, nhà đầu tư mới, nghiệp dư. Họ liên kết, tụ hợp nhau thông qua các nền tảng mạng xã hội như Reddit, Discord, Facebook hay Twitter. Họ rủ nhau bơm tiền vào chứng khoán, thu lời và cùng có chủ đích “đánh sập” số được cho là nhà đầu tư chuyên nghiệp.

Số tiền giới đầu tư nghiệp dư bỏ ra không nhiều, có thể chỉ dưới 1.000 USD/người, nhưng sức mạnh của họ thì không thể xem nhẹ. Bởi chỉ tính riêng diễn đàn Reddit đã có tới hơn 430 triệu thành viên trên toàn cầu, họ thảo luận nhiều vấn đề, trong đó có chứng khoán.

Cổ phiếu của GameStop cùng với AMC Holdings và BlackBerry Ltd. được họ đặc biệt chú ý, với hàng trăm nghìn bình luận trên các nền tảng mạng xã hội kể từ đầu tháng 1 vừa qua và trở thành những cổ phiếu được giao dịch nhiều nhất trên sàn chứng khoán Mỹ.

Trong cuộc chiến với nhà đầu tư “mạng xã hội” nay, các quỹ đầu tư, giới đầu tư chuyên nghiệp đã hứng chịu tổn thất lớn. Chiến lược đánh xuống với mã GME đã khiến họ mất 23,6 tỉ USD tính từ đầu năm cho đến kết thúc phiên giao dịch ngày 27/1. Tên tuổi của một số “ông lớn” dính đòn đau cũng đã bắt đầu lộ diện.

Điển hình là Quỹ Đầu tư Mạo hiểm Melvin Capital Management, với tổn thất hơn 3,7 tỉ USD tính từ đầu năm đến ngày 29/1, chủ yếu là do đặt cược sai, bán khống một số cổ phiếu, nổi bật là GME. Maplelane Capital LLC, một quỹ đầu tư mạo hiểm tại New York, cũng là một nạn nhân khác. Khởi đầu năm 2021 với tổng số vốn 3,5 tỉ USD, giá trị tài sản của quỹ này đến ngày 27/1 chỉ còn chưa đến 30%, cũng bởi nguyên nhân chính là đánh xuống GME, sau đó buộc phải mua lại.

“Chủ nghĩa dân túy” trên thị trường chứng khoán và sự vào cuộc của chính quyền

Sức mạnh trên Phố Wall đang có sự dịch chuyển. Nhà đầu tư nhỏ lẻ là người chiến thắng, ít nhất là ở thời điểm hiện nay. Trong câu chuyện của GameStop, có vai trò rất quan trọng của mạng xã hội, mà điển hình nhất là cộng đồng Reddit, thông qua tính chất lan truyền nhanh. Với GME, nhà đầu tư “mạng xã hội” đã quyết đấu với giới tinh hoa phố Wall bằng mọi giá.

Theo Paddy Hirsch, người quản trị Podcast chuyên mục “The Indicator From Planet Money” của Đài phát thanh quốc gia Mỹ (NPR), những thành viên Reddit hành động không hẳn hoàn toàn là vì tiền. Ở đây có xự hiện diện của một xu hướng dân túy trong tâm trí của những nhà giao dịch nhỏ lẻ, họ hành động dựa trên các dòng bình luận trên Reddit. Số này đôi khi chỉ muốn “chỉ thẳng mặt” Phố Wall.

Trên Reddit, một thành viên của diễn đàn wallstreetbets chuyên về chứng khoán ngày 28/1 viết rằng: “GME là cách để gửi đi một thông điệp: Vì tất cả những cơn suy thoái mà họ (Phố Wall) gây ra. Vì tất cả những người bị mất việc làm nhà cửa. Vì tất cả những người không thể trả được khoản vay học đại học do mức lương tối thiểu cứ đứng im, còn giới tài chính Phố Wall thì giàu lên trông thấy…”.

Một thành viên khác trong diễn đàn viết rằng, những nhà giao dịch Reddit là một phần của một phong trào phản kháng. Đó không phải là cuộc chiến nhằm vào các tỉ phú, giới nhà giàu, mà là phản kháng chống lại các quy định bất công, bất bình đẳng, lỗi thời, một sân chơi không công bằng vốn là thứ tràn ngập ở Phố Wall.